مرور کارنامه مدیریت فعلی شهر تهران در 8 سال اخیر نشان می‌دهد که دیگر پایتخت نشینان دغدغه به پایان رسیدن پروژه‌های نیمه‌کاره عمرانی را در تهران ندارند. اگر در گذشته یکی از رویاهای تهرانی‌ها رسیدن به خط پایان طرح‌های بزرگ شهری بود که از زمان کلنگ‌زنی برخی از این پروژه‌ها 40 سال می‌گذشت؛ اما اکنون رویای پایتخت نشینان در تکمیل شبکه بزرگراهی و زیرساخت‌های شهر محقق شده است؟ سیدمازیار حسینی، معاون فنی و عمرانی شهردار تهران اعتقاد دارد فرهنگ شهرسازی و عمرانی تهرانی‌ها ارتقا پیدا کرده و اکنون مردم به عنوان کارفرما‌های واقعی پایتخت پیشنهادهای خود را برای اجرای طرح‌های عمرانی به شهرداری تهران مطرح می‌کنند. سیدمازیارحسینی در این باره به روزنامه تهران امروز می‌گوید: «براساس جدیدترین نظرسنجی‌هایی که در حوزه عمرانی شهر تهران انجام شده، شهروندان، پیشنهادهای خود را برای افزایش ظرفیت برخی از بزرگراه‌ها و همچنین لزوم ساخت تونل‌های شهری ارائه کرده‌اند که بعد از بررسی دقیق و کارشناسی مشخص شد که امکان اجرای برخی از این پیشنهادها وجود دارد.»مسلم است، تمام آنچه طی سال‌های اخیر به عنوان پروژه‌های عمرانی شهر تهران به ثمر نشست و تحویل شهروندان شد، صرفا جهت رفع دغدغه‌های عمومی و جلب رضایتمندی مردم بود. می‌توان به جرات اعلام کرد اکنون در پایتخت، پروژه بلاتکلیف و نیمه‌کاره‌مانده‌ای در حوزه فعالیت‌های عمرانی کلان وجود ندارد و به همین خاطر است که کارشناسان عمرانی بر این باورند که در چنین شرایطی باید بیش از پیش روی طرح‌های تکمیلی و رفع برخی نواقص موجود متمرکز شد.
آشنایی با مشکلات از زبان مردم
به‌رغم تمام طرح‌های بزرگ عمرانی که در سال‌های اخیر با سرعت و البته در عین حفظ کیفیت اجرایی شد، اما نمی‌توان ادعا کرد به تمامی خواسته‌های مردم پاسخ داده شده و آنها دیگر هیچ انتظاری از مدیریت شهری ندارند. اتفاقا اکنون که به همگان ثابت شده می‌توان کارهای بزرگ و به ظاهر ناشدنی را انجام داد، سطح توقعات نیز فراتر رفته و انتظارات عمومی در قالبی دیگر خود را نشان داده است. معاون شهردار تهران در این باره به روزنامه تهران امروز می‌گوید: «امروز شهروندان خواستار رفع برخی گره‌های ترافیکی موجود، ادامه روند بهره‌گیری از فضاهای زیرسطحی برای تسهیل رفت و آمد روزانه، تکرار تجربه‌های موفق در سایر نقاط شهر و اصلاح هندسی معابر پر ترافیک هستند. آنها طعم بهره‌مندی از شبکه تونل‌های تاسیسات مشترک شهری و جمع شدن دکل‌های برق فشار قوی از سطح شهر را چشیده‌اند؛ مردم خواهان اجرای طرح جامع آب‌های سطحی هستند و توانایی تحقق خواسته خود توسط مسئولان را دریافته‌اند. آنها می‌خواهند از معابری با کیفیت منتفع شوند که البته حق‌شان هم است.» با این اوصاف به نظر می‌رسد فضا برای کار و تلاش همچنان مهیا بوده و اگر مشکلات موجود براساس نقطه نظرات شهروندان پایش شود، می‌توان کارهایی به ظاهر نه چندان بزرگ اما در باطن بسیار موثر و راهگشا صورت داد.
