در دوران جاهلیت کار گمراهان به جایی رسیده بود که از خوردنی‌ها بت می‌ساختند و آنها را پرستش می‌کردند. قبیله‌ای به نام "حنیفه" که خرمای زیادی در محیط اطراف خود مشاهده می‌کرد برای نمایش جهالتشان از آرد و خرما بت ساختند...
سالی قحطی شد و خرما کمیاب و گران. گمراهان از یکسو نگاهشان به زنان و فرزندان گرسنه‌شان بود و از سویی دیگر به خدایان خرمایی! آنها که می‌دیدند کاری از خدایان دست‌ساز ساخته نیست درنهایت با اکراه به جان خدایان خوشمزه خود افتادند و هر کس بخشی از آنها را خورد.
کار جاهلان حجاز موجب شد تا ضرب‌المثلی برایشان ساخت شود: «کل ربه زمن المجاعه» که در فارسی ترجمه و مشهور شد به "هم خدا را می‌خواهند هم خرما را!"
وزیر امور خارجه کشورمان در گفتگو با شبکه ان‌بی‌سی (NBC) به ضرب‌المثل مشابه انگلیسی استناد کرد تا به طرف‌های غربی بفهماند که توافق با تحریم سازگار نیست و آنها نمی‌توانند هم از توافق بگویند و هم تحریم‌ها را لغو نکنند: «شما نمی‌توانید هم کیک داشته باشید و هم آن را بخورید.» (you cannot have a cake and eat it too)
چنین مثال‌های عربی، فارسی و انگلیسی برای افراد حریص و طماعی به کار می رود که می‌خواهند از دو چیز مغایر و مخالف یکدیگر سود ببرند و حاضر نباشند از هیچ کدام صرف‌نظر کنند.
دکتر محمدجواد ظریف در مصاحبه با شبکه آمریکایی تأکید کرد: «توافق و تحریم قابل جمع نیستند. شما نمی‌توانید همزمان هم تحریم‌ها را حفظ کنید و هم موافقت‌نامه داشته باشید، باید بین این دو انتخاب کنید.»
رفع تحریم‌ها یکی از چالش‌های عمده میان مذاکره‌کنندگان کشورمان با آمریکایی‌هاست. طرف آمریکایی توقع دارد ایران توافقی را قبول کند که در آن رفع کامل و یکباره تحریم‌ها قید نشده باشد. پاسخ ایران این است که یا توافق با رفع کامل تحریم‌ها و یا بازگشت به حالت سابق و ادامه تحریم‌ها.
به همین دلیل است که وزیر خارجه کشورمان به درستی چنین استدلال کرده است: «اگر آنها معتقدند که تحریم ها موثرند، اگر باور دارند که از طریق تحریم ها به تضمین هایی که نیاز دارند دست می یابند، می توانند ادامه دهند و مردم ایران هم کما فی السابق در برابر این فشارها مقاومت خواهند کرد. اما اگر به این نتیجه رسیدند که تحریم شیوه ای است که به هیچ نتیجه ای نمی رسد و باید از طریق تفاهم و توافق کار را به پیش برد، در این صورت، توافق و تحریم قابل جمع نیستند.»
آیا واقعا تحریم‌ها مؤثر بوده‌اند؟ آیا تحریم‌ها ایران را به پای میز مذاکرات کشانده است؟ و...
این‌ها سؤالات کلیدی دیگری هستند که در زمینه تحریم‌ها مطرحند. مذاکره‌کنندگان غربی به خصوص دولتمردان آمریکایی در یکسال گذشته بارها اعلام کرده‌اند که تحریم‌ها بر ایران اثر گذاشته و آنها را پای میز مذاکره کشانده است. اما دو نکته ظریف اینجا وجود دارد:
نکته اول آنکه، ایران هیچگاه از میز مذاکرات دور نبوده است که بخواهد بر سر میز بازگردد. مذاکرات دوازده سال گذشته ایران با کشورهای اروپایی، ۱+۵ و آژانس بین المللی انرژی اتمی این ادعا را ثابت می‌کند.
نکته دوم اینکه، تحریم‌های ناعادلانه غربی‌ها به خصوص آمریکا، نه تنها فعالیت صلح‌آمیز مردم و دانشمندان ایران را متوقف نکرده؛ بلکه بر سرعت آن افزوده است. دانشی که دیگر کسی نمی‌تواند مانعش شود.
"سوزان رایس" مشاور امنیت ملی اوباما،دوشنبه هفته گذشته در نشست سالانه «کمیته روابط عمومی آمریکا و اسرائیل» (لابی صهیونیستی آیپک) اذعان کرد: «تحریم ها هیچ وقت باعث عدم پیشروی برنامه اتمی ایران نشده است.» وی در ادامه درباره بهترین راهی که مقابل آمریکا وجود دارد اشاره کرد: «هیچ گزینه جایگزینی بهتر از توافق جامع وجود ندارد.»
این رویکرد متناقض و متضاد آمریکا در مواجهه با توافق و تحریم، ما را به داستان ابتدای این نوشته برمی‌گرداند. کسانی که از روی جهالت بتی به نام تحریم ساختند، حال خود دچار تناقض شده‌اند؛ هم می‌خواهند "بت تحریم" را داشته باشند و بر آن سجده کنند و هم می‌خواهند از آن بخورند و به توافق برسند! در این میان از اشتیاق دولتمردان و شرکت‌های غربی برای برداشته شدن تحریم‌ها و بازگشت به اقتصاد ایران نمی‌توان چشم‌پوشی کرد.
اما نمی‌توان هم خدای خرمایی را داشت و هم خرما را خورد و نمی‌شود هم کیک را داشت و هم از آن خورد. راهی که مقابل آمریکایی‌هاست تنها انتخاب یکی از دو گزینه است: یا توافق هسته‌ای و رفع همه تحریم‌ها و یا ادامه همزمان تحریم‌ها و غنی‌سازی ۲۰%.
