به گزارش خط نیوز به نقل از قدس؛ ما ایرانیها در میهمانی‌ها و نیز در تهیه و مصرف غذاهای روزانه بدجوری اسراف می‌کنیم و گزارش‌ها حاکی از ضایعات 35 درصدی در 100 میلیون تن محصولات کشاورزی تولید شده کشور در هر سال است. شایان ذکر است، این مقدار محصولات کشاورزی برای تغذیه یک جمعیت 15 میلیون نفری کافی است.
ایرانیها اسراف‌کارترند
ایرانیان بیش از هر ملت دیگری و بویژه بیش از استاندارد جهانی در هدر‌دادن منابع غذایی، انرژی و حتی وقت خود پیشتازند، در حالی‌که میزان درست استفاده از منابع، یکی از پیش‌شرط‌های توسعه هر کشور است. آمارها نشان می‌دهد، تولید نان در ایران ٢۵میلیارد قرص است و سرانه مصرف سالیانه نان در ایران ١۶٠ و در جهان ٢۵کیلوگرم است! به این معنا که مصرف ایرانیان 6 برابر میانگین جهانی است. به عبارتی، هموطنان ما با سرانه ١۶٠کیلوگرم، بالاترین مصرف سرانه نان را در جهان دارا هستند که نشان دهنده اسراف و ضایع سازی این نعمت خدادادی به عنوان مهم ترین ماده غذایی است.
مخالفت اسلام با اسراف
در روایتی داریم که روزی خادمان حضرت رضا(ع) گرد هم جمع شده بودند و میوه می‌خوردند. وقتی سیر شدند، میوه‌های باقی مانده را بیرون ریختند. حضرت رضا(ع) فرمود: سبحان الله! اگر شما سیر شدید و بی‌نیاز هستید، عده ای نیازمند هستند. غذاهای باقی مانده را بیرون نریزید و آن را به نیازمندان بدهید.
در همین زمینه آیت الله مکارم شیرازی با تأکید بر لزوم پرهیز از اسراف در مجالس می‌گوید: چرا در برخی میهمانی‌ها بیش از 10 نوع غذا تدارک دیده می‌شود، در حالی که اگریک یا دو نوع هم باشد، کافی است و باید براساس دستورات اسلام، بقیه را به نیازمندان داد.
وی با اشاره به روزه گرفتن خانواده امام علی(ع) وانفاق افطاری در سه روز پیاپی به مستمندان می‌افزاید: حضرت علی(ع) توقع ندارد که انسان هرچه دارد به مسکین، یتیم و اسیر بدهد، اما می‌توان از اضافات زندگی به آن‌ها کمک کرد.
امنیت غذایی نداریم
دکتر یحیی مستقیمی، استاد دانشکده علوم غذایی در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: اصلاح الگوی مصرف یکی از مهم‌ترین پیش نیازهای امنیت غذایی است و کشور ما بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز دارد. وی می‌افزاید: حجم زیاد ضایعات نان، اتلاف زیاد منابع آبی، دورریز تولیدات کشاورزی به دلیل نبود برنامه جامع تهیه و توزیع بهینه مواد غذایی، استفاده از روش‌های نادرست آبیاری کشاورزی و نیز بی‌توجهی به نگهداری مناسب از محصولات زراعی و باغی از محورهای نگران کننده در زمینه اسراف است.
این کارشناس علوم غذایی تأکید می‌کند: دولت در ارتباط با اقتصاد غذایی، سیاست مدون و هدفمندی ندارد و تداوم این بی برنامگی در بحث الگوی مصرف با همین شرایط، ما را با بحران‌های ناخوشایندی روبه رو می‌کند و روز به روز بر دامنه اسراف افزوده خواهد شد.
اقتصاد مقاومتی برای کاهش اسراف
به گفته دکتر مستقیمی، شعار دادن دردی را از صنعت غذایی درمان نمی‌کند و همان طور که رهبر انقلاب اشاره داشتند، باید مسؤولان غذایی، سیاست‌گذاری‌هایشان را برای کاهش اسراف مبتنی بر سیاست‌های اقتصاد مقاومتی قرار دهند، زیرا اصلاح ساختار غذایی به محقق کردن اقتصاد مقاومتی برمی‌گردد، اما در این حوزه کاری نشده است.
دکتر سلمان حسینی، ناظر کیفی چندین کارخانه تولید موادغذایی و کارشناس سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت نیز به خبرنگار ما می‌گوید: بیش از 95 درصد اتلاف مواد غذایی در کشورهای در حال توسعه (از جمله ایران) در مراحل اولیه زنجیره عرضه و ذخیره سازی به دلیل محدودیت‌های فناوری برداشت، ذخیره سازی، بسته بندی و نظام بازاریابی رخ می‌دهد که باید دولت برای آن برنامه ریزی کند.
