آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در دیدار با جمعی از نخبگان شرکت کننده در دوره تکمیلی طرح ولایت، ضمن تبریک دهه کرامت، اظهار داشت: گاهی از مسائل ارزشی به خاطر ارزش ذاتی آنها و ضرورت تحقق آنها بدون در نظر گرفتن شرایط عینی، سخن گفته می‌شود. به عنوان نمونه از عدالت سخن گفته می‌شود و از لزوم تحقق آن و تقسیم عادلانه منابع بین مردم و غیره بحث به میان می‌آید.
وی ادامه داد: اما گاهی نیز، سخن از مباحث ارزشی با توجه به شرایط، امکانات و موانع موجود صورت می‌گیرد و آن هم یک جواب کلی دارد که باید ابتدا واقعیت‌های جامعه، انگیزه ها، موانع و آسیب‌ها را شناخت و برای تحقق آن مفهوم ارزشی گام برداشت، اما باید توجه داشت تقدیر و سنت الهی بر این بنا شده است که همواره دو سلسله عوامل متضاد فطری و نفسانی وجود داشته باشد تا یکی انسان‌ها را به سمت ارزش‌ها و دیگری انسان را به سمت لذائذ دنیا و حب پست و مقام سوق دهد و این سنت الهی برای آن است که زمینه انتخاب و امتحان انسان‌ها فراهم شود.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به اینکه تجربه نشان داده از لحاظ آماری کسانی که بتوانند با انتخاب خود، راه صحیح را برگزینند، کمتر از افرادی است که تحت تأثیر عوامل نفسانی قرار می‌گیرند، اظهار داشت: لذا اگر دوستان از لزوم ترویج طرح ولایت و فراگیر کردن آن سخن می‌گویند، باید متوجه وجود عوامل نفسانی که اتفاقا سنت الهی بوده و همچنین تجربه تاریخی بشر در انتخاب مسیر باشند. لذا انتظار اینکه این سنت تغییر کند و همگان به سمت خیر رفته و راه سعادت را در پیش بگیرند، به جا نخواهد بود و تحقق آن حتی در جامعه اسلامی ناممکن است.
آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی افزود: اما این سنت الهی بدین معنا نیست که تلاشی برای ترویج راه صحیح و خیر صورت نگیرد، بلکه یکی از زیبایی‌های خلقت خداوند این است که انسان علاوه بر اینکه خودش در صحنه هستی به نوعی بازیگر است، از جمله عوامل تأثیرگذار هم به شمار می‌رود، لذا باید در حد وسع و امکان برای اصلاح گام بردارد.
وی با اشاره به اینکه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، حضرت امام(ره) بیش از هرچیز به مسأله فرهنگ توجه داشتند و مقام معظم رهبری نیز در طول 20 سال دائما خطرات فرهنگی را با عناوین مختلف گوشزد کرده‌اند، اظهار داشت: از همان سال‌های آغازین انقلاب اسلامی، دانشگاه‌ها تعطیل شد و ستاد انقلاب فرهنگی تشکیل شد، اما بیشتر تصمیمات در خصوص امور اجرایی مانند وجود درس معارف در دانشگاه ها، برگزاری نماز جماعت و... بود، اما یکی از پیشنهادها نیز این بود که باید کارهایی بنیادی برای تغییر فرهنگ و گرایش به سمت دین اجرا شود و در وهله اول نیز اساتید در کانون توجه هستند، چرا که اگر استاد خودش به آنچه می‌گوید باور نداشته باشد و محتوای دینی به صورت دستوری ارائه شود، اثرگذار نخواهد بود.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به اینکه طرح چنین پیشنهادی به خودی خود، چندان واکنش سوئی را در پی نداشت، چرا که تصمیمی منطقی به نظر می‌رسید، اظهار داشت: اما در مرحله عمل با دشواری‌های بسیاری همراه بود، چرا که اساتیدی که سالها زحمت کشیده و بسیاری از آنها سالها دور از کشور به تحصیل برخی علوم پرداخته بودند و سرمایه شان همین علمی بود که از غرب گرفته بودند، سرمایه خود را در تقابل با آموزه‌های این طرح می‌دیدند، لذا ناخودآگاه با این طرح مخالف بودند.
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه مدت زمان کوتاهی طرح ویژه اساتید برگزار شد و با بازشدن دانشگاه‌ها پایان یافت اظهار داشت: متأسفانه کسانی هم در مصدر کار قرار گرفتند که از ابتدا با برگزاری چنین طرح‌هایی مخالف بودند.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه متأسفانه با گذشت 35 سال از پیروزی انقلاب اسلامی، و علیرغم اهتمام امام(ره) و رهبری بر فرهنگ اسلامی، کار عملی چندانی در این زمینه مشاهده نمی‌شود، اظهار داشت: متأسفانه برخی مسئولین این هشدار‌ها را خیلی مهم تلقی نمی‌کردند، اما کسانی که احساس وظیفه کردند، حتی اگر یک قدم هم می‌توانستند در این مسیر بر می‌داشتند.
