داخلی صفحه فرهنگ آرشيو خبر

کد مطلب: 14697

چرا عصمت قبل از بعثت لازم است؟/ اعمال شب و روز مبعث

آیت‌الله صافی گلپایگانی در جلد دوم «معارف» به شبهاتی درباره بعثت و رسالت پیامبر(ص) از جمله چرایی ضرورت عصمت قبل از رسالت، عدم ارسال رسل در دوران «فترت» و... پاسخ گفته است.

 بعثت پیامبر اسلام(ص) از حوادث بزرگ تاریخ بشریت است که با بر انگیخته شدن آن عصاره خلقت به مقام رسالت، مهم‌ترین فراز از تاریخ اسلام رقم می‌خورد و نزول قرآن کریم نیز از همین زمان آغاز می‌‌شود. به شکرانه این نعمت عظیم الهی مسلمانان در شب و روز مبعث ادعیه خاصی می‌خوانند و اعمال و عبادات خاصی انجام می‌دهند:

فرازی از دعای شب مبعث

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِالتَّجَلِّی (بِالنَّجْلِ) الْأَعْظَمِ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ مِنَ الشَّهْرِ الْمُعَظَّمِ وَ الْمُرْسَلِ الْمُکَرَّم أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَغْفِرَ لَنَا مَا أَنْتَ بِهِ مِنَّا أَعْلَمُ یَا مَنْ یَعْلَمُ وَ لاَ نَعْلَم اللَّهُمَّ فَإِنَّا نَسْأَلُکَ بِالْمَبْعَثِ الشَّرِیفِ وَ السَّیِّدِ اللَّطِیفِ وَ الْعُنْصُرِ الْعَفِیف أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَجْعَلَ أَعْمَالَنَا فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ وَ فِی سَائِرِ اللَّیَالِی مَقْبُولَة وَ ذُنُوبَنَا مَغْفُورَةً وَ حَسَنَاتِنَا مَشْکُورَةً وَ سَیِّئَاتِنَا مَسْتُورَةً وَ قُلُوبَنَا بِحُسْنِ الْقَوْلِ مَسْرُورَةً وَ أَرْزَاقَنَا مِنْ لَدُنْکَ بِالْیُسْرِ مَدْرُورَة؛

پروردگارا! از تو درخواست می‏کنم به حق بزرگترین تجلى تو در این شب و این ماه بزرگ (رجب) و فرستاده گرامیت، که درود فرستى بر محمد و آل محمد و بیامرزى گناهانى را که تو از ما به آنها داناترى؛ اى آنکه تو دانایى و ما نادانیم. خدایا! ما از تو درخواست مى‏کنیم به این مبعث با شرافت و سید با لطف و مهر و آن عنصر عفیف، که درود بر محمد و آلش فرستى و اعمال ما را در این شب و دیگر شب ها مقبول گردانى و از گناهان ما درگذرى و اعمال نیک ما را پاداش نیکو دهى و اعمال بد ما را مستور سازى و دلهاى ما را به حسن قول ( مژده بهشت) شاد گردانی و روزی ما را از جانب خود به آسانی فراوان کنی.
(مفاتیح الجنان، ص۱۵۱)

حدیث «فضیلت شب مبعث»

امام جواد علیه السلام فرمودند: همانا در رجب شبی است که بهتر است از آنچه که آفتاب بر آن مى‏تابد و آن، شبِ بیست و هفتم رجب است که در صبح آن پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله به رسالت مبعوث گردید و به درستی که از برای عامل در آن شب از شیعه‌ ما اجرعمل شصت سال است.(مفاتیح الجنان)

نماز مخصوص شب مبعث

از شب تا پیش از نیمه آن هرساعتى که خواستى، دوازده رکعت نماز که در هر رکعتى حمد و سوره‏اى از سوره‏هاى کوچک از سوره محمد صلی الله علیه و اله تا آخر قرآن را می خوانی، و چون سلام دادى درهر دو رکعتى و فارغ شدى از نمازها، مى‏نشینى بعد از سلام و مى‏خوانى حمد را، هفت مرتبه و معوذتین را هفت مرتبه و قل هو الله أحد و قل یاأیها الکافرون هر کدام را هفت مرتبه و إنا أنزلناه و آیة الکرسی هر کدام را هفت مرتبه و در عقب همه، این دعا را می خوانی:

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ‏ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیراً
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَعَاقِدِ عِزِّکَ عَلَى أَرْکَانِ عَرْشِکَ وَ مُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ کِتَابِکَ‏ وَ بِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ وَ ذِکْرِکَ الْأَعْلَى الْأَعْلَى الْأَعْلَى‏ وَ بِکَلِمَاتِکَ التَّامَّاتِ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَفْعَلَ بِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ
سپاس مخصوص آن خدایى است که فرزندى ندارد و او را شریکی در ملک و سلطنت نخواهد بود و یاورى که بر عزتش افزاید نخواهد داشت و او را به بزرگى و بزرگوارى یاد کن
خدایا! از تو درخواست مى‏کنم به حقیقت عزت تو که بر پایه‏هاى عرش توست و به منتهای رحمت از کتاب تو (و لوح محفوظت) و به اسم اعظم اعظم اعظمت و ذکر بلند بلند بلندت و به کلمات تام و تمامت که درود فرستى بر محمد و آلش و با من آن کنى که سزاوار بزرگی توست. (مفاتیح، ص ۱۴۸)

