دکتر سیدجواد هاشمی فشارکی؛ همه ساله اعضای هیات دولت به دیدار رهبرانقلاب اسلامی می رفتند. اما امسال به جهت ویروس کرونا این دیدیار بصورت تصویری برگزار شده و ایشان مطالب مهمی را بیان کردند: "از امروز سال آخر دولت شروع میشود؛ سال آخر از جهات مختلفی مهم است. یک اهمیت سال آخر دولت این است که آخرین فرصت شما برای کار کردن برای ملت، کشور، خدا و اسلام است. این‌جور نباید تصور کرد که یکسال چیزی نیست، نه یکسال خیلی زمان است. یکسال سه تا صد روز به اضافه یک شصت و پنج روز است، یعنی بنابراین زمان کمی برای کار نیست." (رهبر انقلاب اسلامی، 2 شهریور 1399) [1]
مطالب ایشان بصورت موضوع بندی چنین می باشد:
موضوع نخست: در باب مسایل اقتصادی کشور
خب گزارشهایی که آقای رئیس‌جمهور و آقایان دادید، عمده متوجّه مسائل اقتصادی بود، من هم یک چند جمله‌ای را دراین زمینه تذکّر میدهم که مورد توجّه باشد.
1) تولید؛ کلید اصلی اشتغال، کاهش توّرم و ایجاد ارزش پول ملّی
2) مسئله‌ی جلوگیری از قاچاق بطور جد
3) حل مشکلات قطعه‌سازی با نهضت قطعه‌سازی (مشابه نهضت قطعه سازی نیروهای مسلح) با ارجاع به مراکز تحقیق و پژوهش
4) برطرف کردن مشکل ناهماهنگی عجیب وغریب در بخشهای پایین‌دستی توسط وزرای مربوطه :در بخشهای پایین‌دستی گاهی ناهماهنگی‌های عجیب و غریبی هست؛ مثلاً یک کارخانه مصرف‌کننده فولاد شکایت میکند که ورق فولاد را به من نمی‌دهند؛ ورق فولادی که در داخل تولید میشود.
5) برداشت موانع از پیچ و خم‌های اداری در اعطای مجوّزها و تسهیلات بانکی و ...
6) عدم خام فروشی: رفع مشکل صادرات موادّ خام یا صادرات فلّه‌ای (مانند معادن، خرما، زعفران و....)
7) لزوم تشکیل کارگروه موانع تولید و برای برطرف کردن موانع موجود و انجام کار شبانه روزی
8) اهتمام به سرمایه‌گذاری برای ایجاد رونق اقتصادی، (برای افزایش تولید، برای جهش تولیدو...)
9) تکمیل سرمایه‌گذاری‌های نیمه‌کاره یا نیمه‌کاره رها شده، یا مواجه با کُندی و به بازده رساندن آنها (پروژه هایی که در گذشته شروع شده)
10) تشویق به سرمایه‌گذاری توسط ظرفیت بخش خصوصی- بخش خصوصی دارای امکانات فراوان و نقدینگی لازم است و باید از طریق برطرف کردن مشکلات مالیاتی و مجوزها و همچنین تسهیلات بانکی، بخش خصوصی را به سرمایه گذاری ترغیب کرد.
11) هدایت نقدینگی به سمت تولید (یک هیئت شبانه‌روزی متخصّص معیّن بکنید که بنشینند روشهای مدیریّت نقدینگی را جستجو بکنند)
12) لزوم تقویت ارزش پول ملّی: تولید مادر و کلید اصلی حل مشکلاتی نظیر «اشتغال، معیشت، تورم و کاهش ارزش پول ملی» است.
13) اجتناب از دخالت‌های بدخواهانه و بعضا سودجویانه در کار ارز و عدم سوق یافتن به سمت وارادت غیرضروری مانند تلفن همراه که در گذشته صورت گرفت.
14) اقتصاد کشور به هیچ وجه نباید به تحولات خارجی پیوند بخورد.