وی با یادآوری فتنه 88 اظهار داشت: اگر در فتنه 88 کسانی در صدد براندازی نظام برآمدند که سالها برای انقلاب زحمت کشیده بودند، ناشی از تفکر اشتباهی بود که از همان اول داشتند، و نظامی که ولایت‌فقیه در رأس آن باشد را قبول نداشتند، اما به خاطر احترامی که باید برای امام(ره) قائل می‌شدند، این تفکر خود را علنی نمی‌کردند، اما بعد از امام(ره) کم کم مخالفت خود با ولایت‌فقیه را آشکار کردند.
این فیلسوف اسلامی افزود: حدود 18 سال پیش یک حرکت آرام و محدودی در یک دوره تابستانه برای عده‌ای از دانشجویان شروع شد. اما آن دانشجویان به قدری با روحیه بودند که بنده که بیش از 70 سال را در حوزه علمیه بودم، از روحیه آنها استفاده می‌کردم. آنها چنان مشتاق آموزش بودند که علیرغم فشرده بودن برنامه هایشان، درخواست می‌کردند که برای آنها کلاس‌هایی در اواخر شب و نیمه شب برگزار شود.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ادامه داد: بعد از 5 سال مباحث گفته شده در این کلاس‌ها که خلاصه برداری شده بود، به صورت جزواتی در آمده، در اختیار شرکت کنندگان در این طرح‌ها قرار گرفت و تا امروز نیز این طرح ادامه داشته که کتاب‌هایی در این زمینه منتشر شده است.
علامه مصباح یزدی در ادامه در پاسخ به درخواست برخی از نخبگان طرح ولایت مبنی بر لزوم گسترش طرح ولایت ابراز داشت: البته با ترویج و تعمیم این ایده موافق هستیم، اما باید امکانات و واقعیات خارجی را هم در نظر گرفت. وقتی به جای کمک مسئولان، شاهد تخریب ها، اتهام‌ها و برچسب خشونت طلبی و... هستیم، مشخص می‌شود این طرح با مخالفان بسیاری رو به رو است و نمی‌توان توقع داشت که این طرح به صورت فراگیر در دانشگاه‌ها اجرا شود.
وی با بیان اینکه تنها بعد از گذشت 10 سال از برگزاری این کلاس‌ها، جمعی از اساتید دانشگاه نیز داوطلب شدند در این دوره‌ها شرکت کنند، ابراز داشت: لذا نباید انتظار داشت همه شرایط و بسترهای اجتماعی برای ترویج این طرح آماده شود، بلکه باید از فرصت‌های ولو اندک موجود، حداکثر استفاده را کرد.
عضو خبرگان رهبری در خصوص مطلبی که یکی از نخبگان طرح ولایت مطرح کرده بود، اظهار داشت: تشکیل جلسات مناظره بسیار کار خوب و مفیدی بوده و سبب جذابیت و انگیزه‌ای برای شرکت در این جلسات می‌شود و اتفاقا مقام معظم رهبری نیز شخصا به این مسأله اعتقاد دارند، اما باید در نظر داشت که آنچه در این دوره‌ها در مدت 7 روز به شرکت کنندگان در این دوره آموزش داده می‌شود، مباحثی فشرده از یک برنامه 45 روزه است. لذا فرصتی باقی نمی‌ماند که بتوان جلسات مناظره برپا کرد. اما بنده به دوستان توصیه می‌کنم ولو یک یا دو جلسه چنین برنامه‌ای داشته باشند.
وی در ادامه در پاسخ به سئوال یکی از حاضران در خصوص توقع طراحان و برگزار کنندگان دوره طرح ولایت از دانش آموختگان این دوره اظهار داشت: جواب این سئوال از لحاظ علمی از فلسفه ارزش‌ها روشن می‌شود که چرا باید خود را نسبت به دیگران مسئول بدانیم، و اما از لحاظ عملی اینکه هر آنچه در این دوره‌ها آموختیم در جلسات ساده دوستانه و چند نفری مطرح کرده، کم کم به بحث بگذاریم تا این مباحث مطرح شود و این حرکت می‌تواند تأثیر عظیمی در راستای نشر چنین مباحثی داشته باشد.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ادامه داد: تأثیر چنین جلساتی را می‌توان در پیروزی این انقلاب که نظیر آن در عالم کم نظیر بود، جستجو کرد. جلسات مذهبی که بچه‌های حوزه و دانشگاه در زمان شاه دایر می‌کردند، حرکت این انقلاب را پایه ریزی کرد و یکی از خسارت‌های ما این بود که بعد از انقلاب چنین جلساتی را از دست دادیم و دولت را مسئول همه امور دانستیم.
علامه مصباح یزدی ادامه داد: در جلسات دوستانه از آنجا که بحث مدرک و گرفتن ارتقای علمی و... مطرح نیست، اخلاص بیشتری وجود دارد و بحث‌های فرهنگی در این جلسات، صرفا به خاطر تقویت بنیه دینی و فرهنگی صورت خواهد گرفت.
وی در پایان اظهار داشت: باید احساس وظیفه کنیم و نعمت شناختی که خداوند به ما داده است را در اختیار دیگران نیز قرار دهیم.
منبع تسنیم
