وحید عظیم‌نیا
سید ابراهیم رئیسی عصر روز شنبه در رأس یک هیئت عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی به‌منظور شرکت در پانزدهمین اجلاس سران سازمان اکو به میزبانی ترکمنستان وارد عشق‌آباد پایتخت این کشور شد. این سفر به دعوت رسمی «قربانقلی بردی محمداف» رئیس‌جمهور ترکمنستان انجام شده است. جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، قزاقستان، تاجیکستان و جمهوری آذربایجان، ۱۰ عضو سازمان همکاری اقتصادی اکو را تشکیل می‌دهند. منابع و ظرفیت‌های گسترده اقتصادی به‌ویژه در بخش‌های معدن، نفت و گاز و گردشگری کشورهای عضو سازمان اکو سرمایه ارزشمندی را در اختیار این سازمان مهم اقتصادی منطقه قرار داده است.
از طرفی جمهوری اسلامی ایران به دلیل داشتن مرز زمینی با ۵ کشور عضو اکو و دارا بودن موقعیت استراتژیک جغرافیایی برای برقراری اتصال سایر اعضا به آب‌های بین‌المللی و نیز به دلیل استقرار دبیرخانه دائمی اکو در تهران از موقعیت محوری در این سازمان برخوردار است. رئیس‌جمهور با حضور و سخنرانی در این اجلاس، مواضع و پیشنهادات جمهوری اسلامی ایران را درزمینه تقویت مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی و به‌ویژه رفع موانع و افزایش سطح همکاریها و تبادلات اقتصادی کشورهای عضو سازمان اکو تشریح و تبیین خواهد کرد. همچنین رئیسی در این سفر ضمن دیدار با همتایان شرکت‌کننده در اجلاس، راه‌های توسعه و تعمیق روابط دوجانبه را موردبحث و بررسی قرار می‌دهد. دیدار با تجار و ایرانیان مقیم ترکمنستان از دیگر برنامه‌های سفر رئیس‌جمهور است.
اولویت ایران؛ ارتقا همکاری‌های منطقه‌ای
رئیسی شنبه‌شب پیش از عزیمت به ترکمنستان درباره اهداف این سفر، اظهار داشت: این اجلاس با شعار «همراه هم باشیم برای آینده بهتر و آینده پیش‌رو» به ریاست ترکمنستان برگزار خواهد شد و اقدامات انجام شده در سازمان اکو مورد بررسی قرارگرفته و تصمیماتی برای توسعه همکاریها برای آینده اتخاذ خواهد شد. رئیس‌جمهور با تأکید بر اولویت توسعه همکاری‌های منطقه‌ای با کشورهای همسایه، اظهار داشت: معتقدیم ارتقا همکاریها و مناسبات اقتصادی به نفع کشورهای منطقه است.رئیسی تأکید کرد: سیاست ارتباط با همسایگان از محورها و اولویت‌هایی است که همواره در جهت رشد و ارتقا آن برنامه داشته و حرکت خواهیم کرد.
استقبال رسمی از رئیسی
رئیسی و هیئت عالی‌رتبه همراه، شنبه‌شب در بدو ورود به فرودگاه عشق‌آباد از سوی قربانقلی بردی‌محمداف رئیس‌جمهور ترکمنستان مورد استقبال رسمی قرار گرفت. در مراسم استقبال رسمی پس از نواخته شدن سرود ملی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکمنستان، رؤسای جمهور دو کشور اعضای هیئت همراه را به یکدیگر معرفی کردند. رؤسای جمهور ایران و ترکمنستان بلافاصله پس از استقبال رسمی با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند. گسترش روابط دوجانبه و افزایش سطح تجارت میان دو کشور از موضوعات مطرح‌شده در این دیدار بود.
