به گزارش خط نیوز به نقل از رجانیوز؛ اوایل شهریور مجلس تعطیل شد و کمیسیون ویژه برجام شروع به کار کرد. اواخر بحث کمیسیون که مجلس داشت باز می‌شد، طرح دو فوریتی مطرح شد و شما از طرف فراکسیون اصولگرایان به همراه آقای بذرپاش و آقای حدادعادل مأمور شدید در جلسات شرکت کنید. از اینجا شروع کنید.
بسم الله الرحمن الرحیم. کمیسیون برجام که داشت پیش می‌رفت، اقداماتی که هیئت رئیسه کمیسیون انجام داد و آقای دکتر زاکانی برنامه‌ریزی کرده بود، مورد مخالفت آقایان رهروان که در کمیسیون بودند قرار گرفت. ما این پیش‌بینی را هم می‌کردیم که آخر سر اینها نگذارند گزارش از کمیسیون بیرون بیاید. خاطرم هست وقتی تعطیلات سه هفته‌ای مجلس تمام شد، یکشنبه‌ای که مجلس شروع شد، اعلام شده بود گزارش کمیسیون برجام به مجلس ارائه خواهد شد، ولی روز شنبه اعلام شد که چون گزارش آماده نیست به روز سه‌شنبه موکول می‌شود. در روز یکشنبه در صحن مجلس شنیدیم آقای جلالی و اینها طرحی را آماده کرده‌اند و دارند امضا جمع می‌کنند. ما به آقای زاکانی گفتیم شما برو به آقای رئیس بگو اگر کسی می‌خواهد طرح بیاورد، ما هم چند طرح داریم. اگر همه قرار است طرح‌هایشان را ارائه کنند حرفی نیست، ولی اگر قرار است هماهنگی بشود و در مجلس کاری صورت بگیرد، این روش درستی نیست. آقای زاکانی رفت و به آقای لاریجانی گفت آن طرف طرح هست و این طرف هم چند نفر طرح دارند. موضع آقای لاریجانی هم معمولاً این‌جوری است که تا می‌بیند از قبل چیزهایی وجود دارد، سریع می‌خواهد مدیریت و کنترلش کند. ایشان هم گفت با آقای جلالی طرح‌های مختلف را بگیرید و بررسی کنید و هماهنگی صورت بگیرد. روز سه‌شنبه آقای زاکانی به من گفت قرار است با آقای جلالی بنشینیم و اینها را بررسی کنیم. من گفتم به آقای جلالی کار ندارم. ما فقط در حضور آقای لاریجانی حاضر هستیم بیاییم و مطالبمان را مطرح کنیم.
گزارش کمیسیون برجام در روز سه‌شنبه هم آماده نشد و اعلام شد که یکشنبه آینده اعلام شود. فکر می‌کنیم هشت و نیم یا نه صبح چهارشنبه بود که پیش آقای لاریجانی رفتیم. آقای حداد از سفر چین برگشته و دفتر آقای لاریجانی مستقیم به او زنگ زده و دعوتش کرده بود و از فرودگاه آمد، اما در جریان هیچ چیزی نبود. سفرش هم در چین طولانی بود. مثل اینکه از طرف فرهنگستان برنامه داشت. آقای حداد مستقیم به آنجا آمد. من، آقای زاکانی، آقای بذرپاش، آقای نجابت، آقای نبویان و آقای دهقان بودیم. آقای دهقان و آقای نبویان طرح‌هایی داشتند. خود من هم طرحی را آماده کرده بودم و قرار شد آقای لاریجانی برویم پیش.
وقتی پیش آقای لاریجانی رفتیم، ایشان طرحی را داد و گفت این را مرکز پژوهش‌ها آماده کرده و آقای جلالی به دبیرخانه شورای امنیت ملی برده است و در آنجا اصلاحاتی را روی آن انجام داده‌اند. جمع‌بندی آن را به جلسه آورد و گفت نظر ما این است که این مطالب را بگذاریم و گفت اگر نظر شما بر رد است که دیگر در فراکسیون بحثی با هم نکنیم. شما بیایید و طرح ردتان را بیاورید. اگر پیروز شدید که شدید، اگر نشدید ما طرح مشروط‌مان را می‌آوریم، ولی اگر طرح شما بر رد نیست، بیایید بنشینیم و با هم هماهنگی کنیم.
قبل از آن هم مبنای ما این بود که به هر قیمتی که هست گزارش کمیسیون باید خوانده شود، و الا یک ماه و اندی زحمات به هدر می‌رود. اگر هم می‌خواستیم هماهنگی نکنیم حتماً هیچ اتفاقی نمی‌افتاد. در همان جلسه هم مطرح کردیم که گزارش کمیسیون بایستی خوانده شود. آقای لاریجانی می‌گفت اینها اختلاف دارند، نمی‌توانند جمع کنند، وقت هم دارد می‌گذرد.
