به گزارش خط نیوز؛ «مالک کایا» کارشناس ترکیهای در گفتوگو با خبرگزاری تسنیم، با اشاره به نفوذ ناتو و ایالاتمتحده آمریکا در ترکیه گفت: توجه به ماهیت فعلی و گذشته ترکیه لازم است. این کشور از سال 1952 به عضویت ناتو درآمده است. ناتو توافق نظامی بین کشورهای غربی به رهبری آمریکا است که عمدتاً برای نفوذ و به عنوان بازوی آمریکا طراحی شده است. هرجایی که این کشور در بازی سیاسی خویش لازم داشته باشد، ناتو را وارد میدان بازی کرده است.
وی ناتو را عامل کودتاهای مختلفی در ترکیه دانست و اظهار داشت: متأسفانه ترکیه به عنوان اولین و تنها کشور اسلامی به عضویت چنین سازمان نظامی در آمده است. ناتو تا به حال در ترکیه دست به کودتاهای مختلفی زده است. پیش از کودتای پانزدهم جولای در ترکیه پنج کودتای موفق و 9 کودتای ناموفق اتفاق افتاده است. کودتاهای موفق این کشور در راستای سیاستهای ناتو تغییراتی را به عملآورده است.
کایا ترکیه را به دلیل وابستگی شدید نظامی به آمریکا و ناتو یک کشور کودتا نامید و افزود: ترکیه تا به حال همگام با سیاستهای آمریکا و ناتو در منطقه از جمله در عراق و سوریه عمل کرده و اردوغان مکرراً خود را به عنوان یکی از متفقین استراتژیک آمریکا معرفی و در دو سال اخیر به آن مباهات کرده است. ترکیه یکی از سردمداران اصلی اجرای طرح «خاورمیانه بزرگ» آمریکا در منطقه بوده است.
وی طرح «خاورمیانه بزرگ» آمریکا را طرحی برای حداقل بیست کشور منطقه توصیف کرد و یادآور شد: آمریکا با بهره گیری از قدرت نظامی به دنبال تغییر مرزهای جغرافیایی حداقل 20 کشور از جمله مصر، سوریه، ترکیه، ایران، عراق، عربستان، سودان، لیبی و اکثر کشورهای اسلامی در منطقه بود؛ اما با قیامهایی که در منطقه انجام گرفت، آمریکا به این نتیجه رسید که بهطور مستقیم توانایی مقابله با آنها را ندارد. بر این اساس این کشور سعی کرد با استفاده از اختلاف در بین کشورهای اسلامی، سیاست گامبهگام خویش مبنی بر تغییر مرزهای کشورهای اسلامی را دنبال کند.
این کارشناس ترکیهای نمونههایی از سیاست آمریکا در منطقه را نام برد و بیان کرد: نمونه این سیاست آمریکا در عراق، سوریه و لیبی دیده میشود. بخش خودمختار اقلیم کردستان در عراق شکلگرفته است و به دنبال طرح استقلال این منطقه از عراق هستند. مقامات آمریکایی مکرراً اعلام کردهاند که در عراق احتمالاً سه کشور کردی، سنی و شیعی ایجاد خواهد شد. این سیاست آمریکایی در سوریه نیز پیاده میشود. متأسفانه اردوغان نیز همکاری نزدیکی در راستای اجرای سیاستهای آمریکایی داشته است.
وی به همکاری ترکیه و آمریکا تا قبل از زمان درگیری منافع طرفین اشاره و عنوان کرد: تا زمانی که میان منافع آمریکا و ترکیه درگیری پیش نیامده بود، همکاری طرفین تداوم داشت؛ اما همانطور که بشار اسد نیز در آغاز بحران سوریه گفته بود، بحران دیروز سوریه به بحران امروز ترکیه مبدل شده است. بدین ترتیب بحران سوریه از یک سال گذشته به بن بست رسیده است و بایستی این بحران گسترش مییافت تا راه خروجی برای آن پیدا میشد.
این کارشناس سیاسی مرزهای ترکیه را اولین راه خروج بحران سوریه خواند و اظهار داشت: نزدیک سه میلیون آواره سوری الآن در ترکیه جای گرفتهاند. ترکیه از سال گذشته نیز وارد درگیری با کردهای کشور خود شده است. بر این اساس قدرت گیری کردها در عراق و سوریه موجب نگرانی مقامات ترکیه شده است. سر مقامات ترکیه تازه به سنگ خورده و آنها از گسترش بحران سوریه در داخل ترکیه هراس دارند.
وی درگیری آنکارا با کردهای سوری را اولین نقطه اختلافی آمریکا و ترکیه به شمار آورد و افزود: اولین اقدامی که ترکیه در جهت مقابله با گسترش بحران سوریه انجام داد، مقابله با کردهای سوریه و کوچاندن آنها به نقاطی دورتر از مرزهای ترکیه بود. درگیری آنکارا با کردهای سوری اولین نقطه اختلافی بین آمریکا و ترکیه است و ترکیه از همان موقع تصمیم گرفته که با عوامل مستقیم آمریکا در این کشور مقابله کند. گفتنی است که آمریکا در داخل ترکیه نیرویی تحت عنوان گروه فتح الله گولن ایجاد کرده و این گروه در حال هدایت سیاستهای آمریکا در ترکیه است. به عنوان نمونه پشت پرده سقوط هواپیمای سوخوی روسی توسط ترکیه صرفاً اردوغان نبود و شاید وی تمایلی به رخ دادن چنین اتفاقی نداشت؛ بنابراین آمریکا با نیروهای خویش وضعیتی ایجاد کرده که اردوغان را در تنگنا قرار دهد.
