مدت زمان زیادی از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری 2024 آمریکا نمی گذرد. با این حال، در همین مدت کوتاه، تحلیل و تفسیرهای مختلفی با محوریت رویداد مذکور و پیام ها و تبعات آن برای آمریکا و سیاست جهانی این کشور مطرح شده و همچنان نیز می‌شود. در این رابطه، کشورهای مختلف نیز با دقت موضع گیریها و تحرکات ترامپ پس از پیروزی اش در انتخابات آمریکا را رصد می کنند.
با این همه، آنچه واضح است این نکته می باشد که رهبران جهان، حتی از کشورهای متحد با آمریکا، رویکردی محتاطانه و حتی توام با نگرانی نسبت به بازگشت ترامپ به قدرت دارند. جالب است که نشریه اکونومیست اخیرا در گزارشی به طور ویژه از این مساله پرده برداشته و تاکید کرده که حتی متحدان اروپاییِ آمریکا نیز انتظار بازگشت ترامپ به کاخ سفید را نداشتند و به دلایل متعددی از آینده روابط خود با آمریکا و تاثیر سیاست های ترامپ بر منافع و امنیت ملی خود نگرانند.
کانال ایتا جهان نیوز
به عنوان مثال ولادیمیر زیلنسکی رئیس جمهور اوکراین در موضع گیری در رابطه با پیروزی ترامپ گفته است که "امیدوارم کمک های آمریکا به اوکراین ادامه یابد". پتر فیالا نخست وزیر جمهوری چک هم در موضع گیری گفته است که "امید داریم روابط دو کشور در بالاترین سطح باقی بماند". مقام های ارشد اتحادیه اروپا نظیر اوزولا فن درلاین رئیس کمیسیون اروپا در بیانیه‌ای با تبریک پیروزی ترامپ تاکید کرده اند که "آمریکا و اروپا بیش از یک متحد هستند و سرنوشت بیش از 800 میلیون شهروند آن ها به هم پیوند خورده است". موضع گیری که بسیاری آن را ناشی از نگرانی های این مقام اروپایی از سیاست های آتی ترامپ در قدرت ارزیابی کرده اند.
در این رابطه، اینطور به نظر می رسد که این قبیل نگرانی ها تحت تاثیر 4 مولفه مهم و اصلی هستند.
یک: سابقه پیشین حضور ترامپ در قدرت
اگر بخواهیم یک صفت را برای سیاست ها و رویکردهای ترامپ در دوره چهار ساله پیشین حضور او در قدرت انتخاب کنیم، به نظر می رسد که "آشوب و هیاهو" به معنای واقعی کلمه می تواند انتخاب خوبی باشد. ترامپ در فاصله میان سال های 2016 تا 2020، حوزه سیاست خارجی آمریکا را زیر و رو کرد و طیفی از تنش و هرج و مرج های خارجی را برای این کشور به ارمغان آورد. او علیه چین یک جنگ تجاری بزرگ را به راه انداخت. جنگی که هم با خسارات اقتصادی و هم بیکار شدنِ شمار قابل توجهی از نیروی کار آمریکا همراه شده و بر منافع ملی آمریکا در شرق آسیا و اقیانوسیه نیز اثرگذاری منفی برجا گذاشت.
در رابطه با اروپا و متحدان آمریکا در ناتو و البته متحدان این کشور در شرق آسیا نیز ترامپ با تاکید بر مرکانتیلیسم و ملی‌گرایی اقتصادی، فشارهای زیادی را به آن ها وارد کرد و تاکید داشت که آن ها باید هزینه های امنیتی که به ادعای وی آمریکا به نیابت از آن ها پرداخت می کند را به دولت آمریکا بدهند. حتی اخیرا نشریه لس آنجلس تایمز در گزارشی به صراحت به این نکته اشاره کرده که یکی از رهبران اروپایی از ترامپ پرسیده که "اگر ما منابع مالی را در اختیار آمریکا قرار ندهیم و سهممان را در مسائل امنیتی پرداخت نکنیم، این بدان معنا خواهد بود که شما از ما در برابر روسیه دفاع نخواهید کرد؟" ترامپ در پاسخ به صراحت گفته که "بله دقیقا همینطور است!"