کمیسیون را می‌گفت؟
بله، می‌گفت کمیسیون برجام اختلاف دارند، نمی‌توانند جمع کنند. ما هم این را موکول نکنیم و سریع‌تر طرح را جمع کنیم. ما گفتیم این کار اصلاً معقول نیست. در جامعه چه‌جوری جواب مردم را بدهیم؟ به همین نماینده‌هایی که سه هفته آمده و رفته‌اند چه جوابی بدهیم؟ باید بگوییم نتیجه بررسی کمیسیون این شد، این طرح هم متناظر با این نتیجه است. آقای نبوی هم در آن جلسه مطرح کرد نظرم بر رد است و اصلاً هیچ‌کدام از این طرح‌های شما را قبول ندارم، ولی آخر جلسه قرار شد سه نفر از ما و سه نفر از آنها بنشینیم و طرح‌ها را بررسی کنیم. از آن طرف آقای بروجردی، آقای حقیقت‌پور و آقای جلالی بودند. بعداً هم آقای زاکانی به من گفت که خودش، من و آقای بذرپاش از این طرف بنشینیم. ما چهارشنبه پیش آقای لاریجانی رفتیم و قرارمان روز پنج‌شنبه شد. البته ما پیش آقای لاریجانی خیلی بحث کردیم که چه محورهایی در اینجا دیده نشده است و باید آورده شوند.
پس آقای لاریجانی زودتر...
آقای لاریجانی کلاً به دنبال این بود که این طرح را زودتر بیاورد و تمام کند. منتظر گزارش کمیسیون برجام هم نبود. احساس ما این بود که تقریباً مایل هم نیستند که این گزارش به نوعی ارائه شود، چون جمع‌بندی آقای جلالی و آقای بروجردی و اینها هم این بود که شما یک‌سری گزارش منفی آورده‌اید و به ضرر نظام است و همین مصاحبه‌هایی که کرده و گفته‌اند و لذا پنج‌شنبه در مجلس نشستیم و یک دور جلسه گرفتیم و اصولی را در آوردیم که در این طرح چه مواردی باید بیاید و بر چه مبنایی دربیاید. روز جمعه دو باره جلسه‌مان را ادامه دادیم.
همین شش نفر؟
بله، منتهی در جلسه آقای زاکانی برای ادامه گزارش رفتند که گزارش را دنبال کنند. تقریباً با فراکسیون رهروان جمع‌بندی کردیم و از صدر ماده واحده که پیشنهاد ما بود و اصرار هم داشتیم که باید اصلاح شود و آنها هم قبول کردند شروع کردیم و با خیلی از بندهایی که پیشنهاد ما بود، مخالفتی نه از طرف آقای بروجردی، نه آقای حقیقت‌پور و نه آقای جلالی ندیدیم، ولی گزارش جمع‌بندی شده را آقای جلالی آماده کرد و گفتند شنبه بعد از ظهر در حضور آقای لاریجانی جمع‌بندی را ارائه می‌کنیم.
شنبه بعد از ظهر پیش آقای لاریجانی رفتیم، ولی آقایان در کمیسیون برجام از صبح شروع به آبستراکسیون و اعتراض و جلسه را قفل کردند و نگذاشتند گزارش پیش برود. ساعت دو شد و پیش آقای لاریجانی رفتیم. آقای لاریجانی صدر ماده واحده را با فشار ما اصلاح کرد. صدر ماده واحده این بود که به دولت اجازه داده می‌شود تا زمانی که طرف‌های مقابل ما به برجام متعهد هستند، با نکات زیر عمل کند. یعنی هم تأیید برجام بود، هم اجازه دادن به دولت بود که ما با اینها مخالفت کردیم. بقیه مواردی را که با آقایان فراکسیون رهروان جمع‌بندی کرده بودیم، تقریباً ایشان نپذیرفت. به جرئت می‌توانم بگویم که هیچ‌کدام را نپذیرفت. دو مورد را ما اصرار داشتیم. یکی بحث مسائل گذشته و حال و بحث PMD و مانند اینها بود که کوتاه نیامدیم وگفتیم این حتماً باید بیاید. ایشان بحثی را مطرح کردند و گفتند در شورای امنیت ملی مصوبه‌ای وجود دارد. گفتیم ما که این را نمی‌دانیم و آنها هم که چیزی را به ما اعلام نکرده‌اند. در قانون بودنش هم خوب است. اجرای پروتکل الحاقی را گفتیم دو سال به دولت اجازه بدهیم که به پروتکل الحاقی عمل کند و اگر نیاز داشت بیاید و دو باره از مجلس مجوز بگیرد که ایشان این را هم قبول نکرد. بحث اقلام دوگانه را مطرح کردیم که اصلاً کمک به دولت بود و خلاف برجام هم نبود که دست دولت را باز می‌گذاشت و اصلاً مطابق تفسیری است که آقای عراقچی مرتباً در جلسات اعلام می‌کرد. ما روی بحث دفاعی یک ذره هم قبول نکردیم که کوتاه بیاییم. یکی هم بحث تناظر بین اقدامات ما و آنها بود که تقریباً عین فرمایش مقام معظم رهبری بود، ولی ایشان هیچ‌کدام از اینها را نپذیرفتند.
