به گزارش خبرگزاری خط نیوز عبدالباری عطوان سردبیر نشریه رای الیوم در مقاله ای به بررسی موضع اخیر سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان سعودی درباره مساله فلسطین که پس از دیدار با همتای روسی وی در بیانیه‌ای مشترک صادر شد، پرداخت و موضع این شاهزاده سعودی را از زوایای مختلف مورد بررسی و ارزیابی قرار داد.
عبد الباری عطوان نویسنده و تحلیلگر عرب در این باره در سرمقاله خود چنین نوشت: آیا موضع شاهزاده سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان سعودی در مسکو یک اشتباه لفظی بود، یا این نوعی سیاست رسمی جدید از سوی عربستان سعودی تلقی می شود؟
البته در این باره باید گفت معمولاً بیانیه های مشترکی که از سوی مقامات سیاسی در این سطح صادر می شوند در درجه بسیار بالایی از اهمیت طبقه بندی می شوند، چرا که این سخنان نشان دهنده مواضع کشورها و نگرش های کلی سیاسی آنان است، و نشان دهنده توافق نظر یا اختلاف نظرها پیرامون مسائل مختلفی است که معمولاً در این قبیل دیدارها مورد بررسی قرار می گیرند، و این مواضع بیان کننده آینده روابط نیز به شمار می آید.
به شدت علاقمند بودم به صورت دقیق و جمله به جمله بیانیه مشترک صادره بعد از دیدار و مذاکرات شاهزاده سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان سعودی با سرگی لاوروف همتای روسی وی را که در مسکو برگزار شد، مطالعه کنم، تا از این طریق از مواضع واطلاعات موجود در متن این بیانیه آگاه شوم، چرا که ممکن است از برخی از عبارت ها نشانه هایی دریافت شود، و می خواستم ببینم آیا در موضع عربستان سعودی در قبال تحولات جاری در نزاع سوریه تغییراتی روی داده است یا خیر؟ همچنین می خواستم از مواضع دو طرف در باره نبرد ائتلاف به رهبری آمریکا ضد دولت اسلامی " داعش " و نقش ریاض و نقش هواپیماهایش در این میان مطلع شوم، اما در این بیانیه عبارتی وجود داشت که به سوریه ارتباطی نداشت و به دولت اسلامی " داعش " هم مربوط نبود و نظرم را به خودش جلب کرد، این عبارت باعث شد، برای مدتی طولانی در آن تامل کنم، درعین حال در این زمینه به تحلیل بنشینم، از این رو مقاله امروز خود را درباره این متن نوشتم و درباره هر آن چه که ممکن است این روزها از آشپزخانه مسکو در خصوص پرونده سوریه خارج شود، موضوعی ننوشتم.
***
بعد از این که بیانیه مذکور بر لزوم توجه برای حل بحران سوریه براساس دست آوردهای اجلاس ژنو یک تاکید کرد و تاکید برلزوم واهمیت حفظ وحدت و تمامیت ارضی سوریه این بیانیه به بخش مربوط به روابط دو جانبه بین دو کشور پرداخت و نحوه توسعه این روابط را بررسی کرد، از این رو دو طرف بر لزوم فعال کردن فعالیت های کمیته مشترک اقتصادی بوجود آمده بین دو کشور تاکید کردند، همچنین دو طرف خواستار بوجود آمدن سیستمی برای همکاری های متقابل بین دو کشور شدند.
اما بعد از تمام این مقدمات دو طرف دسته ای از پرونده های منطقه ای و بین المللی را که مورد توجه دو کشور به صورت مشترک بوده را بررسی کردند که از آن جمله اوضاع سوریه، عراق، لیبی، یمن ومسائلی از این دست بود و این همان نکته مهمی است که باید بررسی شود و البته به نزاع فلسطینی و اسرائیلی هم اشاره شد.
این عبارت آخر مرا شگفت زده کرد، و غافلگیر شدم، و بسیار درباره آن تامل کردم، چرا که این اولین باری بود که البته براساس شناختی که من داشتم از این عبارت استفاده می شد، این نخستین باری بود که در سطحی عالی و مقامی به رتبه شاهزاده سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان سعودی می گوید " نزاع فلسطینی و اسرائیلی " و گویی دیگر این نزاع عربی و اسرائیلی نیست ! چرا که از زمان آغاز این نزاع آن را ما عربی اسرائیلی می نامیدیم و در بیانیه های پایانی تمام اجلاس های سران عربی و نشست های وزرای خارجه عرب این واقعیت مورد تاکید قرار می گرفت، حال چه شده است و چه پیش آمده است که شاهزاده سعود الفیصل این قاعده و اصل اساسی را برهم زده است؟ بخصوص در این مرحله زمانی مشخص چه شده است ؟ اگر استفاده از این شیوه و عبارت از سوی مقامات سعودی امری تازه نیست بنابراین از چه زمانی ما شاهد این دگرگونی و تغییر در سیاست‌های سعودی‌ها شده ایم ؟
ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی زمانی که طرح سازش را مطرح می کرد و پیش از آن که شکل و نام طرح عربی به خود بگیرد، در اجلاس سران عرب در بیروت سال ۲۰۰۲ گفت این طرح برای پایان دادن به نزاع عربی و اسرائیلی مطرح می شود، نشان به این نشان که عقب نشینی کامل در مقابل اعتراف و اذعان عربی کامل صورت می گیرد، حال آیا اذعان عربی و راه حل عربی دیگر ضروری نیست ؟ چرا که این نزاع دیگر نزاعی فلسطینی و اسرائیلی است و این دیگر تنها مسئولیت فلسطینی ها خواهد بود و از این پس موضع و نظر کشورهای عرب درباره مساله فلسطین شبیه به موضع و نظر کشورهای بالکان در این خصوص است ؟!!.