15) جلوگیری از واردات بی رویه: واردات بی‌رویه چیز خطرناک و مهمی است؛ گاهی این واردات، واردات لوکس است یعنی هیچ نیاز بهش نیست؛ شنیدم که برای واردات یک نوع گوشی لوکس آمریکایی در سال ۹۸ حدود نیم میلیارد دلار مصرف شده. البته بخش خصوصی این کار را میکند، منتها دولت بایستی جلوی این را بگیرد.
موضوع دوم: ساخت مسکن
دولت قول ساخت ۶۰۰ هزار واحد مسکونی در آخرین سال فعالیت را داده است که تحقق این قول می‌تواند در زمینه حل مشکل مسکن مؤثر باشد.
موضوع سوم: فضای مجازی
نباید مردم را در فضای مجازی بی‌پناه رها کنیم: ما هم اهمیت فضای مجازی را و اینکه بخشی از زندگی مردم شده است، قبول داریم اما بحث ما در مورد فضای مجازی این است که این عرصه از خارج مدیریت و هدایت میشود و ما نمی‌توانیم مردم را بی پناه رها کنیم.
موضوع چهارم: شبکه ملی اطلاعات
تأکید مکرر بر شبکه ملی اطلاعات و تشکیل شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی و شرکت روسای سه قوه در آن به همین علت است اما متأسفانه اهتمام لازم به این موضوع نمی شود..... شبکه ملی اطلاعات اجزایی دارد که این اجزا از زمان‌بندی ها عقب هستند.
موضوع پنجم: عمل به وعده های داده شده
جدّیّت در پیگیری کارهای وعده داده شده : یکی از چیزهایی که در مورد سال آخر قابل توجّه است، این است که کارهایی که شروع شده یا قول آن داده شده سعی بشود تمام بشود
موضوع ششم: برنامه ریزی کلان کشور
اقتصاد کشور به هیچ وجه نباید به تحولات خارجی پیوند بخورد زیرا این یک خطای راهبردی است. نباید برنامه ریزی اقتصادی برای کشور، معطل لغو تحریمهایا نتیجه انتخابات فلان کشور شود. باید بنا را بر این گذاشت که تحریم‌ها به عنوان مثال تا ده سال دیگر ادامه دارد، بنابراین باید بر ظرفیت‌ها و امکانات داخلی تمرکز کرد، البته ممکن است آنها تصمیمات خوب بگیرند که در آن صورت از آن استفاده می کنیم اما مسائل اقتصادی کشور نباید موکول به تحولات خارجی شوند.
یکی از موارد ضروری برای برطرف کردن موانع و ایجاد اصلاحات ساختاری را «راه اندازی سامانه های اطلاعاتی و اتصال این سامانه ها» به یکدیگر برشمردند.
در این سال کارهایی که شروع شده یا قول آن داده شده، سعی بشود تمام بشود.
موضوع هفتم: اهمّیّت سال آخر دولت
آخرین فرصت برای خدمت: نکته‌ی بعدی که قابل توجّه و مهم است، این است که از امروز در واقع سال آخر دولت شروع میشود. سال آخر خیلی مهم است؛ از جهات مختلفی مهم است. اوّلین جهتش این است که شما آقایانی که امروز توفیق دارید برای ملّتتان، برای کشورتان، برای خدا، برای اسلام کار کنید، بدانید این آخرین فرصت است؛ اینیک سال آخرین فرصتی است که شما دارید. البتّه ممکن است در آینده آقایان مسئولیّتهایی داشته باشند، امّا در این مسئولیّتِ خاص که خیلی هم مهم است -مدیریّت کلان در کشور، آن هم در بخشهای گوناگون- این آخرین فرصت شما است؛ از این آخرین فرصت هر چه میتوانید باید استفاده کنید. و یک سال هم زمان کمی نیست؛یعنی این جور نباید تصوّر کرد که یک سال چیزی نیست؛ نه، یک سال خیلی زمان است. خب ملاحظه کرده‌اید، در بعضی از کشورهای دنیا معمول است، در کشور ما هم اخیراً معمول شده که در اوّل مسئولیّت، رؤسای محترم یک فرصت صدروزه را معیّن میکنند میگویند در این ۱۰۰ روز مثلاً این کارها را یایک کارهایی را انجام میدهیم، مردم هم در فرصت صدروزه قضاوت میکنند، مطبوعات و دیگران میگویند در این ۱۰۰ روز این جور کار شد؛ خب معلوم میشود که در ۱۰۰ روز میشود کارهای مهمّی کرد. یک سال سه تا ۱۰۰ روز به اضافه‌ییک ۶۵ روز است؛ بنابراین، زمان کمی برای کار نیست.سال آخر، وقت اضافه نیست هر چه میتوانید از این فرصت آخر برای خدمت استفاده کنید.