دیدار با ایرانیان مقیم ترکمنستان
سید ابراهیم رئیسی شنبه‌شب در دیدار ایرانیان مقیم ترکمنستان در سفارت کشورمان در عشق‌آباد با تأکید بر اینکه باید ارتباط ایرانیان مقیم خارج از کشور با فرهنگ، آداب، رسوم و تمدن کهن ایرانی اسلامی حفظ شود، افزود: باید شرایط مناسبی برای ارتباط مستمر و همیشگی ایرانیان مقیم خارج با داخل کشور فراهم شود و زمینه جذب، اشتغال و سرمایه‌گذاری آنان در کشور وجود داشته باشد و چنانچه کسی خواهان سرمایه‌گذاری در ایران بود مطمئن باشد که سرمایه او تضمین شده است. رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: ایرانیان مقیم خارج از کشور سفیران جمهوری اسلامی ایران هستند و از فرهنگ و تمدن ایران اسلامی و ملت بزرگی نمایندگی می‌کنند که بیش از ۴۰ سال است که در مقابل زیاده‌خواهی‌ها و سلطه‌طلبی‌ها ایستادگی و مقاومت کرده است و این افتخار بزرگی برای هر ایرانی است. رئیس‌جمهور با اشاره به اشتراکات فرهنگی، تاریخی، دینی و قلبی دو ملت ایران و ترکمنستان، گفت: ایران و ترکمنستان فراتر از رابطه دوستی و برادری، رابطه خویشاوندی و ارتباط قلبی، عقیدتی، فرهنگی و تمدنی با یکدیگر دارند. رئیس‌جمهور با اشاره به ارادت و اعتقاد مردم ترکمنستان به امام رضا علیه‌السلام و دلدادگی این مردم به اسلام و تمدن اسلامی، گفت: ایرانیان مقیم ترکمنستان نیز فرهنگ، تمدن و دین‌مداری ملت ایران را نمایندگی می‌کنند و لازم است رایزنان فرهنگی کشورمان فرهنگ و تمدن ایرانی و پیوندهای عمیق دو ملت ایران و ترکمنستان را معرفی کنند. رئیس‌جمهور در ادامه سخنان خود با تأکید به اینکه دولت به دنبال گسترش روابط با همه کشورها به‌ویژه کشورهای همسایه و منطقه است، گفت: معتقدیم سطح روابط و همکاری‌های کنونی کشورمان با کشورهای همسایه ازجمله ترکمنستان در بخش‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کافی نیست و می‌توان سطح این مناسبات و همکاریها را در همه حوزه‌ها افزایش داد.
رئیسی افزود: کشورهای همسایه و منطقه به خدمات و تولیدات ایرانی علاقه و اعتماد دارند و باید از این ظرفیت به‌درستی استفاده کنیم. رئیس‌جمهور با اشاره به زمینه‌های گسترش و ارتقای سطح روابط ایران و ترکمنستان اظهار داشت: دو کشور در زمینه‌های گوناگون به‌ویژه نفت و گاز، انرژی و ترانزیت از ظرفیت‌های زیادی برای توسعه روابط برخوردار هستند و مصمم هستیم سطح همکاری‌های خود را در همه این عرصه‌ها هر چه بیشتر افزایش دهیم. رئیسی با اشاره به گفت‌وگوهای نسبتا مفصل خود با رئیس‌جمهور ترکمنستان در فرودگاه عشق‌آباد، گفت: در این گفت‌وگوی طولانی بر تصمیم و اراده دو طرف مبنی بر گسترش و توسعه هر چه بیشتر روابط تأکید کردیم و مصمم هستیم با رفع موانع، سطح همکاریها و تبادلات دو کشور به حد قابل‌قبول برسد. رئیس‌جمهور گفت: با نگاه جدیدی که امروز در کشورمان به وجود آمده است، امیدوارم بتوانیم اقداماتی در جهت رشد و توسعه ارتباطات و روابط کشورمان با کشورهای منطقه و همسایه و نیز شکوفا شدن ظرفیت‌های موجود در ایران عزیز انجام دهیم. رئیسی خاطرنشان کرد: به‌راحتی می‌توان سهم صادرات کشورمان در بازار اقتصادی منطقه را به دو برابر و حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار افزایش داد و باید از همه ظرفیت‌ها برای رسیدن به این هدف استفاده شود.
بازدید از رایزنی فرهنگی ایران در ترکمنستان
سید ابراهیم رئیسی روز یک‌شنبه در جریان سفر به ترکمنستان به‌منظور شرکت در پانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری اقتصادی اکو، ضمن بازدید از بخش‌های مختلف رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان، در جریان فعالیت‌های متنوع این مرکز قرار گرفت. در این بازدید مسئولان رایزنی فرهنگی کشورمان، گزارشی از فعالیت‌های فرهنگی که در این مجموعه انجام می‌شود، ارائه کردند. رئیسی همچنین با حضور در کلاس‌های آموزش زبان فارسی از نزدیک با زبان آموزان و اساتید گفت‌وگو کرد. در این مرکز، آموزش زبان فارسی با استقبال خوب مردم ترکمنستان روبه‌رو شده و تعداد زیادی علاقه‌مند در کلاس‌های مرکز فرهنگی ایران در عشق‌آباد شرکت می‌کنند.