چرا؟ دلیلش چه بود؟
ایشان توضیحاتی داشتند که اینها خلاف برجام است و به دست دیگری بهانه می‌دهیم. ما گفتیم هر کدام خلاف برجام است، شما بگویید، ولی وقتی خلاف برجام نیست... تازه اگر خلاف برجام هم هست، ما به برجام ایراد داریم. تمام این شروط را به این دلیل می‌گذاریم که برجام ایراد دارد. شما خودتان می‌گویید لغزنده است و منافذی وجود دارد. این شرط‌ها را می‌گذاریم که آن منافذ بسته شوند. لذا اگر شرط‌های ما آن منافذ را نبندد و آن لغزندگی‌ها را نگیرد، چه خاصیتی دارد؟
ایشان آخر جلسه گفتند بیایید امضا کنید. گفتم: «ما امضا نمی‌کنیم.» گفتند: «چرا؟» گفتم: «اول باید گزارش کمیسیون برجام خوانده شود.» گفتند: «گزارش جمع نمی‌شود. اختلاف دارند.» گفتم: «دوستان شما اینجا نشسته‌اند. به آنها بگویید بروند و تا دوازده شب گزارش را آماده کنند.» ایشان گفت: «گزارش آماده نمی‌شود و شما هم این را به آن موکول نکنید.» خیلی اصرار کرد و ما قبول نکردیم که امضا کنیم.
آقای حداد هم بود؟
نه نبود. فقط من و آقای بذرپاش بودیم. آقای زاکانی هم برای گزارش کمیسیون برجام رفته بود. ما امضا نکردیم و یقین هم داشتیم که اینها نمی‌خواهند گزارش را دربیاورند. با اصرار و فشار زیاد ما، آقای بروجردی و آقای حقیقت‌پور و اینها آمدند و نشستند و تا ساعت یازده شب هم که آنجا بودم، بودند تا این گزارش در بیاید. حالا بگذریم که بعضی‌هایشان از جمله آقای منصوری، آقای پزشکیان، آقای تاج‌گردون و آقایان دیگر نیامدند. ده نفر مانده بودند. خاطرم هست که ساعت ده شب رأی‌گیری شد. جمع‌بندی گزارش شش به چهار رأی آورد و قرار شد مرور کلی و برای صبح آماده شود. واقعاً نگران بودم اصلاً این گزارش خوانده نشود. اگر هم خوانده نمی‌شد و چیزی خوانده می‌شد، ما به شدت شروع به مخالفت می‌کردیم و فضای مجلس هم قبول نمی‌کرد. خود آقای لاریجانی می‌دانست اگر گزارش خوانده نشود و این دو فوریتی مطرح بشود، مجلس تقریباً حالت غیرقبولی به خود خواهد گرفت. ما هم صبح با شورای مرکزی اصولگرایان جلسه داشتیم و در آنجا هم جمع‌بندی‌ها را مطرح کردیم و نظراتی را هم که با فراکسیون رهروان داشتیم مطرح کردیم و پیش آقای لاریجانی هم رفتیم و این اتفاق افتاد. خیلی از دوستان ما در آنجا ان‌قلتی درآوردند و نپذیرفتند و نبایستی این نقطه نظرات حذف می‌شد و بایستی در طرح بیاید. ما تا آمدیم جلسه شورای مرکزی را تمام کنیم، هیئت رئیسه رفت و طرح را با اسامی‌ای که شاید از دو هفته قبل امضاها را جمع کرده بودند، چاپ کرد و در دستور آورد. در جلسه قبل از جلسه علنی آقای لاریجانی به تفاهم بین دو فراکسیون اشاره کرد. من هرچه فرصت گرفتم که توضیح بدهم ما دو فراکسیون تفاهمی کردیم، ولی شما به عنوان رئیس مجلس اینها را حذف کردید، اگر دوستان ما امروز نمی‌پذیرند به خاطر این است که شما پیشنهادهای ما را حذف کردید، متأسفانه چنین فرصتی به ما داده نشد و ایشان در آنجا خیلی ما را هزینه کرد و در واقع به اسم هم مطرح کرد.