موضوع هشتم: رویکردتوجه به مردم
- توصیه‌ی رهبر انقلاب به دولت: با مردم، مستقیم حرف بزنید
-هفته دولت مناسبتی است براییادآوری و مرور خدمات یکساله اعضای دولت؛ جمع بندی عملکردها و نقد نقاط ضعف و نقاط قوت.
- هم دستاوردها را بگویید، هم تنگناها را بگویید، هم آنچه را که توانستید انجام بدهید را بگویید، هم آنچه را که باید انجام میدادید و انجام نشده را بگویید.
- با مردم مستقیم حرف بزنید تا آنجایی که ممکن است؛ این روزها محدودیت هست لکن از طریق تلویزیون و با تماسهای رو در رو با مردم برای آنها توضیح بدهید
- در گزارشهایی جامع و صادقانه، آنچه توانستید و آنچه قرار بود اما نتوانستید برای مردم بیان کنید که مردم از این گونه گزارشهای صادقانه، خرسند و امیدوار می شوند.
موضوع نهم: یادگار نیک برای دولت بعد
علاوه‌ی بر این، بعضی کارهای اساسی را که در دولت شما ممکن است جواب ندهد، برای دولت بعد به یادگار بگذارید؛ بگذارید با نام نیک و با تشکّر از شما یاد بشود در دولتهای بعدی. مثلاً فرض کنید اصلاح ساختار بودجه؛ این کار بلندمدّتی است، کار مهمّی است؛ یا اصلاح نظام بانکی، اصلاح نظام مالیاتییا اصلاح قانون اجرای سیاستهای اصل ۴۴؛ اینها کارهای ماندگار است، کارهای اساسی‌ای است که برای بعد باقی میماند.
ü تلاش کنید در یک سال باقیمانده کارهای اساسی و بزرگی برای دولت بعد به یادگار بگذارید که «اصلاح ساختار بودجه، نظام بانکی و نظام مالیاتی» جزو اینگونه کارهاست.
موضوع دهم: نصیحت کلی
قدر دانستن خدمت در نظام جمهوری اسلامی: این است که خدمت شما، حرکت شما و کار شما کمک میکند به رونمایی از الگویی که اسلام برای جامعه‌سازی و برای مدیریّت جامعه دارد نشان میدهد؛ این خیلی مهم است.