کایا علت اتفاق چنین موضوعی را برای وادار کردن اردوغان به پیگیری سیاستهای آمریکا در سیاست داخلی و خارجی این کشور ارزیابی کرد و تأکید داشت: اردوغان با احساس خطر از این موضوع دست به تغییر نخست وزیری ترکیه زد و بر این اساس بن علی ییلدیریم به جای احمد داوداوغلو قرار گرفت. ترکیه با تغییر نخست وزیری اعلام کرد که در گذشته سیاستهای اشتباهی در این کشور اتخاذ شده که در حال حاضر تصمیم به ترمیم آنها گرفته است. یکی از این موضوعات اشتباه تنش مناسبات آنکارا با مسکو اعلام شد؛ لذا اردوغان طی نامهای به پوتین از وضعیت تنش آلود ابراز پشیمانی و از این کشور معذرت خواهی کرد. جبران اشتباهات گذشته نیز در این نامه نوید داده شد.
وی خطر سقوط دولت اردوغان را عامل تنش زدایی ترکیه با همسایگان و روسیه توصیف کرد و ادامه داد: اردوغان میدانست که در صورت عدم حلوفصل مشکلات منطقهای ترکیه با روسیه، ایران و سایر کشورهای منطقه، آمریکا توسط عوامل داخلی خویش در ترکیه اجازه تداوم دولت اردوغان را نخواهد داد. به نظر میرسد که عادی سازی مناسبات ترکیه با رژیم صهیونیستی نیز بهمنظور عدم حساسیت آمریکا از اقدامات اخیر ترکیه به انجام رسیده است.
این کارشناس ترکیهای شورای عالی ارتش ترکیه را اولین نقطهای دانست که اردوغان بهصورت محرمانه تصمیم به تصفیه آن از گروه فتح الله گولن گرفته بود و یادآور شد: بر این اساس تصمیم به اخراج 240 نفر از فرماندهان ارتش که وابستگی مستقیم به گروه فتح الله گولن داشتند، گرفته شده بود. این موضوع مربوط به قبل از کودتای نظامی پانزدهم جولای بود؛ اما اقدامات اردوغان باعث شد که طرح کودتایی که برای ماههای آینده پی ریزی شده بود، زودتر از زمان پیشبینیشده به انجام رسد.
وی با اشاره به نقش CIA در کودتای پانزدهم جولای عنوان کرد: فتح الله گولن به عنوان عامل اصلی کودتا با حمایت CIA کودتای پانزدهم جولای را به انجام رساند. رسانههای ترکیه اعلام کردند که هشت نفر از مسئولین عالی CIA در شب کودتا در یک کلیسا مستقر شده بودند و از آنجا کودتا را هدایت میکردند؛ اما زمانی که مشاهده کردند کودتا با شکست مواجه شده، همان شب به وسیله هلیکوپتر به یونان فرار کردند. بعداً این هشت نفر تحت عنوان فرماندهان ارتش معرفی شدند. این در حالی بود که آنها در واقع عوامل CIA بودند و هشت نفر از فرماندهان ارتش آنها را برای سرپوش گذاشتن به دخالت CIA همراهی میکردند. در نهایت نیز همان فرماندهان ارتش مطرح شدند و نامی از عوامل CIA برده نشد.
این کارشناس مسائل ترکیه کودتای پانزدهم جولای را دارای آثار ایجابی قلمداد کرد و افزود: وقوع این کودتا گرچه برای ترکیه ضربههایی وارد ساخته که از جمله آن میتوان به جان دادن حدود 240 نفر از شهروندان ترک، بمباران پارلمان این کشور و آسیبهای اقتصادی اشاره کرد؛ اما این کودتا برای اردوغان خیروبرکتی به همراه داشته که در حال حاضر نیز تداوم دارد. دولت ترکیه تا به حال قادر به تصفیه مستقیم عوامل گولن از قوه قضائیه، ارتش و ادارات نبود؛ اما الآن کودتا بهانه لازم را فراهم آورده است. حکومت هرکسی را که به عنوان مخالف خویش قلمداد کند، میتواند وی را تحت عنوان عضویت در گروه تروریستی فتحالله گولن از کار برکنار سازد. سرمایههای کلان فتحالله گولن نیز که حدود 100 میلیارد دلار تخمین زده میشود، در اختیار دولت قرار خواهد گرفت.
وی آمریکا و ناتو را مانع تغییر سیاستهای آنکارا معرفی کرد و اشاره داشت: ناتو و آمریکا در ترکیه دارای 29 پایگاه نظامی هستند که 14 از این پایگاهها در اختیار آمریکا است. دولت ترکیه از اکثر این پایگاهها اطلاع کافی ندارد. بر این اساس آمریکا و ناتو اجازه نخواهند داد که اردوغان مستقلاً سیاستهایی را در خلاف جهت سیاستهای آمریکا در ترکیه اعمال کند.