جلسه علنی شروع و گزارش کمیسیون قرائت شد. وقتی گزارش کمیسیون قرائت شد، به نظر من مجلس یک‌باره تکان خورد که محتوای گزارش با آنچه که آقایان می‌گویند خیلی تفاوت دارد. آقایان اطمینان داشتند که بعد از گزارش، طرح با دو فوریت رأی می‌آورد. ما هم قبول نکردیم اسم‌هایمان را زیر طرح بنویسیم و به همین دلیل هم در جلسه علنی ایشان به تفاهم دو فراکسیون اشاره کرد و به ما هم اجازه تذکر نداد و دو فوریت طرح رأی نیاورد و با یک فوریت تصویب شد. بلافاصله هم که تصویب شد، به نظر من از روی غیظی که هیئت رئیسه به شرایطی که پیش آمد پیدا کرد، به کمیسیون امنیت ملی ارجاع دادند. بعضی از آقایان رهروان هم به من مراجعه کردند که چرا این کار را کردید؟ شما فشار آوردید که گزارش خوانده بشود، ولی همراهی نکردید. پاسخ من هم این بود که هماهنگی دو فراکسیون در همان حدی بود که با هم داشتیم، ولی آقای رئیس تقریباً پیشنهادهای ما را سلاخی کرد و ما هم برنامه‌ریزی نکرده بودیم که مقابله به مثل خاصی کنیم. خود مجلس بود که وقتی گزارش برجام را شنید یکه خورد.
کمیسیون عالی امنیت ملی هم اعلام کرد که تا سه‌شنبه ظهر که استیضاح آقای آخوندی هم بود، آقایان فرصت دارند پیشنهادها را بیاورند، ولی اتفاقی که روز یکشنبه افتاد، کمیسیون امنیت دوشنبه بعد از ظهر شروع به گرفتن پیشنهادها کرد و فرصت نداد کمیسیون‌های دیگری که ارجاع شده‌اند، نظر بدهند و به کمیسیون برجام ارجاع نشد. اصلاً کمیسیون فرهنگی طرح را رد کرد. فکر می‌کنم دو تا کمیسیون رد کردند. الان خاطرم نیست که کمیسیون دوم کدام بود. به هیچ‌کدام از اینها گوش ندادند و دوشنبه تمام کردند. سه‌شنبه که استیضاح آقای آخوندی بود، جالب است که چاپ شده را در اختیار داشتیم و این خلاف آیین‌نامه است. استیضاح آقای آخوندی هم تمام شد. مجلس در روز چهارشنبه و پنج‌شنبه هم تعطیل بود و آقایان می‌خواستند برای یکشنبه در صحن بیاورند که اول باید برای تغییر دستور کار انجام می‌دادند و بعد هم وارد خود طرح می‌شدند. ما هم با دوستانمان هماهنگی اولیه‌ای داشتیم و جلساتی گرفتیم و سعی کردیم تقسیم کار کنیم. سعی کردیم به دوستانمان گزارش بدهیم که محتوای دو فراکسیونی که گفته می‌شود، به چه صورتی بوده است.
تا آنجا که خاطرم هست در روز یکشنبه، فضای مجلس نسبتاً انتقادی و خوب بود. بالاخره مجلس جای بیان نظرات نمایندگان است، ولی هیئت رئیسه تمام توجهش معطوف به این بود که سریع‌تر جمع شود. اگر ببینید به اولین موافقین و مخالفین پنج دقیقه وقت دادند، در حالی که در آیین‌نامه پانزده دقیقه بود. کلی طول کشید تا دیگران آقای لاریجانی را قانع کنند که پانزده دقیقه است که ایشان گفت از این به بعد را پانزده دقیقه‌ای صحبت کنند.
در این فرآیند آقای زاکانی جلسه‌ای با شورای عالی امنیت ملی داشت که ایشان رفت و آمد و در مجلس مطرح کرد که آقای شمخانی زنگ زده و گفته است این در دستور مطرح نشود تا تفاهم صورت بگیرد که آقای لاریجانی قبول نکرد و ادامه دارد.
به چه کسی زنگ زد؟
البته آقای لاریجانی آن‌قدر در آن جلسه متأثر شد و فشار زیادی به ایشان آمد که جلسه را ترک کرد. احتمالاً رفته و با دفتر یا با جای دیگری صحبت کرده و جالب اینجاست که قبل از اینکه مجدداً برگردد، بیرون صحن یک عده را هم دعوت کرد که آنچه را که من می‌گویم، همه هم می‌گویند که شاکله طرح باید حفظ شود. البته در آنجا بودم و آقای زاکانی بود. فکر می‌کنم آقای حسینیان را دعوت کرده بود. آقای دهقان و دیگران بودند و بیرون صحن صحبت کرده بودند. بعد ایشان آمد. آقای باهنر که داشت جلسه را اداره می‌کرد، تقریباً داشت به این سمت می‌رفت که سخنرانان صحبت کنند و رأی‌گیری یک مقدار با تأخیر در جلسه بعد از ظهر یا جلسه بعدی انجام شود، ولی وقتی آقای لاریجانی دو باره برگشت، احساس کردم عزمش را جزم کرده است و سریع پشت فرمان نشست و حتی جالب اینجاست که اجازه نداد دولت هم صحبت کند. طرح به این مهمی، آقای ظریف هم نشسته بود و اصلاً به دولت اجازه صحبت داده نشد، کانّه آقای لاریجانی خودش را تمام‌قد مدافع دولت جلوه داد. کلیات رأی آورد.
