خط نیوز : حالا دیگر همه‌چیز صورت رسمی به خود گرفته و رجب طیب اردوغان پس از ادای سوگند در پارلمان ترکیه رسما رئیس‌جمهور این کشور محسوب می‌شود.
او بیش از ۱۱ سال نخست وزیر ترکیه بود و اکنون برکرسی بالاترین مقام این کشور تکیه می زند. اردوغان بارها و در خلال مبارزات انتخاباتی نیز اعلام کرده بود که به هیچ عنوان قصد ندارد مانند عبدالله گل و اسلاف وی تنها یک مقام تشریفاتی باشد.
او وزیر امور خارجه خود را نیز به عنوان جانشین خود در حزب معرفی کرد و داوود اوغلو در نشست فوق العاده حزب عدالت و توسعه به عنوان دبیرکل جدید حزب سوگند خورد. پس از مراسم تحلیف اردوغان، مسئولیت تشکیل دولت جدید نیز از سوی رئیس جمهور به عهده داوود اوغلو گذاشته شد، زیرا وی یکی از نزدیک ترین یاران اردوغان محسوب می شود و به همین خاطر است که ناظران امور ترکیه عقیده دارند رئیس جمهور و نخست وزیر جدید ترکیه یک خط سیاسی مشترک را دنبال خواهند کرد؛ البته اپوزیسیون ترکیه همچنان از داوود اوغلو به عنوان عروسک خیمه شب بازی اردوغان یاد می کند.
اما نخست وزیر جدید بشدت چنین اتهامی را رد می کند و تاکید دارد که هرگز «یک کارگزار» محض نخواهد شد. در نشست فوق العاده حزب که چهارشنبه هفته گذشته برگزار شد، تردیدی در این مورد باقی نماند که این دو نفر اهداف و اولویت های کاملا یکسانی دارند و داوود اوغلو قول داد که همراه با اردوغان، ترکیه نوینی را پایه گذاری کند: «دست در دست و شانه به شانه».
اردوغان نیز به هواداران خود قول داد که خط مشی حزب عدالت و توسعه تغییر نخواهد کرد: «نام ها اهمیتی ندارد. امروز نام ها تغییر می کند، اما جوهره، ماموریت، روح، اهداف و ایده آل های ما به همان صورت باقی است.»
اردوغان در گام نخست از اختیارات فعلی رئیس جمهور کاملا استفاده خواهد کرد و در این چارچوب می تواند وزرا را برای جلسات دولت دعوت کرده و این جلسات را اداره کند و البته در صورت موافقت دولت، اوامر و فرمان های خود را مستقیم صادر کند.
اما در درازمدت هدف اردوغان تغییر قانون اساسی به نفع یک سیستم ریاستی است و چه بسا انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۵ بتواند این امکان را در اختیار وی قرار دهد. شاید هم با اعلام انتخابات زودهنگام بتواند خیلی زودتر به این هدف دست یابد. به همین دلیل داوود اوغلو وظیفه سنگینی بر دوش خواهد داشت و باید بتواند با حفظ انسجام حزب برای برگزاری رقابت انتخاباتی آینده آماده شود.
مبارزه با دولت موازی
از جمله اهداف و مشغولیت های دولت جدید ترکیه «مبارزه علیه ساختارهای موازی» اعلام شده است. از قرار معلوم منظور از ساختارهای موازی همان جنبش گولن به رهبری آن واعظ معروف و مقیم آمریکا یعنی فتح الله گولن است که در ماه های اخیر دردسرهای زیادی را برای دولت حزب عدالت و توسعه ایجاد کرده است.
اردوغان در آن نشست فوق العاده حزب، ماموریت سنگینی برعهده جانشین خود گذاشت و گفت: «من اطمینان دارم داوود اوغلو با قاطعیت و جسارت علیه این دولت موازی مبارزه خواهد کرد.»
به گفته اردوغان یکی از دلایل انتخاب داوود اوغلو پیش بردن همین ماموریت بوده است. حزب عدالت و توسعه و جنبش گولن در جریان جنگ قدرت علیه تشکیلات عظیم لائیک و سکولار ترکیه با یکدیگر متحد بودند، اما امروز اردوغان، گولنی ها را متهم می کند که تشکیلات و ساختارهایی موازی در دولت ایجاد کرده و قصد سرنگونی او را داشته اند. از سوی دیگر داوود اوغلو اعلام کرد روند صلح با کردها را که اردوغان در زمان نخست وزیری خود آغاز کرده بود دنبال خواهد کرد.
