کد مطلب: 62408
دوشنبه ۱ مهر ۱۳۹۸ ساعت ۱۱:۴۹
جایگاه زنده نگه داشتن نام شهدا در شهر اسلامی- ایرانی؛
اهمیت بالای المان‌های شهری به عنوان یک نماد فرهنگی در بدنه اصلی مبلمان شهری
المان‌ها نقش بسزایی در تقویت هویت مردم دارد
نوع اسمی که جوامع برای اجتماع خود تعیین می‌کنند تببین بینش و تلقی آن‌ها از زندگی اجتماعی است. انقلاب اسلامی بر پایه ارزش‌هایی همچون ایثار و جهاد استوار است. نام گذاری معابر و کوچه‌های شهر به نام شهدا نشان دهنده پایبندی جامعه به ارزش‌های انقلاب اسلامی است.
سرویس اجتماعی پایگاه 598- علی حجازیان(پژوهشگر شهرسازی اسلامی)/ شهر امروزه از مهمترین موضوعات اجتماعی است که می‌تواند عناصر فرهنگی و محیط پیرامونی انسان را دستخوش تغیییراتی قرار بدهد شهر اسلامی – ایرانی به دلیل حضور وفعالیت جامعه اسلامی در آن باید دارای شاخص‌ها و الزاماتی باشد. شهر اسلامی – ایرانی ظرف تجلی ارزش‌ها وجهان بینی امت اسلامی است. یکی از عناصری که می‌تواند در تصویر نمودن ارزش‌ها مؤثر واقع بشود المان‌های شهری است. المان‌های شهری به عنوان یک نماد فرهنگی در بدنه اصلی مبلمان شهر استفاده می‌شود. المان‌ها نقش بسزایی در تقویت هویت دارد. نماد به بیان محتوی ذهنی با زبان فرم می‌پردازد در واقع القا کننده تفکر و بینش حاکم بر جامعه است. یکی از نیازهای مبرم جامعه انسانی احساس حس تعلق است در همین راستا هویت و عناصر هویتی در زندگی انسان موجب آرامش و ایجاد اعتماد به نفس می‌گردد. وجود المان‌ها و مبلمان شهری در بوستان‌ها ومیادین و ورودی‌های شهر و محلات می‌تواند ذهن شهروندان را به تأمل وا دارد و بر زیبایی شهر بیفزاید المان‌ها وتندیس های شهری ابزار مناسبی جهت تأمل هستند. فضای شهرهای ایران متناسب باسبک زندگی اسلامی باید بتواند چهره شهر را به سمت تجلی مظاهر دینی سوق بدهد. در کنار این موارد نام گذاری فضاهای شهری نیز تأثیر روانی مهمی دارد گاها نوع اسامی در یک فرهنگ گواه جهان بینی و اندیشه ملت است.
نوع اسمی که جوامع برای اجتماع خود تعیین می‌کنند تببین بینش و تلقی آن‌ها از زندگی اجتماعی است. انقلاب اسلامی بر پایه ارزش‌هایی همچون ایثار و جهاد استوار است. نام گذاری معابر و کوچه‌های شهر به نام شهدا نشان دهنده پایبندی جامعه به ارزش‌های انقلاب اسلامی است.