سالی 2 بار نظرسنجی
گزارش‌های معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران حکایت از آن دارد که در حوزه فعالیت‌های عمرانی، معاونت فنی وعمرانی شهرداری تهران در 3 سال گذشته حداقل سالی 2بار اقدام به نظرسنجی از مردم انجام داده تا مشکلات ترافیکی شهر را از زبان آنها جویا شود. این روش چند مزیت به‌دنبال داشته است؛ نخست آنکه شهروندان خود را در صحنه و نه در حاشیه احساس کرده‌اند و هر جا لازم بوده، پای مشکلات مبتلا به ساخت‌وسازهای عمرانی ایستاده‌اند. همین همراهی و همدلی، دست‌اندرکاران امر را ملزم به اجرای سریع اما با کیفیت پروژه‌ها کرده است. از سوی دیگر در لابه‌لای سخنان و اظهارنظرهای اقشار مختلف مردم، بعضا نکاتی وجود دارد که بهترین و واقعی‌ترین نوع مشورت با مدیریت شهری به‌شمار می‌رود. سیدمازیار حسینی با اشاره به تاثیرات این نظرسنجی‌ها در اجرای پروژه‌های عمرانی در پایتخت به روزنامه تهران امروز تاکید می‌کند: «زمانی می‌توان این نتایج حاصل شده از نظرسنجی‌ها را باور کرد که بدانیم بسیاری از پروژه‌های نه چندان حجیم مانند اتصال مستقیم بزرگراه شهید صیاد شیرازی به بزرگراه شهید زین‌الدین، ایجاد دسترسی از بزرگراه شهید زین الدین به محدوده حکیمیه، ساخت زیرگذر قیطریه، رفع مشکل ترافیکی تقاطع بزرگراه‌های امام علی(ع) و شهید همت، به همراه موارد متعدد دیگری، براساس پیشنهاد مردم و پس از بررسی در کمیسیون تصویب طرح‌ها به مرحله اجرا در آمد. جالب‌تر اینکه بدانید از این قبیل طرح‌ها حداقل 10 مورد دیگر در سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران در دست بررسی است تا دغدغه‌های مردم طبق خواسته خودشان و البته در صورت داشتن توجیه کارشناسی به مرحله اجرا درآید.» به اعتقاد معاون شهردار تهران؛ به تعبیر دیگر از این پس شهروندان می‌توانند شاهد تحقق برخی اصلاحات شکلی در معابر پرتردد حمل‌و‌نقلی باشند تا در کنار بهره‌مندی از نتایج طرح‌های بزرگ، مشکلات روزمره آنها نیز به مرور زمان رفع شود.
شهروندان حرف برای گفتن دارند
مردمی که با فواید بزرگراه‌های چند طبقه آشنا شده‌اند و از تونل‌های شهری استفاده مطلوب می‌کنند؛ اکنون خود مدعی ارائه طرح‌های این‌چنینی به شهرداری تهران هستند. آنهایی که متوجه شده‌اند منظور از تعریض برخی خیابان‌های اصلی شهر، نوسازی بافت فرسوده از یک طرف و ارتقای سطح زندگی شهری به لحاظ نوسازی مناطق مختلف پایتخت بوده است، امروز جزو مدافعان این قبیل پروژه‌ها در پایتخت به شمارمی‌روند. از همه مهم‌تر اینکه پایتخت‌نشینان به دلیل نوع تعاملات مدیریت شهری با مردم، خود را به درستی محق حرف زدن و پیشنهاد دادن می‌دانند. معاون فنی و عمرانی شهردار تهران در این باره یادآور می‌شود: «آمار نامه‌های رسیده به حوزه معاونت فنی و عمرانی یا پیام‌های الکترونیکی و تماس‌های تلفنی برقرار شده با دست اندرکاران امر، به خوبی نشان می‌دهد که نخست آنکه تهرانی‌ها نهاد شهرداری را پاسخگو و دارای گوش شنوا احساس کرده‌اند و در نهایت امکان به واقعیت پیوستن ذهنیات و افکار منطقی خود را دریافته‌اند. به این ترتیب هرگاه برای نظرسنجی از آنها به سراغ‌شان می‌رویم، معمولا با استقبال ارزشمندی مواجه شده و کلی پیشنهاد دریافت می‌کنیم.»
