4.5 درصد جمعیت استان را جامعه عشایری تشکیل می‌دهند که جامعه‌ای مولد محسوب می‌شوند و در عین حال از کمترین امکانات و خدمات از جمله سهمیه سوخت و آرد بهره برده‌اند؛ در روزهای اخیر که سرمای هوا بسیاری از نقاط کشور را به تعطیلی کشاند جامعه عشایری با مشکلاتی دو چندان دست و پنجه نرم می‌کنند و سهمیه سوخت آن‌ها به صورت محدود در اختیارشان قرار می‌گیرد و این به یکی از دغدغه‌های این جامعه تبدیل شده است.
هزینه‌های جابه‌جایی، راه دسترسی و پرداخت تسهیلات به افرادی که تنها دفترچه عشایر دارند و در واقع ساکن شهرها هستند، محدود بودن سهمیه سوخت و آرد و چگونگی نظارت بر توزیع بهنگام و سریع امکانات از جمله مشکلات عشایر استان کرمانشاه هستند که در این روزهای سرد بهانه‌ای برای گفتگو با علی جعفر رضایی مدیرکل کل امور عشایری استان کرمانشاه شدند.
7000 عشایر کوچرو در استان کرمانشاه وجود دارد
تسنیم: جمعیت عشایری استان چقدر بوده و مناطق ییلاق و قشلاق آن‌ها کجاست؟
جامعه عشایری استان کرمانشاه با جمعیتی بیش از 80 هزار نفر در قالب 14 هزار خانواده و 14 ایل در استان حضور دارند. عشایر استان کرمانشاه 6 ماه ییلاقی را در داخل استان حضور دارند و 6 ماه دیگر را برخی در مناطق گرمسیری استان و برخی دیگر در استان‌های خوزستان، ایلام و لرستان ساکن هستند.اکنون عشایر بیشتر در مناطق قشلاقی حضور دارند و براساس تاریخ تقویم کوچ که با هماهنگی منابع طبیعی برنامه‌ریزی شده عشایر اجازه داشتند از 15 آذر در مناطق قشلاقی ساکن شوند.
عشایر استان کرمانشاه به سه دسته کوچرو، نیمه کوچرو و رمه‌گردان تقسیم می‌شوند که دسته سوم دو سه ماه از سال را داخل روستا ساکن هستند و مابقی را کوچ می‌کنند.7000 عشایر کوچرو در استان کرمانشاه وجود دارد که 1600 خانوار آن‌ها برون کوچ و در سایر استان‌ها ساکن می‌شوند و مابقی در سرپل‌ذهاب، گیلانغرب و قصرشیرین ساکن می‌شوند.
تسنیم: با توجه به اینکه در فصل سرما قرار داریم چه اقداماتی برای جامعه عشایری متناسب با این فصل انجام شده است؟
وقتی عشایر به مناطق قشلاقی کوچ می‌کنند اداره کل امور عشایری خدماتی به آن‌ها ارائه می‌دهند و با سایر دستگاه‌ها از جمله شرکت پخش فراورده‌های نفتی هماهنگی لازم انجام شده که سوخت فسیلی، نفت و گاز در اختیار عشایر قرار داده شود و برای سوخت‌رسانی به عشایر ساکن در سایر استان‌ها نیز با مدیرعامل شرکت پخش استان‌های میزبان هماهنگی لازم انجام شده است.
تسنیم: عشایر استان کرمانشاه به طور عمده با مشکلاتی در زمینه سوخت‌رسانی، آبرسانی، تأمین نهاده‌های دامی و امنیت در رفت و آمد مواجه هستند؛ برای رفع این موضوعات چه تدبیری اندیشیده شده است؟
15 کامیون برای آبرسانی به عشایر در مناطق گرمسیری استان و 15 کامیون دیگر نیز در استان‌های خوزستان و ایلام مستقر شده است.توزیع نهاده‌های دامی مدت دار یکی دیگر از خدمات ارائه شده به جامعه عشایری است. در 6 ماه ابتدای امسال 1450 تن نهاده دامی مدت‌دار در اختیار عشایر استان قرار گرفته که هزینه آن را طی 6 ماه پرداخت می‌کنند.