دیدار با تجار ایرانی در ترکمنستان
سید ابراهیم رئیسی صبح روز یک‌شنبه در دیدار تجار، بازرگانان و فعالان بخش خصوصی کشورمان در ترکمنستان، ایجاد تحول در همه حوزه‌ها به‌ویژه بخش اقتصادی، تجاری و بازرگانی را از اولویت‌های اقتصادی دولت دانست و گفت: لازمه دستیابی به رونق اقتصادی و افزایش صادرات این است که شرایط موجود به‌خوبی بررسی‌شده و راهکارهای مناسبی برای رفع موانع و مشکلات، اتخاذ شود. رئیس‌جمهور با تأکید بر رویکرد دولت سیزدهم برای توسعه همکاری با کشورهای همسایه و منطقه گفت: زیرساخت‌های اقتصادی و تجاری مناسبی برای توسعه و ارتقای سطح همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای کشورمان وجود دارد و باید با تسهیل فعالیت تجار و صادرکنندگان در این مسیر گام برداریم.
رئیسی خاطرنشان کرد: با حضور در تاجیکستان و اجلاس شانگهای بستر مناسبی برای توسعه روابط منطقه‌ای کشور ایجاد شده است و شاهد گشایش‌های خوبی درزمینه ارتقای سطح روابط تهران و دوشنبه هستیم. رئیسی گفت: مشکل جدی و خاصی در توسعه روابط با کشورهای همسایه و منطقه وجود ندارد و با پیگیری و تعامل دوسویه و درک متقابل می‌توان ضمن رفع مشکلات موجود، گام‌های مؤثری در مسیر تقویت و تحکیم روابط برداشت. رئیس‌جمهور با اشاره به گفت‌وگو با همتای ترکمنستانی خود درزمینه توسعه روابط دوجانبه در بخش‌های مختلف ازجمله در بخش گاز و ترانزیت، اظهار داشت: امروز با پیگیری‌های انجام‌شده، ترکمنستان اطمینان یافته که دولت جمهوری اسلامی ایران برای رفع مشکلات و موانع موجود اراده جدی دارد. رئیس‌جمهور تصریح کرد: قرارداد گاز ایران و ترکمنستان حتما احیا خواهد شد. رئیسی گفت: کشورهای منطقه و همسایه به خاطر اشتراکات عمیق فرهنگی و تاریخی، ترجیح می‌دهند با جمهوری اسلامی ایران همکاری و رابطه داشته باشند و در این زمینه باید موانع فعالیت تجار و صادرکنندگان برطرف شود. رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: بازرگانان و صادرکنندگان کشورمان نباید در مسیر فعالیت‌های خود با مشکل اداری و بوروکراسی، مواجه باشند لذا دولت مصمم است تحولی در ساختارهای اداری کشور ایجاد کند تا تسهیل‌کننده فعالیت صادرکننده باشد. رئیس‌جمهور همچنین بر تلاش برای اجرای موافقت‌نامه‌های همکاری سازمان اکو تأکید کرد و گفت: با جدیت موضوع اجرای موافقت‌نامه‌های همکاری را پیگیری خواهیم کرد. رئیس‌جمهور با تأکید بر لزوم بازگشت ارز صادراتی به کشور گفت: در این زمینه باید باز نگاهی درروند امور انجام شود تا رفع تعهدات ارزی صادرکنندگان و تجار، خسارتی برای آنان نداشته باشد. رئیس‌جمهور گفت: متأسفانه برخی از مسائل با کشورهای همسایه به خاطر عدم پیگیری بموقع، به مشکل تبدیل شده است و مصمم هستیم ضمن حل این مشکلات، از تکرار چنین مواردی جلوگیری کنیم.