باتوجه به این که اانقلاب اسلامی هویت وماندگاری اش را مدیون خون شهدا است ازاین رو همواره باید ذکر ویاد شهدا در فضای شهر حاکم باشد. اقدامات اخیر ازسوی برخی شهرداری‌ها مبنی بر حذف عنوان شهید، در جهت از یادبردن یاد شهدا و به تدریج حذف فرهنگ مقاومت و ایثار است. شهیدان نباید در جامعه ما از ذهنیت‌ها خارج شود. یاد شهیدان را باید گرامی داشت. نباید گذاشت غبار فراموشی بر روی این خاطره‌های گرامی بپاشند. تبلیغات عناد آمیز دشمنان سعی کرده‌اند که ارزش‌های شهید را بتدریج کم کنند و در مواردی به ضد ارزش تبدیل کنند.[1]
تکریم شهیدان و تعظیم در برابر خانواده‌های صبور آن‌ها واجب بزرگ امروز وهمیشه ماست. اگریاد شهدا تکرار نمی‌شد واحترام به آن‌ها در جامعه و فضای شهری به صورت یک فرهنگ در نمی‌آمد بسیاری از این یادهای ارزشمند و گرانبها در زندگی روزمره به فراموشی سپرده می‌شد[2] و در طول زمان مفاهیم مربوط به جهاد و ایثار از جامعه رخت می‌بست و آن جامعه دیگر نخواهد توانست در برابر استکبار بایستد. یکی از نیازهای اساسی کشور، زنده نگه داشتن نام شهدا است.[3]. نامگذاری کوچه‌ها ومعابر به نام شهدا لازم است اما کافی نیست باتوجه به پیچیدگی‌های شهر و توسعه و عمران آن، در بحث برنامه اجرایی باید این نکته را همواره مورد توجه قرار داد که باتوجه به جنگ نرم و شبیخون فرهنگی دشمن روز به روز باید یاد شهدا و تکرار نام شهدا و نکته یابی ونکته سنجی زندگی شهدا در جامعه ما رواج پیدا کند و اگر این شد، آنوقت مسئله شهادت که به معنای مجاهدت تمام عیار در راه خدا است، درجامعه ماندگار خواهد شد و اگر این شد برای این جامعه دیگر شکست وجود نخواهد داشت و شکست معنا نخواهد داشت؛ پیش خواهد رفت[4] درهمین راستا پیشنهاد می‌شود:
شهرداری‌ها علی الخصوص شهرداری تهران که سازمان فرهنگی، هنری آن وظیفه تعظیم شعائر و افزایش آگاهی شهروندان در خصوص مسائل دینی را هم درکنار وظایف دیگر برعهده دارد با کمک سازمان‌های مربوطه در امور شهدا و ایثار گران درهر محله المان و عکس با معرفی مختصری از شهید را قرار بدهند از این رو می‌توان در یک فرآیند در قالب یک سیستم با نگاه شبکه‌ای صورت بپذیرد. که شامل نقطه شروع، نقطه مرکزی و نقطه مقصد می‌باشد. نقطه شروع و ابتدایی مکان یابی برای ایجاد محله و مرکز محله مسجد می‌باشد اگر قرار است محله‌ای ایجاد شود مرکز محله به مدیریت مسجد باشد. ودر آن پایگاه باید نام و یاد شهید همواره مورد توجه مدیریت مسجد و مردم محله باشد در وضعیت موجود نیز بایک بررسی میدانی بعد از مشخص شدن شهدای هر محله اقدام به ایجاد المان برای هر شهید بکنند. نقطه مرکزی طراحی و استفاده از نمادها ونشانه های اسلامی در جهت ظهور و اعتلای مظاهر اسلامی، انقلابی ومقاومت بوده است.
دیوار نگاری، قرار دادن پرچم کشور و پرچم‌هایی حاوی مفاهیم اسلامی- ایرانی در مناسبت‌های مختلف در روحیه شهروندان بسیار تأثیر گذار است. محتوای تندیس و المان های شهری باید با ارزش‌های جامعه انقلابی مطابقت داشته باشد. فلسفه وجودی المان‌های مفهومی ارزشی را انتقال می‌دهد که باید به محتوای انتقال مفاهیم و نیز طراحی ساخت المان‌های در حوزه ارزش‌های انقلاب اسلامی مانند یاد و نام شهدا توجه بشود. در ورودی‌های شهرها، مراکز محلات و مناطق شهری باید فضاسازی شهر به سمت تجلی ارزش‌های انقلاب سوق پیدا کند. باتوجه به این که محیط بر رفتار افراد تأثیر گذار است ساخت و مکان یابی المان‌ها وتندیس هایی با مضامین یاد و نام شهدا باید در مناطق مختلف شهر با بهره گیری از مصالح و رنگ مناسب در حفظ هویت انقلابی مؤثر خواهد بود. شهدا نماد فرهنگی نظام هستند وکمرنگ کردن یاد ونام آن‌ها از سوی هرفرد و ارگانی محکوم است. به نظر می‌رسد از بین بردن عنوان شهید در معابر و کوچه های شهر توسط شهرداری‌ها که وظیفه تعظیم شعائر و افزایش آگاهی شهروندان در خصوص مسائل دینی را هم درکنار وظایف دیگر در شهر برعهده دارند امری نا پسند و در جهت ترویج سبک زندکی غربی و از بین بردن هویت انقلابی جامعه اسلامی است.
[1] بیانات رهبری 28/2/1386 دیدار خانواده‌های شهدا خراسان با رهبری
[2] بر گرفته از بیانات رهبری 27/11/1393
[3] بیانات رهبری 27/11/1393
بیانات رهبری 27/11/1393[4]
نویسنده: علی حجازیان پژوهشگر شهرسازی اسلامی