برای امنیت کوچ این عشایر با نهادهای نظامی و انتظامی هماهنگ شده که در حین مسیر کوچ مشکلی برای آن‌ها ایجاد نشود.برای ارائه خدمات بهداشتی به این خانوارها با دانشگاه علوم پزشکی و برای بهسازی مسیر کوچ نیز با راهداری هماهنگ شده و مشکل خاصی در این زمینه وجود ندارد.
تسنیم: در سال‌های گذشته کمبود سهمیه سوخت یکی از موارد مورد اعتراض جامعه عشایری بوده. هرچند این موضوع سراسری است اما اداره کل امور عشایری استان چه اقدامی برای رفع این مشکل انجام داده است؟
رضایی: سهمیه سوخت هر خانوار عشایری 800 لیتر است که این میزان کافی نیست و در این زمینه از طریق مدیریت ارشد استان مکاتبات بسیاری با مدیر پخش فراورده‌های نفتی انجام شده که به 1200 لیتر افزایش یابد اما هنوز به نتیجه نرسیده است.همین 800 لیتر توسط تشکل‌ها به هر خانواده تخصیص یافته و حواله آن‌ها وجود دارد اما همچنان پیگیر افزایش این سهمیه هستیم.
پیگیری مشکل «ایل زوله» برای ممیزی مراتع
تسنیم: سال گذشته مشکلاتی در زمینه کوچ عشایر به خوزستان وجود داشت، آیا امسال این مشکلات وجود داشت؟
مشکل اصلی عشایر استان مراتع درون کوچ و برون کوچ است. عشایر ما به ویژه در منطقه فکه، بستان و شوش خوزستان بیش از نیم قرن به صورت عرفی از مراتع این مناطق استفاده کرده‌اند اما متاسفانه سال گذشته برای استفاده از مراتع با مشکل مواجه شدند که اکنون با هماهنگی سازمان منابع طبیعی و سازمان عشایر در منطقه استقرار یافته‌اند و مقرر شده امسال از طریق منابع طبیعی برای ممیزی مراتع ایل زوله اقدام شود.
عشایر ایل زوله 70 شهید و جانباز تقدیم انقلاب کرده‌اند و به خاطر اینکه پیگیر نبودند یا حمایت نشدند موفق به دریافت پروانه چرا نشدند و این مشکل در حال پیگیری است.
جابه‌جایی دام بدون مجوز دامپزشکی ممنوع است
تسنیم: برخی از عشایر نسبت به محدودیت‌های ایجاد شده برای جابه‌جایی دام‌ها و نحوه پلاک‌کوبی آن‌ها معترض هستند. در این باره و ضرورت انجام این کار توضیح بفرمایید.
تردد دام باید با هماهنگی اداره کل دامپزشکی انجام شود زیرا اکنون علاوه بر موضوع قاچاق، موضوع شیوع بیماری تب برفکی نیز مطرح است و به طور قطع ترددها باید با هماهنگی و مجوز اداره کل دامپزشکی استان باشد که مشکلی ایجاد نشود.
پلاک‌کوبی و هویت‌گذاری دام مصوبه شورای مبارزه با قاچاق و لازم الاجرا است. با دامپزشکی هماهنگ شده که از پلاک‌هایی که سبب عفونت گوش دام میشود، استفاده نشود.
تسنیم: کم بودن سهمیه آرد عشایر نیز از دیگر دغدغه‌های این خانواده‌ها بوده، در این راستا اقدام خاصی انجام شده است؟
این موضوع از دغدغه‌های ما نیز هست. سهمیه آرد عشایر 12 کیلوگرم و سهمیه روستایی نیز هشت کیلوگرم است در صورتی که 12 کیلو برای جامعه عشایری بسیار کم است و با توجه به اینکه این موضوع کشوری است مکاتبات بسیاری انجام شده اما بعد از یکسال هنوز نتیجه‌ای حاصل نشده است.