نقطه نظرات کارشناسی و مشترک
نکته قابل تاملی که در جدیدترین نظرسنجی‌های معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران وجود دارد، این است که عموم شهروندان به مشکلات موجود واقف بوده و نظر آنها در مورد رفع معضلات و نواقص شهر بسیار نزدیک به هم است. معاون شهردار تهران همچنین تاکید می‌کند: «نکته بسیار مهم دیگری که در این نظرسنجی‌ها به دست آوردیم این بود که سطح دانش فنی و اطلاعات عمومی تهرانی‌ها نسبت به مسائل شهری در مقام مقایسه با سال‌های قبل بسیار بالاتر رفته است و اظهارنظرهای عامیانه کمتر در صحبت‌های آنها به چشم می‌خورد. در حقیقت باید گفت دید شهروندان بیشتر به نگاه‌های کارشناسانه و کاربردی نزدیک شده است و به راحتی نمی‌توان از کنار راهکارهای ارائه شده توسط آنان گذشت.
بزرگراه شهید همت 61 درصد
این روزها که مردم به دلیل ساخت بزرگراه طبقاتی صدر با مقوله افزایش ظرفیت معابر شریانی بیشتر آشنا شده‌اند، ایده تکرار چنین تجربه‌ای در سایر بزرگراه‌ها، ذهن‌ها را به خود مشغول داشته است. براساس سوالی که در جدیدترین نظرسنجی معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران درباره اینکه کدام یک از بزرگراه‌های تهران نیازمند پروژه‌های افزایش ظرفیت ترافیکی است؛ از افرادی که به این پرسش پاسخ داده‌اند، 61 درصداز مردم بزرگراه شهید همت، 13درصد بزرگراه صیادشیرازی، 10 درصدبزرگراه شیخ فضل‌الله نوری و 10 درصدبزرگراه بعثت را بهترین گزینه برای افزایش ظرفیت ترافیکی معرفی کرده‌اند.
حذف تقاطع‌ها و دوربرگردان‌های همسطح
حذف تقاطع‌ها و دوربرگردان‌های همسطح، گره‌گشای ترافیک بسیاری از بزرگراه‌ها و معابر شریانی است.گزینه جایگزین غالبا ساخت تقاطع غیرهمسطح است. مردمی که به این پرسش پاسخ دادند، اولویت‌های مورد نظر خود را برای حذف دوربرگردان‌های همسطح در بزرگراه‌ها و ایجاد تقاطع‌های غیرهمسطح بزرگراه بعثت 36 درصد، بزرگراه شهید باقری 34 درصد و بزرگراه چمران 30 درصد را گزینه‌های اول خود معرفی کرده‌اند.
تجربه موفق صدر و نیایش
یکی از مهم‌ترین سوالات آخرین نظرسنجی معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران از شهروندان؛ بحث افزایش ظرفیت بزرگراه‌های تهران بود. اما اینکه افزایش ظرفیت ترافیکی به چه صورت و در قالب چه سازه‌ای انجام شود، پرسشی بود که تهرانی‌ها به آن پاسخ دادند. نتایج حاصل از جمع‌بندی آرای مربوط به این پرسش نشان می‌دهد که تهرانی‌ها از ساخت تونل‌های شهری یا افزایش بزرگراه‌های طبقاتی استقبال می‌کنند. به همین منظور 50 درصد از شهروندان به ساخت تونل شهری، 40 درصد ساخت بزرگراه طبقاتی، 5 درصد تعریض معبر و در نهایت 5 درصد از شهروندان نیز ساخت بزرگراه در تراز منفی یک را مهم‌ترین راهکار عنوان کرده‌اند.
ادامه بزرگراه شهید صیاد شیرازی
همچنین50 درصد ازتهرانی‌هادر این نظرسنجی نیز در پاسخ به این سوال که کدام یک از بزرگراه‌های تهران بیش از سایر معابر شریانی نیازمند ساخت تونل‌های شهری است؛ بزرگراه شهید صیاد شیرازی را اولین اولویت خود معرفی کرده‌اند. 35درصد بزرگراه شهید حقانی، 10درصدبزرگراه شهید حکیم و در نهاین 5 درصد از شهروندان بزرگراه کردستان را گزینه‌های اصلی خود در پاسخ به این سوال انتخاب کرده‌اند.