سفره ای برای اسراف کردن!
وی درباره اسراف در آشپزخانه و سفره مردم می‌گوید: روش‌های آشپزی و سرو غذا در ایران بر اسراف استوار است، زیرا خانم‌های ایرانی که در خانه برای اعضای خانواده غذا تهیه می‌کنند، دستشان به کم نمی‌گیرد! براساس رسم قدیمی بیشتر از نیاز غذا می‌پزند تا کسی گرسنه از سر سفره بلند نشود!
این کارشناس غذایی یادآور می‌شود: متأسفانه این نوع اسراف‌ها در تهیه غذا برای میهمانی‌ها و مراسم‌‌ها به مراتب بیشتر است، چون طبق عادت ایرانیها، باید غذا سر سفره زیادتر از نیاز باشد تا چشم افراد هم سیر شود! هر چند که میهمان‌ها آن غذا‌ها را نخورند.
وی با بیان اینکه کسی به اسراف نان و مواد غذایی به عنوان یک کار ناشایست نمی‌نگرد، می‌افزاید: غذا، نان و دسرهای این نوع میهمانی‌ها یک سره به زباله تبدیل می‌شوند و به طور معمول غذاهای اضافه نیزخورده نمی‌شوند و معمولاً همراه نان‌های اضافی معدوم می‌شوند که ضربه به اقتصاد ملی محسوب می‌شود.
عذاب الهی برای اسراف کنندگان
حجت الاسلام سیدعباس ضیغمی، کارشناس مذهبی نیز به خبرنگار ما می‌گوید: همه می‌دانند که در قرآن مجید آیات زیادی مبنی بر حرمت اسراف و اینکه پروردگار متعال اسراف کاران را دوست ندارد، داریم، اما باز هم به دلیل چشم و هم‌چشمی دست به اسراف مواد غذایی و نعمت‌های الهی می‌زنند که عذاب الهی را در پی دارد.
وی با اشاره به اینکه در روایات بر مصرف ریزه‌های نان و غذا توصیه بسیاری شده و از باقی گذاشتن میوه و غذای نیم خورده نهی شده است، می‌گوید: پر خوری و زیاده روی در مصرف غذا در دین ما امری ناپسند است، چنانکه امام باقر(ع) فرموده اند: «هیچ چیز نزد خداوند مبغوض تر از شکم پر نیست» بنابراین از آداب غذا خوردن دست کشیدن از غذا پیش از سیری است.
خرید خوراک به میزان احتیاج
به گفته دکتر حسینی، کارشناس غذایی، اصلاح الگوی مصرف هم به مسؤولان برمی گردد هم به مردم. توقع زیادی نیست اگر از مسؤولان بخواهیم با تقویت فرایند بازاریابی و رسیدگی بیشتر به اموری مثل بسته بندی و توزیع مناسب محصولات، از اتلاف آن‌ها جلوگیری کنند و البته خرید نان و سایر اقلام خوراکی به میزان احتیاج هم، کار سختی نیست.
در قرآن نیز به این نیاز بدنی انسان توجه شده و نام برخی از سوره‌ها با خوراکی‌ها شروع می‌شود. در برخی آیات، گاه به خواص برخی خوردنی‌ها و در برخی دیگر، به حیواناتی که سازنده خوردنی‌های مناسب و مطبوع آدمی است، اشاره شده است. در برخی آیات، آنجا که از نعمت‌های بی مانند بهشتی سخن به میان آمده، از خوردنی‌ها و میوه‌هایی یاد شده که برای انسان و رشد قوای جسمانی و عقلانی او مفید هستند.
مخالفت با اسراف در ادبیات ایران
سعدی شیرین گفتار در باب سوم «گلستان» در فضیلت قناعت آورده است، یکی از حکما پسر را نهی همی‌کرد از بسیار خوردن که سیری بی اندازه مردم را رنجور کند. گفت: ای پدر! گرسنگی خلق را بکشد نه سیری! نشنیده‌ای که ظریفان گفته‌اند به سیری مردن به که گرسنگی بردن.
پدر حکیم گفت: اندازه نگهدار که اندازه نکوست. نه چندان بخور کز دهانت بر آید، نه چندان که از ضعف، جانت برآید. معده چو کج گشت و شکم درد خاست/ سود ندارد همه اسباب راست.