عشایر کوچرو در اولویت دریافت تسهیلات قرار دارند
تسنیم: برخی از عشایر ادعا دارند تسهیلات به صورت ناعادلانه و به افرادی که تنها کارت عشایر دارند تعلق می‌گیرد. در این باره بفرمایید.
سال گذشته 200 میلیارد تومان تسهیلات کم بهره با بازپرداخت پنج ساله به عشایر تخصیص یافت و سهمیه هر شهرستان نسبت به جمعیت عشایری تقسیم میشود و برای پرداخت اولویت با 7000 جمعیت کوچ روست و عشایر نیمه کوچرو و رمه‌گردان در اولویت‌های بعدی قرار دارند.
داشتن دفترچه عشایری به معنای دریافت قطعی خدمات نیست، عشایر واقعی شناسایی شده‌اند و کسانی هستند که دام دارند و حداقل سه چهار ماه در سال کوچ می‌کنند؛ بنابراین تسهیلات به این افراد پرداخت میشود.
ضرورت خروج عشایر از رویه تک محصولی بودن
تسنیم: موضوعی به منظور افزایش درآمد عشایر و خروج آن‌ها از تک محصولی بودن مطرح شده بود. این برنامه تا چه حد در استان کرمانشاه اجرا شده است؟
سیاست سازمان امور عشایری این است که جامعه عشایر را از تک محصولی بودن خارج کند و در این راستا گردشگری، صنایع دستی و کشت گیاهان دارویی توسط عشایر مدنظر است و در این راستا تسهیلات کم بهره به متقاضیان پرداخت میشود.به منظور اجرای این برنامه افرادی که دارای مرتع هستند می‌توانند با دریافت تسهیلات به کشت گیاهان دارویی بپردازند.
در زمینه گردشگری نیز دو منطقه پاوه در اورامانات و کرندغرب در حال مطالعه هستند و انتظار داریم عشایر نیز مشارکت کنند.این برنامه از سال گذشته در دستور کار قرار گرفته و 42 دوره آموزشی نیز برگزار شده اما متأسفانه عشایر استان به دلیل علاقه بسیار به دامداری تمایلی به مشارکت در این برنامه‌ها نشان نداده‌اند که امیدواریم وضعیت تغییر کند.
البته باید شرایط آب و هوایی نیز در نظر گرفته شود. به طور نمونه عشایر منطقه قشلاق و برون کوچ در استان تمایلی به کشت گیاهان دارویی ندارند زیرا نیم قرن به صورت عرفی از مراتع استفاده کرده‌اند در صورتی که برای کشت گیاهان دارویی باید مرتع داشته باشند, آنچنانکه مناطق ییلاقی استان در حال انجام این موضوع هستند.
30 درصد مواد لبنی کرمانشاه را عشایر تأمین می‌کنند
تسنیم: عشایر سهم بسزایی در تأمین امنیت غذایی کشور دارند اما به نظر می‌رسد متناسب با آن خدمات دریافت نمی‌کنند. دلیل آن را بفرمایید.
رضایی: عشایر استان کرمانشاه با تولید سالانه 12 هزار و 500 تن گوشت 40 درصد نیاز گوشت و با تولید 24 هزار تن شیر و فراورده لبنی 30 درصد نیاز پروتئینی استان را تأمین می‌کنند و علاوه بر این سالانه 900 تن روغن و 8800 تن الیاف طبیعی تولید می‌کنند و با وجود این، خدماتی که به جامعه عشایری ارائه میشود یک دهم خدمات ارائه شده به جامعه شهری است لذا درصدد ایجاد بازارهایی هستیم که تولیدات عشایری به صورت مستقیم به دست مصرف کننده برسد.
اداره کل امور عشایری به طور قطع به تنهایی قادر به رفع مشکلات جامعه عشایری نیست و براساس آیین نامه ساماندهی عشایر مصوب هیئت وزیران، تمام دستگاه‌های اجرایی در مقابل جامعه عشایری وظایفی دارند اما تاکنون اقدام خاصی انجام نشده است. 4.5 درصد جمعیت استان عشایری است و باید نسبت به این جمعیت اعتبارات در راستای خدمات رسانی به این افراد هزینه شود اما تاکنون عملیاتی نشده است.