تعریض معابر در صورت نیاز ضروری
56 درصد از پایتخت‌نشینان نیز در پاسخ به این سوال که آیا گزینه تعریض معبر را به عنوان یکی از راه‌های افزایش ظرفیت معابر ترافیکی قبول دارند و اینکه با توجه به نیاز به تملک املاک متعدد و رفع معارضان ملکی که سختی‌های خاص خود را به همراه دارد، آیا شیوه تعریض معابر به لحاظ زمانی و هزینه صرف شده، مقرون به صرفه و منطقی است؟ عنوان کرده‌اند درصورت نیاز ضروری انجام شود. در این میان 21 درصد از شهروندان به عدم لزوم اجرای این طرح، 21 درصدبه بهتر است انجام نشود و در نهایت 2 درصدنیز به تعریض معابر حتما باید انجام شود، اعتقاد داشتند.
طرح جامع شبکه تونل‌های مشترک تاسیسات شهری
ساخت شبکه تونل‌های مشترک تاسیسات شهری و جمع‌آوری تاسیسات خدماتی اعم از خطوط برق، تلفن و ... از فضای شهر یکی دیگر از سوالاتی بود که پاسخ مردم به این پرسش اهمیت و اولویت آن را به خوبی مشخص می‌کند. از افرادی که به این پرسش پاسخ دادند، بیش از 82 درصد معتقد بودند طرح جامع تونل‌های مشترک تاسیسات شهری باید مثل طرح جامع آب‌های سطحی مهم تلقی شود. یادآوری تجربه ساخت 6 کیلومتر تونل تاسیساتی ظرف مدت زمان 6 ماه در جریان عملیات اجرایی پروژه بزرگراه طبقاتی صدر که منجر به جمع‌آوری 77 دکل برق فشار قوی از این بزرگراه شد، نقشی پررنگ در نوع اظهارنظرهای شهروندان داشت. همچنین 68 درصداجرای این طرح را یکی از اولویت‌های اصلی شهر تهران دانسته‌اند.
رسیدگی به وضعیت پل‌های سواره‌‌رو
بسیاری از تهرانی‌ها توقع دارند پل‌های سواره‌‌رو شهر وضعیت مناسبتری داشته باشد. از طرفی به نظر می‌رسد مسئله نگهداری، تعمیر و مرمت این قبیل سازه‌های حمل‌و‌نقلی سال‌های سال به فراموشی سپرده شده بود. به همین خاطر 38 درصد از پایتخت نشینان معتقدند که وضعیت برخی پل‌ها اصلا مطلوب نیست و 37 درصد نیز بر این باورند که اکثر قریب به اتفاق پل‌های شهر نیاز به تعمیر و بهسازی اساسی دارد.
امان از این آسفالت
تصور شما از مشکلات روکش آسفالت سطح معابر ترافیکی تهران چیست؟ معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران این پرسش را با شهروندان مطرح کردو متوجه شد که اغلب مردم پایتخت، به درستی معضل اصلی در این رابطه را درک کرده‌اند چرا که 86 درصد از آنها ایجاد نوارهای حفاری متعدد و بی‌قاعده توسط شرکت‌های خدماتی را مهم‌ترین عامل تخریب آسفالت خیابان‌ها می‌دانند.
بزرگراه‌هایی که می‌توانند بزرگ‌تر شوند
امکان ادامه برخی از بزرگراه‌های شهر وجود دارد که این امر می‌تواند به طرق مختلف(روسطحی، در سطح و زیرسطحی) انجام شود. 34 درصد از شهروندان تهرانی در پاسخ به این سوال بزرگراه یادگار امام(ره) را مهم‌ترین گزینه برای امتداد آن انتخاب کرده‌اند. البته در این میان 24 درصد بزرگراه شهید شوشتری، 22 درصد بزرگراه شهید حکیم و در نهایت 20 درصد نیز بزرگراه شهید صیاد شیرازی را بهترین گزینه امتداد انتخاب کرده‌اند.
