خبرگزاری تسنیم، مناظره سیاسی بین تعدادی از کارشناسان و فعالان سیاسی کشور با موضوع "آسیب شناسی عملکرد احزاب در ایران" عصر روز گذشته از شبکه اول سیما پخش شد.
مرتضی حیدری که اجرای این برنامه را بر عهده داشت، ابتدا کارشناسان را معرفی کرد و از بینندگان خواست با ارسال پیامک اعلام کنند که با دیدگاه کدام یک از کارشناسان در بحث مناظره موافقند.
محمد نبی حبیبی، دبیر کل حزب مؤتلفه، الیاس حضرتی، فعال حزبی، محمدرضا خباز فعال حزبی، غلامعلی دهقان سخنگوی حزب اعتدال و توسعه، مهدی فضایلی، کارشناس رسانه، عباس سلیمی نمین، منتقد سیاسی در این مناظره به طرح دیدگاه‌ها و مسائل خود نسبت به موضوع برنامه پرداختند.
مجری برنامه بعد از پخش یک مستند کوتاه درباره فعالیت‌های احزاب در ایران از مناظره کنندگان خواست نظر خود را درباره احزاب اعلام کنند و بگویند که آیا با تشکیل و فعالیت های حزبی موافقند یا نه؟
ابتدا محمدنبی حبیبی در پاسخ به این سوال گفت: تحزب در ایران سابقه طولانی دارد و احزاب می‌توانند در سرنوشت سیاسی کشور تاثیرگذار باشند.
وی گفت: تشکیل حزب یک امر بسیار ضروری است و معتقدم یکی از شرایط تحقق جمهوریت وجود احزاب فعال و موثر است.
دبیر کل حزب موتلفه افزود : به نظر بنده یک حزب باید دارای 3 شاخصه باشد. نخست اینکه دارای یک ایدئولوژی باشد، دوم اینکه برای اداره کشور برنامه داشته باشد و سوم توان کادرسازی داشته باشد.
سپس الیاس حضرتی به عنوان موافق حزب‌گرایی گفت : ما نظام پارلمانی را پذیرفته‌ایم اما حزب در ساختار سیاسی کشور ما جایی ندارد.
وی افزود : ما تاکنون با اشخاص و سلیقه‌های فردی مواجه بوده‌ایم، نه با یک تشکیلات مسئولیت‌پذیر. کشور را نمی‌توان با این شکل اداره کرد. ما در اداره حکومت باید از تجارب دنیا استفاده کنیم.
محمدرضا خباز نیز در پاسخ به سوال مجری گفت: در کشور ما فعالیت احزاب به رسمیت شناخته شده اما اینکه احزاب رشد نکرده و فراگیر نشده‌اند این است که جامعه ما هنوز احزاب قبل از انقلاب را در ذهن دارند.
وی گفت : ما ظاهرا حزب داریم اما آنها کارکرد حزبی ندارند. حزب نهادی است که افراد می‌توانند از طریق آن صدای خود را به گوش دولت برسانند که متاسفانه جای آن خالی است.
این فعال حزبی تصریح کرد: ما در کشور جناح داریم نه حزب که این دو با یکدیگر فرق دارند. جناح مسئولیت‌پذیر و پاسخگو نیست در حالیکه برعکس، حزب پاسخگو و مسئولیت‌پذیر است و نیروی متخصص تربیت میکند.
در ادامه برنامه غلامعلی دهقان به عنوان موافق تحزب گفت: حزب یک مقوله وارداتی و دستاورد بشری است که کشورهای مختلف آن را پذیرفته‌اند و دارای سه نوع کارکرد است. نخست کارکرد انتخاباتی دارد؛ دوم فعالیت آموزشی دارد و در نهایت کادرسازی میکند.
سخنگوی حزب اعتدال و توسعه افزود: احزاب قوی می‌توانند مدیران برجسته‌ای را برای اداره نظام تربیت کنند.
عباس سلیمی نمین نیز در مورد حزب‌گرایی نظر خود را بیان کرد. او گفت که بنده به دیدگاه آقای روحانی که می‌گوید من فراجناحی هستم انتقاد دارم . احمدی‌نژاد هم ابتدا کار خود را با نقد احزاب شروع کرد ولی در پایین دیدیم که باندگرا شد و باند او به کشور لطمه زیادی زد.
مهدی فضایلی هم در این زمینه، گفت: فعالیت‌های حزبی مغایر قانون و شرع نیست اما احزاب در کشور هیچ‌گاه با استقبال مردم و نخبگان مواجه نشدند، البته حزب جمهوری اسلامی یک استثنا است که در مدت کوتاهی چند میلیون نفر در آن عضو شدند اما بعدها احزابی در کشور شکل گرفتند که تمامی اعضای آنها در یک "فولکس" جا می‌شدند.
وی اظهارداشت: عدم اقبال مردم به احزاب دلایلی دارد که مهمترین آن ناسازگاری فعالیت‌های حزبی با فرهنگ جامعه است، زیرا خیلی‌ها حزب را نماد دموکراسی غربی می‌دانند.