از این رو، بسیاری از رهبران جهان به ویزه از طیف متحدان آمریکا این نگرانی را دارند که بار دیگر شاهد سیاست های پیشین ترامپ و تضعیف منافع کشورشان از سوی دولت وی باشند.
دو: ترامپ و شبح رکود اقتصادی در غرب
اغلب اقتصادهای اروپایی هنوز نتوانسته اند خود را از تبعات منفی پاندمی کرونا و جنگ های اوکراین و تشدید تنش ها در خاورمیانه برهانند. حال در این وضعیت، بازگشت ترامپ به قدرت به عنوان فردی که به شدت طرفدار ملی گرایی اقتصادی است می تواند شرایط وخیمی را برای این دسته از کشورها رقم بزند.
کانال تلگرام جهان نیوز
آمریکا سال ها رویکردی منعطف را در روابط خود با متحدانش در شرق و غرب جهان لحاظ کرده است با این حال، اگر قرار باشد سیاست های سختگیرانه اقتصادی ترامپ آن هم در شرایطی که اغلب این قبیل اقتصادها در رکورد سنگین به سر می برند، از سر گرفته شوند، این بدان معنا خواهد بود که سناریوهای ناامیدکننده ای در انتظار این دسته از کشورها است. موضوعی که تبعات منفی آن می تواند از حوزه اقتصادی فراتر برود و موجب آغاز سیلی از تنش ها و ناآرامی های اجتماعی و امنیتی در این کشورها نیز شود. موضوعی که آن ها به هیچ عنوان آمادگی مواجهه با آن را ندارند.
سه: تضعیف سازوکارهای امنیتیِ آمریکامحور در عرصه بین المللی
ایالات متحده آمریکا چندین دهه است که از طریق ایجاد سازوکارهای امنیتی در اقصی نقاط جهان به نوعی سعی داشته تا نوعی هیمنه پیدا و پنهان را در دنیا برای خود ایجاد و تعریف کند. سازوکارهایی که آن دسته از بازیگرانی که خود را در قالب نظام بین‌المللیِ آمریکایی و غربی تعریف می کنند، تکیه فراوانی به آن ها دارند. حال رهبران این دسته از کشورها نگرانی های جدی را در رابطه با ایجاد شکاف های قابل توجه در نهادهای مذکور دارند. اساسا به همین دلیل هم است که شاهد مطرح شدن گمانه‌زنی‌های مختلف در اروپا با محوریت ارائه ابتکارهایی از سوی برخی دولت های اروپایی نظیر لهستان هستیم که در قالب آنها سعی می‌شود کشورهای مذکور ائتلاف هایی را برای تضمین امنیت ملی خود ایجاد کنند.
در این رابطه، چشم همگان به جنگ اوکراین است. جایی که پسر بزرگ ترامپ اخیرا در ویدئویی، تصویری از ولادیمیر زیلنسکی رئیس جمهور اوکراین را توئیت کرده و نوشته که "مدتی دیگر پول توجیبی شما(اشاره به کمک های اعطایی دولت آمریکا به اوکراین) به پایان می رسد و قطع خواهد شد". در مورد جنگ های غزه و لبنان هم برخی منابع غربی اعلام کرده اند که ترامپ به نتانیاهو هشدار داده که تا قبل از روی کار آمدن وی، به این جنگ ها خاتمه دهد. رویدادهایی که در صورت تحق حامل خسارت‌هایی سنگین برای متحدان راهبردی واشینگتن هستند.
چهار: غیرقابل پیش‌بینی بودنِ ترامپ
در نهایت باید گفت که پیش‌بینی‌ناپذیر بودن دونالد ترامپ نیز نقشی مهم در بدگمانی رهبران جهان نسبت به وی و سیاست های احتمالی اش بازی می کند. ترامپ اکنون حرف های زیادی می زند که هیچ اعتمادی به آن ها نیست و او خیلی زود می تواند از حرف هایش برگردد و مسیرهای تازه ای را در پیش گیرد. این مساله به ویژه طیف متحدان آمریکا را به شدت نگران می کند.
در جهان کنونی که چالش های اقتصادی و امنیتی کشورها کم نیست، حضور یک چهره جنجالی نظیر ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا می تواند سطح چالش ها و مشکلات را مخصوصا برای متحدان آمریکا در اقصی نقاط دنیا چندین برابر افزایش دهد.
