به گزارش خط نیوز آنچنان که ایران در قالب برنامه مشترک اقدام پذیرفته است، آژانس بینالمللی انرژی هسته‌ای بصورت ماهیانه گزارشی از اقدامات ایران در چارچوب این توافقنامه ارائه میکند، این در حالی است که البته یکی از نقاط ضعف توافقنامه ژنو عدم وجود نهادی متقابل برای گزارش میزان عمل به تعهدات ۱+۵ بصورت ماهیانه است.
معنای این اتفاق آن است که ایران درباره کوچکترین اقدامات خود در چارچوب این توافق ملزم به پاسخگویی بوده اما طرف مقابل در مقابل تخلف از چارچوب توافق شده که البته موارد متعددی از آن در یکسال گذشته صورت پذیرفته، به هیچ نهادی پاسخگو نخواهد بود.
اما در چارچوب همین گزارش نیز نکات جالب توجه و البته تاسف باری را میتوان یافت. در آخرین گزارش آژانس، علاوه بر اعلام خبر نابودی همه ۲۰۰ کیلوگرم ذخایر ۲۰ درصد ایران (که صراحتا در متن توافقنامه نیز ایران خود را به آن ملزم کرده است) از نابودی نزدیک به ۷۰۰۰ کیلوگرم اورانیوم زیر ۵ درصد ایران در یکسال گذشته نیز خبر داده شده است.
اتفاقی که در موارد توافق شده در توافقنامه ژنو موجود نبوده و به نظر میرسد مربوط به توافقات غیر مکتوب طرف ایرانی و ۱+۵ برای تمدید مذاکرات در دو دوره ۴ و ۷ ماهه اخیر باشد.
این در حالی است که در متن توافقنامه ژنو تنها به لزوم اکسید و نابودی اورانیوم ۵ درصدی که ایران در ماههای اجرای توافق ژنو تولید میکند تاکید شده که قطعا رقم میزان تولید ایران در این ماهها بسیار پایین تر از ۷۰۰۰ کیلو اورانیوم نابود شده زیر ۵ درصد باشد.
در این گزارش از عدم تزریق گاز به آبشارها، عدم نصب دستگاه جدید در تاسیسات مختلف هسته‌ای ایران و همچنین دسترسی مرتب به گارگاههای ساخت سانتریفیوژ توسط آژانس خبر داده شده است.
گزارش مزبور به عنوان گزارش «یوکیو آمانو» مدیرکل آژانس تهیه و منتشر شده و در آن، این نهاد بین المللی تأیید کرده که ایران از مورخه ۲۰ ژانویه ۲۰۱۴ (۳۰ دی ۱۳۹۲) :
- در هیچ کدام از تأسیسات اعلام شده خود، آبشارهای غنی‌سازی را به صورت متصل و مرتبط به هم، عملیاتی نکرده است.
- ۱۰۸.۴ کیلوگرم از هگزافلوراید اورانیوم ۲۳۵ با غنای ۲۰ درصدی خود را، به اورانیوم ۲۳۵ با غنایی نه بیش از ۵ درصد، تبدیل کرده است.
-در کارخانه تولید صفحات سوختی خود، ۱۰۰ کیلوگرم از اورانیوم ۲۳۵ با غنای ۲۰ درصد را به دستگاه تولید اکسید اورانیوم، تزریق کرده است.
- هیچ خط فرآوری‌ای برای بازتولید هگزافلوراید اوارنیوم از اوارنیوم‌های اکسید شده در کارخانه تولید صفحات سوختی، نداشته است.
-هیچ پیشرفتی در فعالیت‌های خود در کارخانه غنی سازی سوخت، کارخانه غنی‌سازی فردو و یا راکتور اراک نداشته؛ منظور از پیشرفت، ساخت و آزمایش سوخت برای راکتورهای IR-۴۰ است.
- یک پرسشنامه اطلاعات طراحی به روز شده در خصوص راکتور IR-۴۰ ارائه کرده و با آژانس بر سر یک رویکرد پادمانی برای این راکتور به توافق رسید. این پادمان بر اساس اطلاعات پرسشنامه به روز شده و اقدامات پادمانی مورد توافق در جلسه ۵ ماه می سال ۲۰۱۴ طراحی شده است.
- ۲۷۲۰ کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم ۲۳۵ با غنای ۵ درصدی را برای تبدیل به اکسیداورانیوم، به ماشین‌های کارخانه تولید پودر UO۲ غنی شده وارد کرده است.
- اقدامات پادمانی را در خصوص تحقیق و توسعه غنی‌سازی در کارخانه آزمایشی غنی‌سازی سوخت ادامه داده و اورانیوم غنی‌سازی شده را انباشت نکرده است.
- در راکتور تحقیقاتی تهران، تأسیسات تولید رادیوایزوتوپ زنون، ید و مولیبدن و یا هر تأسیسات دیگری که آژانس به آن دسترسی دارد، عملیات بازفرآوری را انجام نداده است.
- دسترسی مدیریت شده به اطلاعات در خصوص کارخانه و معدن گچین، معدن ساغند و کارخانه تولید اوارنیوم اردکان ارائه داده است.
- کماکان دسترسی روزانه به تأسیسات غنی‌سازی نطنز و فردو، ایجاد کرده است.
- دسترسی مدیریت شده مرتب به کارگاه‌های مونتاژ سانتریفیوژ، کارگاه‌های ساخت روتور سانتریفیوژ و تأسیسات ذخیره این سازه‌ها ایجاد کرده و اطلاعات مربوطه را نیز ارائه کرده است.
- ایران با توجه به نظارت‌های ارتقاء یافته، موارد ذیل را نیز برای آژانس مهیا کرده است:
- نقشه‌های تأسیسات هسته‌ای و توضیحات مربوط به هر ساختمان در هر کدام از تأسیسات هسته‌ای
- توضیحات مربوط به حوزه عملیات در حال اجرا برای هر نقطه مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای
- اطلاعات مربوط به کارخانه و معادن اورانیوم و مصالح اولیه آنها
- علاوه بر این‌ها، آژانس در این گزارش تأیید کرده که از روز ۲۴ جولای ۲۰۱۴ (۲ مرداد ۱۳۹۳) تاکنون، ایران:
- ۲۵.۸ کیلوگرم U۳O۸ را که از تبدیل هگزافلوراید با غنای ۲۰ درصد به دست آمده بوده، برای ساخت موارد مربوط به سوخت راکتور تحقیقاتی تهران مصرف کرده است.
- ۴۱۱۸ کیلوگرم از هگزافلوراید ۲۳۵ دارای غنای ۲ درصدی خود را به اورانیوم طبیعی تبدیل کرده است.
/رجا نیوز