آن تلفن را نگفتید که به چه کسی بود.
آن تلفن را نمی‌دانم، ولی می‌دانم ایشان گفته بود با دفتر و آقای شمخانی صحبت کردم و آنها هم گفته‌اند کلیات طرح همین است. ضمن اینکه در اظهارات آقای زاکانی هم نشنیدم که مثلاً بگوید رد کرده‌اند. می‌خواهم شب بعدش را عرض کنم.
روز دوشنبه که قرار بود در روز سه‌شنبه جزئیات مطرح بشود، آقای زاکانی به من گفت ساعت ده صبح دوشنبه در شورای امنیت جلسه است که در حضور آقای شمخانی، لاریجانی، آقای جلالی و آقای بروجردی ما دو تا هم برویم در آنجا صحبت کنیم. حدود ساعت نه و نیم به ما اعلام شد جلسه لغو شده است. آقای زاکانی یک مقدار بدحال شد و به منزل رفت. تب کرده بود. ساعت سه بعد از ظهر از شورای امنیت ملی به من زنگ زدند که ساعت شش بعد از ظهر جلسه است و بیایید. ما آقای زاکانی را هم پیدا نمی‌کنیم. شما ایشان را پیدا کنید. به زحمت توانستم آقای زاکانی را پیدا کنم و ساعت شش به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی رفتیم. آقای جلالی، آقای بروجردی، من، آقای زاکانی و آقای شمخانی و آقای حسینیتاش
یکی از معاونان آقای شمخانی.
بله، آقای حسینیتاش هم مشاور آقای لاریجانی بود و هم معاون آقای شمخانی است. در آنجا مطرح کردم که آقای بروجردی! آقای جلالی! شما دو نفر به اتفاق آقای لاریجانی مرتباً در این چند روز مطرح کرده‌اید که ما دو فراکسیون با هم تفاهم کرده‌ایم. چرا رفتید اینها را ناقص گفتید؟ چرا همه‌اش را نگفتید؟ ما با هم تفاهم کردیم، ولی وقتی پیش آقای لاریجانی رفتید، ایشان تقریباً پیشنهادهای ما را حذف کرد. لازم بود که اینها را هم بگویید و در این مدت حتی یک بار هم اجازه ندادید ما تذکر بدهیم. بله، ما تفاهم کردیم، ولی تفاهم‌ها سلاخی و به آنها بی‌ا‌عتنایی شد. برای بعضی‌هایشان توجیهاتی آورده شد، ولی آنچه را هم که ما اصرار داشتیم پذیرفته نشد.
آقای شمخانی مطرح کردند این بحث‌ها را کنار بگذارید و بگذارید وارد بحث خودمان بشویم. ایشان مطرح کردند آنچه که ما از شما می‌خواهیم فردا انجام بدهید... البته در آن جلسه واقعاً بحث تفاهم دو فراکسیونی هم نبود، ولی گفتند یکی اینکه جلسه مجلس آرام باشد و حواشی نداشته باشد و دوم اینکه دو تا اصلاح باید در این طرح صورت بگیرد، شاکله طرح هم همین طرحی باشد که الان در دستور است. مجلس با آیین‌نامه داخلی خودش و به صورت طبیعی اداره بشود. هر تفاهمی که با آقای لاریجانی صورت گرفت مانعی ندارد که اضافه بشود. نکته آخر هم اینکه اگر هم چیزی اضافه نشد، به طرق دیگری خواهد آمد.
آقای شمخانی از طرف چه کسی می‌گفت؟
ما سئوال کردیم که آقا! این نظر شخص جنابعالی است یا نظر آقاست؟ ایشان نگفتند نظر آقاست، بلکه گفتند به نظر می‌رسد بهتر است فضای مجلس این‌جوری اداره شود. حتی اصرار کردم اگر نظر آقاست روی چشم ماست و ما بحثی نداریم، ولی اگر نظر تخصصی دبیرخانه است، بعضی از این پیشنهادها معقول است. مثلاً اینکه باید فضای مجلس آرام باشد، فهمش خیلی سخت نیست یا اینکه سه پیشنهاد حتماً اصلاح شود، مشکلی نیست. آقای بروجردی و آقای جلالی مطرح کردند که ایشان به عنوان نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی است که دارد این حرف‌ها را به ما می‌زند. ما هم گفتیم آقای شمخانی اگر این حرف‌ها را به عنوان نظرات رهبری دارید مطرح می‌کنید، این را شفاف به ما بگویید که بدانیم. اگر نظر شخصی شماست، چیز دیگری است. اگر تدبیر کلی‌تری است، اینها را بدانیم. ایشان گفت به عنوان یک تدبیر بدانید. یعنی در آن جلسه قانع نشدیم. حتی جالب است مطرح کردیم که خود آقا فرموده‌اند در بحث هسته‌ای، خودم اظهارنظر می‌کنم و خیلی نمی‌توانیم نظرات دیگر را بپذیریم. آقای زاکانی مطرح کرد وقتی آقا فرمودند اگر تحریم‌ها تعلیق بشوند، اقدامات ما هم باید تعلیقی باشند. ما که نمی‌توانیم این را نیاوریم. حتی آقای حسینیتاش مطرح کرد مسائلی که مطرح می‌شوند، کفی هستند. مجلس برای خودش قاعده دارد و می‌تواند نظر بدهد.