بعضی اعمال روز مبعث

اول: غسل.‏
دوم: روزه.‏
و آن یکی از چهار روزی است که در تمام سال امتیاز دارد برای روزه گرفتن و برابر است با روزه هفتاد سال.
سوم: بسیار صلوات فرستادن.‏
چهارم: زیارت حضرت رسول و امیر المؤمنین علیهما السلام.‏
پنجم: نماز، که دوازده رکعت است و در هر رکعت حمد و سوره و بعد از فراغ از نمازها خوانده شود هر یک از حمد و توحید و معوذتین چهار مرتبه و لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ چهار مرتبه، اللَّهُ اللَّهُ رَبِّی لا أُشْرِکُ بِهِ شَیْئا چهار مرتبه، لا أُشْرِکُ بِرَبِّی أَحَدا چهار مرتبه. (مفاتیح، ص ۱۵۱)‏

**در ذیل پاسخ به برخی از سؤالات و شبهاتی درباره مسئله بعثت حضرت رسول(ص) و معجزه جاودانی آن حضرت یعنی قرآن، عصمت قبل از رسالت ایشان و... به تقریر آیت‌الله صافی گلپایگانی در کتاب معارف دین(۲) منتشر می‌شود:

س)آیا عصمت قبل از بعثت هم لازم است؟ چرا؟

ج. بلی، لازم و ضروری است و انتخاب اشخاص با سوء سابقه نقض غرض است و از حکیم صادر نمی‌شود. این حسن سابقه اگر نباشد مورد طعن قرار می‌گیرند. مسأله مسأله‌ای است فطری و عقلی الان هم در دنیا برای تصدی بعضی از مقامات، سوابق سوء را مانع می‌گیرند.

س) آیا عدم ارسال رسول در دوران فترت که حدود ۵۰۰ سال طول کشید ، نقض غرض نیست؟

ج."اللّهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسَالَتَهُ ؛ اولاً بر حسب بعض نظرها در دوره فترت هم اوصیاء انبیاء بوده‌اند و حجت تمام بوده است و مع ذلک معامله خدا با اهل این زمان مطابق عدل خواهد بود. ثانیاً ظهور پیغمبر هم شرایطی دارد که تا آن شرایط فراهم نشود که خدا آن را می‌داند پیغمبر ظهور نمی‌کند.

س)اگر رسالت پیامبر اسلام یک رسالت جاودانی است آیا معجزه او هم جاودانی است؟

ج) شرط جاودانگی رسالت، جاودانه بودن معجزه نیست وقتی رسالت به وسیله معجزه پیغمبر و هر دلیل قطعی دیگر ثابت شد اگر خود پیامبر خبر از جاودانگی رسالتش بدهد کافی است و جاودانگی آن مثل سائر اخباری که پیغمبر می‌دهد، ثابت می‌شود. بنابراین جاودانی بودن دین اسلام به همان ابلاغاتی که از خود پیغمبر شده است ثابت است و اصل رسالت به معجزات بسیار که از آن حضرت صادر شده ثابت است هرچند این معجزات بعد از زمان وقوع باقی نمانده باشند مثل معجزه شق‌القمر یا ردّ شمس یا تسبیح سنگریزه و صدها معجزه دیگر یا اینکه تا مدتی موقت باقی مانده باشند.

مع ذلک رسالت جاودانی اسلام به معجزه جاودانی و پایدار نیز ثابت است. معجزه‌ای که نه تنها دلیل جاودانی دین اسلام است بلکه دلیل حقّانیت همه ادیان الهی و آسمانی پیغمبران بزرگ خدا است و آن معجزه قرآن مجید است که بیش از یکهزار و چهارصد سال است که در آسمان اعجاز می‌درخشد و جاودان و همیشه باقی و برقرار است. اعلان اعجاز آن در مثل این آیه شریفه: "وَإِن کُنتُمْ فِی رَیْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ وَادْعُواْ شُهَدَاءکُم مِّن دُونِ اللّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ" (سوره اسراء، آیه‌۹۳) شامل همه اعصار و هر زمان و مکان است این اعلان و دعوت جهانیان به آوردن یک سوره مثل قرآن فراگیر اهل زمان ما و زمانهای بعد و بعد است چنان‌که فراگیر زمان خود حضرت رسول‌صلی‌الله‌علیه‌و آله بود.

و در واقع اعلان یکصد و چهارده معجزه باقی و جاودانی است زیرا از کسانی که شک دارند می‌خواهد مثل یک سوره بیاورند هر کدام از سوره‌ها باشد سوره بقره و آل عمران و سوره‌های طوال باشد یا سوره‌ای مثل توحید و کوثر. اعجاز دیگر قرآن که باقی است بر حسب این آیات خبر از غیب و آینده است که میفرماید: "فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ وَلَن تَفْعَلُواْ فَاتَّقُواْ النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْکَافِرِینَ" (سوره بقره، آیه ۲۳) در این آیه خبر میدهد که یک سوره مثل قرآن را نمی‌آورند و نخواهند آورد هر چه بر عمر دنیا و فصاحت و بلاغت و قدرت بشر بر ادبیات بگذرد این معجزات چهارده قرن است که در معرض همه مخالفان و معاندان قرار دارد و کسی نتوانسته است در مقام معارضه با آنها کلامی را بیاورد که در حدی قابل قیاس با این آیات و طرف نسبت با این سوره‌ها باشد این مطلبی است که محققان بزرگ بیگانه نیز بر آن گواهی داده و اعتراف دارند.