دولت قبلی ترکیه تلویحا موافقت کرده بود رهبران نظامی حزب منحله پ.ک.ک می توانند در جریان گفت وگوهای صلح حضور داشته باشند. زیرا پ.ک.ک در ماه مارس امسال اعلام آتش بس کرده و پس از آن بود که روند خروج نیروهای خود از ترکیه به سوی شمال عراق را آغاز کرد. اما این مساله با توجه به توقف روند صلح و مذاکرات ناتمام ماند و متوقف شد.
داوود اوغلو در یکی از آخرین سخنرانی های خود تاکید کرد روند پیوستن به اتحادیه اروپا را «با عزمی جزم» پیگیری می کند. مذاکرات برای پیوستن احتمالی ترکیه در سال ۲۰۰۵ آغاز و البته از چند سال پیش متوقف شده است. در آخرین مورد اتحادیه اروپا اعلام کرد که از اقدامات دولت ترکیه علیه قوه قضاییه و نیروهای پلیس این کشور بشدت ناراضی است و این مساله می تواند تاثیری منفی بر عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا داشته باشد. طی سال ۲۰۱۴ صدها پلیس و دادستان ترکیه که دست اندرکار پرونده های فساد محافل نزدیک به دولت این کشور بودند به صورت اجباری به نقاط دیگر منتقل یا اخراج شدند.
اردوغان از چند سال پیش بارها در مورد «چشم انداز ۲۰۲۳» گفته است در نظر دارد ترکیه در آن سال که مصادف با یکصدمین سالروز تاسیس جمهوری در این کشور است به یکی از ده اقتصاد برتر دنیا بدل شده باشد و برای رسیدن به این هدف از سال ها پیش سرمایه گذاری های زیادی صورت گرفته است. دولت اردوغان برای رسیدن به اهداف بسیار بلندپروازانه، شمار زیادی طرح های زیرساختی و عظیم را کلید زد که البته غالب آنها در متروپل میلیونی استانبول اجرا خواهد شد. اما این طرح ها بسیار جنجال برانگیز بود.
طرح های بلندپروازانه یکی دیگر از طرح های بلندپروازانه اردوغان، ساخت یکی از بزرگ ترین فرودگاه های جهان در شمال استانبول است که ظرفیت پذیرش و خدمات رسانی به ۱۵۰ میلیون مسافر در سال را داشته باشد. برای آگاهی از عظمت این طرح باید گفت یکی از بزرگ ترین فرودگاه های فعلی جهان یعنی فرودگاه فرانکفورت سالانه ظرفیت پذیرش ۵۸ میلیون مسافر را دارد.
فرودگاه استانبول بر پایه گزارش رسانه ها در پایان سال ۲۰۱۸ به بهره برداری خواهد رسید. اما آغاز این طرح با اعتراض های شدید فعالان حقوق بشری و زیست محیطی ترکیه همراه بود که البته نتیجه ای نداشت. در این اواخر شایع شده که قرار است این فرودگاه جدید به نام اردوغان نامگذاری شود.
یک طرح جنجال برانگیز دیگر اردوغان سومین پل «بسفر» است. کارهای مقدماتی این طرح از یک سال پیش آغاز و در سال آینده افتتاح خواهد شد. اجرای این طرح البته مستلزم طرح هایی بلندپروازانه است از جمله ستون هایی به ارتفاع ۳۲۲ متر که در نوع خود بلندترین ستون های جهان خواهد بود و دو خط آهن و هشت خط اتومبیل که روی این پل به طول ۱۴۰۸ متر قرار خواهد گرفت. فعالان محیط زیست هشدار داده اند ساخت این پل ذخایر آب آشامیدنی استانبول را با خطر جدی روبه رو می کند.
افزون بر آن برای کاهش بار ترافیک استانبول در سال گذشته و همزمان با نودمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه، تونل متروی مرمره در زیر آب های بسفر افتتاح شد. اما جنجال برانگیزترین طرح دولت ترکیه همان مسیر جایگزین کشتیرانی است که به موازات «بسفر» کشیده می شود. این آبراهه در واقع نوعی بسفر مصنوعی به شمار می آید که از آن با نام «کانال استانبول» یاد می شود.
این کانال که ۱۴۵ متر پهنا و ۲۵ متر عمق و ۴۵ کیلومتر طول دارد طبق برنامه موجود در سال ۲۰۲۳ به بهره برداری خواهد رسید.
شخص اردوغان البته از این طرح به عنوان «طرح احمقانه» یاد می کند و به گزارش رسانه ها اکنون مقامات ذی صلاح در حال مطالعه بیشتر روی این طرح هستند. مخالفان این طرح بر این عقیده اند کانال استانبول تاثیرات بالقوه منفی بر محیط زیست خواهد داشت و افزون بر آن هزینه اجرای چنین طرحی بسیار عظیم و کمرشکن خواهد بود.
* جام جم آنلاین