در این میان آقای جلالی شروع به حمله به آقای حسینیتاش کرد که آقا اصلاً چه کاره هستید؟ آقای شمخانی نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی است. نباید این‌جوری حرف بزنید. ما نظر ایشان را قبول داریم. پیشنهادش هم این بود که فردا صبح به مجلس بیایید و قبل از جلسه، مجلس را متقاعد کنید تا در واقع یک‌پارچه سریع‌تر قضیه را جمع کنیم. آقای شمخانی نظر مرا خواست و پرسید: «نظر شما چیست؟» ما هم با آقای زاکانی هماهنگ کرده بودیم، ولی بالاتفاق نظرمان این بود که شما نیایید. این چند نکته‌ای که گفتید که مجلس آرام باشد، این سه تا اصلاح صورت بگیرد و طبق آیین‌نامه اداره شود اصلاً کار سختی نیست. بیان اینها که چیز خاصی نیست. اگر بیایید حتماً شبهه یک دستور از بالا به وجود خواهد آمد.
نهایتاً هم جلسه حول و حوش این بحث‌ها جمع و قرار شد آقای زاکانی صبح زود پیش آقای لاریجانی برود و ایشان را قانع کند که بعضی از پیشنهادها مطرح شوند و مجلس هم طبیعی اداره شود. ما هم آمدیم و جلسه مجمع فراکسیون را در کمیسیون تلفیق گرفتیم.
فردا صبح؟
فردا صبح سه‌شنبه. برای دوستان توضیح دادیم که دیشب در شورای عالی امنیت ملی چه اتفاقاتی افتاد. آقای زاکانی هم آمد و گفت من پیش آقای لاریجانی رفته‌ام و ایشان هم گفته است هیچ پیشنهادی را نمی‌پذیرم. گفتیم آقا! این‌طور که نمی‌شود. دوستان ما در جلسه گفتند در باره آنچه که گفتید حرفی نداریم و حتی از ما سئوال کردند این نظر شخصی آقای شمخانی است یا نظر رهبری؟ گفتیم به ما گفته نشد نظر رهبری است. گفتند این یک تدبیر معقول است که مجلس حاشیه نداشته باشد، ولی این سه پیشنهاد حتماً عمل شود و تفاهم صورت بگیرد. درک اینها چندان کار سختی نیست، ولی دوستان ما گفتند اگر آیین‌نامه داخلی رعایت نشود ما اعتراض می‌کنیم و می‌خواهیم آقای رئیس جلسه را بر اساس آیین‌نامه اداره کند. جلسه که شروع شد، به نظر من فراکسیون رهروان رفته و جلسه گرفته بودند و احتمال می‌دهم در آن جلسه، مطالب خیلی غلیظ‌تر مطرح شده باشد که مثلاً اینها توسط نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی گفته شده و حتی نقل بوده است که برخی از اعضای هیئت رئیسه گفته‌اند بین آقایان لاریجانی، حجازی و شمخانی صحبت‌هایی بوده است. ما اصلاً آقای حجازی را ندیده بودیم.
آقای شمخانی اسم آقای حجازی را که نیاورد؟
نه، در آن جلسه بینی و بین‌الله آقای شمخانی اسم آقای حجازی را نیاورد.
اسم دفتر را هم نیاورد.
اصلاً. چیزهایی هم که از ما خواست همین چند نکته‌ای بود که مطرح شد و تازه نقطه نظر آقای حسینیتاش خیلی به ما نزدیک بود و آن هم این بود که مجلس باید مجلس زنده‌ای باشد و مجلس برای خودش هویتی دارد و این حداقل‌ها و کف تغییرات مد نظر ماست و ایشان هم می‌گفتند اگر این تغییراتی که گفته می‌شود انجام نشدند، شما زیاد نگران نباشید، چون به نوع دیگری جبران خواهد شد.