همواره فکر می کردم این شاید یک خطا و اشتباه تایپی و چاپی است یا این که روس ها نظر شخصی خود را اعمال کرده اند، یا در ترجمه اشتباهی بوده، از این رو تاکید داشتم که حتما ً این مساله و متن بیانیه را از پایگاه رسمی خبرگزاری عربستان سعودی " واس " بخوانم و از مساله به این صورت اطمینان حاصل کنم، و بسیار به ندرت من به این پایگاه سر می زنم، ولی دیدم بدون هیچ کم و کاستی چنین بوده است.
اصطلاحات سیاسی اهمیت ویژه ای دارند و نباید از درجه اهمیت آنها کاست، چرا که این مسائل بیان کننده مواضع رسمی هستند، از این رو با دقت و ظرافت خاصی تدوین می شوند، وهیچ تغییری در متن آنها نباید صورت گیرد مگر آن که در امور سیاسی هم تغییری بوجود آید، از این رو این قبیل مواضع ما را به شدت شگفت زده می‌کند، این مساله به اندازه ای مهم است که باعث شده است ما هم این بخش ویژه را برای بررسی آن اختصاص دهیم.
به عنوان مثال زمانی که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و اویگدور لیبرمن وزیر خارجه اسرائیل هر دو در مواضع و سخنان مطبوعاتی خود تاکید می‌کنند که بسیاری از کشورهای عربی دیگر اسرائیل را به عنوان دشمنی برای خود نمی شناسند، ابتدا گمان می کردیم این سخنان و مواضع آنها برای تشویش اذهان و تلاشی برای ایجاد فتنه بین خود عرب ها بیان می شوند و به نحوی از این جملات و مواضع می‌خواهند از آب گل آلو ماهی بگیرند، اما دیگر فکر می‌کنم موقع آن رسیده است که به این سخنان مقامات اسرائیلی به گونه ای دیگر توجه شود.
***
نزاع همواره عربی و اسرائیلی باقی خواهد ماند، نه تنها این بلکه این نزاع همواره اسلامی و اسرائیلی باقی می ماند و هرگز فلسطینی اسرائیلی نمی شود و آن چه را که امروز ما در شهر قدس اشغالی و مسجد الاقصی شاهدش هستیم و حملات و طرح هایی که برای تجزیه و تلاش برای شهرک سازی ها و یهودی سازی هایی که انجام می گیرند، بر لزوم توجه هر چه بیشتر ما به مساله فلسطین تاکید دارد، و اگر برخی از کشورهای عربی غیر از این مدنظرشان باشد، در این صورت باید گفت که ملت ها و اکثریت مطلق آنها هرگز ارزش ها را نادیده نخواهند گرفت.
مقامات سعودی که این روزها خطرهای داخلی و خارجی آنها را تهدید می‌کند، و آرامش این کشور را در معرض خطری جدی قرار داده است وحدت و تمامیت ارضی سعودی ها را تهدید می کند و در این شرایط بسیار حساس اگر مقامات سعودی تصمیم گرفته اند، در مواضع و سیاست های قبلی خود در این باره تغییراتی را اعمال نمایند باید بگویم که تغییر موضع درقبال مساله مرکزی عربی به زیان عربستان سعودی خواهد بود، اگر بعد عربی و اسلامی را از مساله فلسطین دور سازند و تنها مساله فلسطین را به ملت آن محدود سازند ملتی که خود در تحریم و محاصره و بی دفاع است، در این صورت آنها باید بدانند که امتی عربی و اسلامی وجود دارد که از شهر مقدس و دیگر مقدسات با جان و خونش دفاع خواهد کرد و هرگز نیازمند کشوری در این باره نخواهد بود.
هنوز امیدوارم آن چه در بیانیه رسمی مشترک وزارت خارجه عربستان سعودی و روسیه در پایان این دیدار مشترک صادر شده است و به نقل از شاهزاده سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان سعودی بیان شده تنها یک اشتباه بوده باشد و سیاست رسمی جدید عربستان سعودی نبوده باشد.
چرا که اسرائیل همواره و برای همیشه دشمن اصلی امت عربی و اسلامی خواهد بود و اسرائیل همواره به عنوان اشغالگر اراضی و مقدسات شناخته می شود و مسئولیت آزاد سازی این سرزمین و بازپس گیری مقدسات مسئولیت عربی و اسلامی امت است و این مسئولیت پیش از آن که فلسطینی بوده باشد عربی و اسلامی بوده است، اگر چه در این زمینه باید بگوییم که ساکنان اراضی فلسطینی هرگز در دفاع از این سرزمین کوتاهی نکرده و نخواهند کرد و در این راه از نثار عزیزترین وجود خود برای دفاع از تمام ارزش‌های اسلامی چشم پوشی نخواهند کرد.