سخن پایانی:
درحالیکه عمده صحبت رهبری خطاب به هیات دولت دوازدهم، مباحث اقتصادی است، شش سال پیش سیاست های اقتصادمقاومتی را براساس اصل 110 قانون اساسی ایشان ابلاغ کرده اند و در دوسال پیش نیز در بیانیه گام دوم برنامه های اجرایی برای اقتصاد مقاومتی را تبیین کرده بودند، که اگر عمل میشد نیازی با بیان مجدد نمی بود: "راه‌حلّ این مشکلات، سیاستهای اقتصاد مقاومتی است که باید برنامه‌های اجرائی برای همه‌ی بخشهای آن تهیّه و با قدرت و نشاط کاری و احساس مسئولیّت، در دولتها پیگیری و اقدام شود. درون‌زایی اقتصاد کشور، مولّد شدن و دانش‌بنیان شدن آن، مردمی کردن اقتصاد و تصدّی‌گری نکردن دولت، برون‌گرایی با استفاده از ظرفیّتهایی که قبلاً به آن اشاره شد، بخشهای مهمّ این راه‌حل‌ها است..."( بند چهارم توصیه سوم گام دوم انقلاب اسلامی)
حسن ختام این بیان تلخ در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است : "...دلهای مسئولان به طور دائم باید برای رفع محرومیّتها بتپد و از شکافهای عمیق طبقاتی بشدّت بیم‌ناک باشد. در جمهوری اسلامی کسب ثروت نه‌تنها جرم نیست که مورد تشویق نیز هست، امّا تبعیض در توزیع منابع عمومی و میدان دادن به ویژه‌خواری و مدارا با فریبگران اقتصادی که همه به بی‌عدالتی می‌انجامد، بشدّت ممنوع است؛ همچنین غفلت از قشرهای نیازمند حمایت، به هیچ رو مورد قبول نیست. اینسخنان در قالب سیاستها و قوانین، بارها تکرار شده است." ( بند چهارم توصیه چهارم گام دوم انقلاب اسلامی ).واین نوید که در گام دوم انقلاب ،که نخستین تحول در مدیریت کشور در گام دوم انقلاب را در پسادولت فعلی در سال آتی خواهیم داشت ، اینکه :".....ولی برای اجرای شایسته‌ی آن چشم امید به شما جوانها است؛ و اگر زمام اداره‌ی بخشهای گوناگون کشور به جوانان مؤمن و انقلابی و دانا و کاردان ــ که بحمداللّه کم نیستند ــ سپرده شود، این امید برآورده خواهد شد؛ ان‌شاءاللّه". (بند چهارم توصیه چهارم گام دوم انقلاب اسلامی) و"انبوه جوانانی که با روحیه‌ی انقلابی رشد کرده و آماده‌ی تلاش جهادی برای کشورند، و جمع چشمگیر جوانان محقّق و اندیشمندی که به آفرینشهای علمی و فرهنگی و صنعتی و غیره اشتغال دارند؛ اینها ثروت عظیمی برای کشور است که هیچ اندوخته‌ی مادّی با آن مقایسه نمیتواند شد. "( مقدمه هفت سرفصل توصیه ها ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، 22 بهمن 1397 )
این موارد که توسط رهبرانقلاب برنامه تصویری به اعضا دولت بیان کردند، بسیار کلیدی بوده، چنانچه برخلاف رویکرد گذشته دولت مردان، از حمایت زبانی به اقدام عملی مبدل شود، بسیار راهگشا بوده و می تواند تاثیرات شگرفی را در یک سال آتی به همراه داشته باشد. ولی:
آیا دولت تدبیر و امید در آخرین سال عمر خود به وعده های بر زمین مانده عمل میکند؟
آیا نهاد دولت نصحیت پذیر است و از آخرین فرصت‌ها برای عاقبت بخیری استفاده میکند؟
ایا همچنان وعده های گشایش اقتصادی که هیچ برنامه عملی ندارد، داده میشود؟
ایا بازهم دولتی ها به برجام پرخسارت و نگاه به غربی‌ها خواهد داشت؟
آیا همچنان وضعیت اقتصادی شرایط افسارگسیخته و رها شده خواهد داشت؟
بسیار غمناک است که افرادی (در دوره های گذشته و فعلی) با وعده های شیرین، اعتماد عمومی را جلب و رای کسب کرده ولی بعدها باگفتار و رفتارخود، سبب وهم جایگاه مقامات نظام اسلامی و بی اعتمادی عمومی را بهمراه می اورند. امید است دولت، متحول شده و بیانات ناصحانه رهبری را برای منافع ملی و عاقبت بخیری خود، جامه عمل بپوشاند. روزهای آینده در برنامه های مسولان مشخص خواهدشد که آیا توجه کرده و یا چون گذشته فقط درلفظ بیان میکنند، تا این نیز بگذرد.