وقتی جلسه شروع شد، بلافاصله روی بندهای ۱، ۲ و ۳...
وفاق بود.
همین‌طور است و شب قبلش هم رفته و چاپ کرده بودند. ما هم حرفی نداشتیم، ولی طبق آیین‌نامه نمی‌شود این کار را کرد که شما نصف شب پیشنهاد چاپ کنی و بیاوری، ولی تفاهم کرده و ما هم به آن پایبند بودیم.
آقای لاریجانی در جلسه غیر علنی و غیر رسمی هم توضیحاتی داد. به آنها هم اشاره کنید.
آن توضیحات این بود که دیشب جلسه شورای عالی امنیت ملی بود و بحث تفاهم را مطرح کرد، در صورتی که در آن جلسه اصلاً تفاهمی نبود. ما اصلاً هیچ موضوعی را مطرح نکردیم که تفاهمی صورت بگیرد. در واقع تدبیری بود که به ما اعلام شد و ما هم آمدیم و به دوستانمان اعلام کردیم، ولی به نظر من در فراکسیون رهروان خیلی غلیظ مطرح شده بود، به‌طوری که برای بعضی از دوستان این شبهه به وجود آمده بود که این نظر رهبری و از بالا چنین تدبیری شده است.
جلسه که شروع شد، ایشان شروع کرد بندهای ۱، ۲ و ۳ را سریع جلو رفتن. جلو رفتم و گفتم: «آقای دکتر! اجازه بدهید. من یک پیشنهاد حذف می‌دهم و رأی هم نمی‌آورد، ولی جلسه باید جلسه زنده‌ای باشد.» ایشان گفت: «هیچ پیشنهادی را نمی‌پذیرم.» شب قبلش هم به آقای شمخانی گفته بودم اگر این رئیس ما پشت فرمان بنشیند و گاز را بگیرد، پنج دقیقه‌ای تمامش می‌کند و این هم خلاف آیین‌نامه و هم خلاف فضای عمومی جامعه است.
ما بعداً فهمیدیم صدا و سیما تصمیم گرفته بود جلسه را مستقیماً پخش کنند. تا آمدند شروع به پخش کنند، مصوب و تمام شد و آنها شوکه شده بودند که چه‌جوری جمعش کنند؟ لذا وقتی دیدم آقای رئیس نمی‌پذیرد و بلافاصله هم به آقای فرهنگی گفتند آقا! بخوانید. دیدم خیلی دارد هزینه می‌شود و همه چیز دارد به اسم دفتر، آقای حجازی، آقای شمخانی...
به اسم آقا...
بله، به اسم رهبری تمام می‌شود. پایین آمدم و شروع به داد و فریاد کردم که آقا! دیشب در جلسه شورای عالی امنیت ملی بودم. به خدا به ما این‌جوری گفته نشد! این چه نوع اداره کردن جلسه است؟ چرا به اسم رهبری تمام می‌کنید؟ واقعاً به‌قدری هم به من فشار آمده بود که داشت اشکم می‌ریخت. داشتم داد و بیداد می‌کردم. به آقای باهنر، آقای ابوترابی و اکثر آقایانی که با من روبرو می‌شدند و می‌پرسیدند: «چرا ناراحتی؟» جواب می‌دادم: «والله! به خدا به ما گفته نشده بود جلسه را این‌جوری اداره کنیم. چرا داریم مسئولین عالی نظام را هزینه می‌کنیم؟»
این در واقع داستانی بود که آقایان انجام می‌دادند و به نظر من هم آیین‌نامه زیر پا گذاشته، هم از شخصیت‌های ارزشمند نظام اسم آورده و هم به اسم آنها تمام شد، در صورتی که همین خروجی مجلس می‌توانست مطابق با آیین‌نامه اداره شود. قول می‌دهم اگر به این شکل عمل می‌شد، یک ذره تغییر هم نداشت و شاید پیشنهادهای خوبی هم می‌آمد و اضافه می‌شد و به دولت هم در مقام اجرا کمک می‌کرد. به نظر من این مشکلی بود که در روز سه‌شنبه در صحن مجلس شاهد بودیم. ضمن اینکه کلیات اساساً در روز یکشنبه تصویب شده بود و در روز سه‌شنبه تأسف و تأثر ما به خاطر این بود که چرا بلاوجه برای نظام هزینه تولید می‌کنیم و افکار عمومی را از رفتاری که در مجلس هست متعجب می‌کنیم؟ به جرئت می‌توانم بگویم شاید در مجلس احدی را نتوانید پیدا کنید که با روشی که ما در روز سه‌شنبه جلسه را پیش بردیم موافق باشد. دلیلش هم این است حالم که به هم خورد و به درمانگاه مجلس رفتم، اکثر آقایان که حتی گرایش‌های مختلفی هم داشتند، وقتی به عیادتم می‌آمدند قبول داشتند که مجلس نباید به این شکل اداره می‌شد و نباید این‌طوری جمع‌بندی می‌شد. به نظر من این واقعه‌ای بود که ثبت شد و افتخاری برای مجلس نشد.