رئیسی در اجلاس اکو
سید ابراهیم رئیسی صبح روز یک شنبه درپانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) که به میزبانی شهر عشق‌آباد ترکمنستان برگزار شد، گفت: جمهوری اسلامی ایران اولویت ویژه‌ای برای همکاری و مشارکت اقتصادی با کشورهای آسیایی به‌خصوص همسایگان خود در آسیای جنوبی، آسیای غربی، آسیای میانه و قفقاز قائل است. رئیس‌جمهور تأکید کرد: بی‌تردید تقویت نقش و جایگاه سازمان‌های منطقه‌ای به‌عنوان تسهیل‌کننده همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه موردتوجه و اهتمام ماست که یکی از نمودهای واضح آن سازمان همکاری‌های اقتصادی «اکو» است. رئیس‌جمهور افزود: مجموعه «اکو» علاوه بر بهره‌مند ویژگی‌های مادی قدرت همچون جمعیت نیم میلیاردی، مالکیت یک‌سوم منابع انرژی جهان، موقعیت بی‌نظیر ارتباطی میان اروپا با چین و روسیه با خلیج‌فارس و اقیانوس هند، نیروی انسانی جوان و پرتوان، در بردارنده هویتی ممتاز به نام اسلام است. رئیسی تصریح کرد: ما فقط همسایگانی توانمند نیستیم بلکه میراث‌دار و درعین‌حال پیش برنده یک هویت اصیل منبعث از فرهنگ اسلامی هستیم که قادر است آینده بشریت را در درخشان‌ترین حالت رهبری کند و هم می‌تواند بالندگی و نشاط معنوی را به کالبد همکاری‌های همه‌جانبه میان ما تزریق نماید، طی سالیان گذشته دستاوردها و پیشرفت‌های خوبی در سازمان «اکو» به‌دست‌آمده است اما کماکان فاصله معناداری مابین موفقیت‌های حاصله با ظرفیت‌ها و توانمندی‌های واقعی سازمان وجود دارد. برای نمونه با وجود پتانسیل‌های تجاری بالا تجارت درون منطقه‌ای کماکان کمتر از ۱۰ درصد است. رئیس‌جمهور تصریح کرد:
جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک کشور مهم به دنبال ارتقای سطح همکاریها در اکو و ترفیع رتبه و منزلت این سازمان در مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی است. ما معتقدیم که ابزارهای مؤثری برای جهش سازمان وجود دارد که در صورت اشتراک مساعی اعضا می‌تواند علاوه بر پیشرفت مادی کشورها، سعادت نسل‌های آینده را تضمین نماید. رئیس‌جمهور با اشاره به پیامدهای همه‌گیری کرونا گفت: اینک نیازمند دخالت جمعی دولت‌های عضو هستیم تا آثار مخرب همه‌گیری کرونا را از منطقه دور کنیم و مناسبات و تعاملات فی‌مابین را با شتاب مناسب و به کمک تجربه‌هایی که در حوزه سلامت و آموزش و تولید دارو داشته‌ایم، ارتقا دهیم.
اکو؛ تلاقی دو راهبرد
حضور رئیس‌جمهور در اجلاس اکو پس از حضور دراجلاس سران شانگهای، موردتوجه قرارگرفته و از آن به‌عنوان تلاقی دو راهبرد مهم دولت مردمی یعنی «دیپلماسی اقتصادی» و «توجه به همسایگان» یاد می‌شود. آن‌طور نیز که نورنیوز تحلیل کرده است ایران و ترکمنستان بر اساس اشتراکات و ظرفیت‌های موجود طرفین همواره بر اصل توسعه مناسبات تأکید داشته‌اند و سفر آقای رئیسی نشانگر عزم و اراده دو کشور بر این امر است. بُعد دیگر این سفر حضور در نشست سران اکو به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سازمان‌های اقتصادی منطقه است که با ۱۰ عضو، حدود ۴۸۰ میلیون نفر جمعیت و ۸/۶۲۰/۶۹۷ کیلومترمربع وسعت، امکانات نفت، گاز و صنعت زیادی در اختیار دارد. حل بحران تحمیلی اشغالگران به افغانستان که میلیون‌ها آواره جدید بر جای گذاشته و تأثیرات مخربی بر منطقه دارد با همگرایی همسایگان ازجمله در قالب اکو و شانگهای امری ضروری است. حضور در نشست سران اکو پس از نشست شانگهای نشانه‌ای از نقش‌آفرینی ایران در معادلات منطقه و گامی مهم برای بی‌اثر کردن تحریم‌هاست.