به نظر شما چرا آقای لاریجانی در آن روز جلسه را در عرض یک ربع تمام کرد؟
برای عجله ایشان هیچ توجیه منطقی نمی‌توانم پیدا کنم، الا اینکه عزمش را جزم کرده بود که حتماً با این روش عمل کند یا ایشان فکر می‌کرد اگر این‌طور عمل کند، یک مدیر قوی قلمداد می‌شود. سراپا اشتباه بود. البته آقای لاریجانی از مدت‌ها قبل در شکل‌گیری این برجام مشارکت داشته است و باید آقای لاریجانی را مدافع سرسخت برجام قلمداد کنیم. حتی در جلسه‌ای هم که با ایشان داشتیم، اساساً ایرادات ما را نمی‌پذیرفت، در صورتی که در کمیسیون برجام همه اینها خط به خط مطالعه و بحث شد و ایشان نمی‌پذیرفت. وقتی قانون الزام دولت را هم داشتیم، اصرار می‌کردیم متن‌هایی را که می‌نویسیم باید متن‌های درستی باشند. مثلاً در تبصره گفته بودیم دولت نتیجه را برای تصویب به مجلس بیاورد. ایشان تصویبش را خط زد. گفتیم به مجلس بدهد فایده‌اش چیست؟ ایشان گفت که اینها...
آخر سر هم نداد.
نداد. بعد هم می‌گفت اینها یک مصوبه سیاسی است، ارزش حقوقی ندارد، ولی ارزش حقوقی پیدا کرد. یعنی این موضع مربوط به حالا نیست، بلکه ایشان از همان موقع هم صحنه را به این شکل اداره کرد.
یعنی می‌خواهد مجلس را به نفع دولت از صحنه خارج کند.
به نظر من خیلی راغب نبودند این پروژه به مجلس بیاید، ولی آمدن برجام به مجلس موجب شد این توافق باز و نقاط قوت و ضعف آن خوب روشن شود. حتی مقام معظم رهبری در خطبه‌های عید فطر هم فرمودند چه تصویب بشود، چه نشود، بایستی در مراجع قانونی بررسی شود. یعنی مردم باید بدانند داریم چه چیزی را می‌پذیریم. اگر هم رد می‌کنیم، مردم بدانند چرا رد می‌کنیم. به نظر من خود این موضوعیت داشت و همین هم اتفاق افتاد. گزارش برجام که اعضای کمیسیون حقیقتاً شبانه‌روز زحمت کشیدند واقعاً گزارش ارزشمندی است.
دلیل اینکه عرض می‌کنم آقایان موافق نبودند این گزارش قرائت شود این است که بلافاصله بعد از قرائت این گزارش بیانیه پنج نفره‌ای دادند و گفتند این ۱۶۵ نقطه مثبت را دارد. با چیزی که ۱۶۵ نقطه مثبت دارد که نباید چندان مشکلی پیدا کنیم. شنیدم یکی دو نفر از دوستان گفته بودند ما یک مقدار از گزارش را خواندیم و بقیه‌اش را نخواندیم. در باره اتهامی که می‌زنند که کمیسیون بیرون رفته و این را تهیه کرده و آورده است، به نظر من به بیانیه این پنج نفر بیشتر می‌چسبید تا به گزارش برجام.
می‌گویند باهنر هم در بین نمایندگان غیر از کمیسیون رهروان راه افتاده بود و تأکید داشت نظرات آقای حجازی و اینهاست. خودتان با او برخورد داشتید؟
نه، همان‌طور که عصبانی بودم و داشتم داد و فریاد می‌کردم به باهنر می‌گفتم این چه نحوه اداره کردن جلسه است؟ چرا دارید از نظام هزینه می‌کنید؟ دیشب به ما نگفتند بروید و جلسه را این‌طوری اداره کنید. چرا دارید به اسم مسئولین کشور تمام می‌کنید؟ ایشان هم عبور کرد. البته یقین دارم که اگر آقای باهنر بود درست اداره می‌کرد، ولی آقای لاریجانی کانّه با برنامه‌ریزی و عزم از پیش تعیین شده آمده بود. حتی این را هم شنیدم که آقای ابوترابی گفته بود که اگر جای آقای رئیس بودم، اجازه می‌دادم پیشنهادها مطرح شوند و حتی جلسه را تا عصر ادامه می‌دادم و این برای نظام خوب بود. ما در دموکراتیک‌ترین رکن نظام اعمال دیکتاتوری کردیم و این قابل تحمل نیست. در واقع این قضیه عجیب است، آن هم در نظام مقدس جمهوری اسلامی و از اینها متأسف و متأثر شدیم.