محورهای اصلی سخنان کارشناسان در برنامه به شرح زیر بود:
محمدنبی حبیبی: از اردوگاه اصلاح طلبی هیچ تعریفی ندیده‌ایم/ حزب مشارکت در بیانیه‌ای اعلام کرد 'جمهوری اسلامی' یک پارادوکس است یا جمهوری یا اسلامی، ما جمهوری را انتخاب کردیم/ داشتن حزب برای نظام مصونیت ایجاد میکند.
- نفس تشکیل حزب امری ضروری است.
- تشکل‌ها با سه مشخصه به عنوان حزب شناخته می‌شوند: یک، دارای مبنای مشخص ایدئولوژیک باشند، دوم داشتن برنامه برای اداره کشور، سوم داشتن مدیر برای اداره کشور.
- وابستگی به یک حزب با برنامه اشکالی که ندارد هیچ مفید است.
- برخی فکر می‌کنند که عدم وابستگی به یک حزب نوعی امتیاز حساب می‌شود.
- داشتن حزب برای نظام مصونیت ایجاد میکند.
- درحال حاضر اگر سیب زمینی گران شود توجه‌ها به سمت نظام جلب می‌شود در صورتیکه اگر حزب داشته باشیم، توجه‌ها به سمت حزب مسئول جلب می‌شود و این برای انقلاب مصونیت ایجاد میکند.
- اگر ما رقابت الفاظ را به رقابت برنامه‌ها برای اداره کشور تبدیل کنیم، حزبی که برنده انتخابات می‌شود باید پاسخگو باشد و برنامه‌هایش را اجرا کند.
- اولین زندانی که آقای روحانی قبل از انقلاب رفتند در رابطه با منبری بود که برای شهدای موتلفه اسلامی بود.
- برخلاف سخنان روحانی کرکره حزب موتله همیشه بالاست. تشکیلات حزب موتلفه کاملا حزبی است.
- اصولگرایی تعریف دارد و مشخصا هرکس اسلام و نظام اسلامی و ولایت فقیه و سیره امام(ره) را قبول دارد، اصولگرا محسوب می‌شود.
- آنهایی که فتنه 88 را راه انداختند در این تعریف نیستند.
- از اردوگاه اصلاح طلبی هیچ تعریفی ندیده‌ایم.
از 15 سال قبل جوانگرایی در موتلفه را شروع کردیم.
الیاس حضرتی: آقای هاشمی همیشه با افتخار اعلام کرده است که سرباز رهبری است/ صدا و سیما مقصر است چرا که خیلی از اشخاص و احزاب را به عنوان جاسوس به مردم معرفی کرد.
- بعد از 34 سال باید یک نگاهی به راهی که آمده‌ایم، بیاندازیم. قانون اساسی ما نقص دارد، جایگاه حزب در ساختار سیاسی ما تعریف نشده است.
- دیدگاه‌هایی وجود دارد که در احزاب را ببندید، مساجد کافی است.
- جمهوری اسلامی باید از تجارب دنیا استفاده کند، زیرا فرهنگ‌سازی نکردیم هنوز در فضای سیاسی فراز و نشیب داریم.
- در دوران اصلاحات فضای احزاب می‌رفت که به اوجش برسد، متاسفانه در طول هشت سال گذشته مواجه با نقیصه سیاسی در برخورد با احزاب شدیم.
- حزب باید افراد خود را کاندیدا کند. باید نظارت استصوابی را به درون احزاب انتقال بدهیم چون آبروی احزاب وابسته به عملکرد کاندیداهای آنها است.
- خیلی‌ها علاقه‌مندند حزب رسمی وجود نداشته باشد و باندبازی جای آن را بگیرد.
- حزب موتلفه و مشارکت خیلی جای مانور ندارند.
- دبیرکل حزب مشارکت باید در این جلسه حضور داشت. تشکلی که به دلایل واهی مجوزش را باطل کردند.
- صدا و سیما مقصر است خیلی از اشخاص و احزاب به عنوان جاسوس به مردم معرفی شدند.
- ما از اول انقلاب یک جناح میانه داشتیم که رأس آن آقای هاشمی رفسنجانی بود که الان این جریان اسمش شده اعتدالگرایی.
- در دوران آقای احمدی‌نژاد معتدلین اصولگرایی و اصلاح‌طلبی با هم جمع شدند و جناح معتدلین را قوی کردند.
- آقای هاشمی شناسنامه انقلاب است.
- آقای هاشمی همیشه با افتخار اعلام کرده است که سرباز رهبری است.
- در کشوری که نشاط مرده بود با ثبت نام آقای هاشمی نشاط در کشور ایجاد شد.
- حزب اعتماد ملی بعد از حصر آقای کروبی حتی اجازه تشکیل جلسه را نداشته است.
- حق عضویت اعضا، حزب را از نظر مالی تامین می‌کرد.
غلامعلی دهقان: روزنامه ایران در اواخر دولت احمدی‌نژاد به بولتن خصوصی تبدیل شد/ حضور در احزاب مایه فخر و مباهات است/ آقای سلیمی نمین مقداری از موضوع خارج می‌شوند/ اگر آسیب شناسی آقای روحانی نبود ما در صدا و سیما نبودیم
- سخنان رئیس‌جمهور منتخب باید آنالیز بشود، اگرچه سخنگوی ایشان نیستم.
- حزب‌های ما صوری هستند، محتوایی نیستند.
- حزب یک مقوله وارداتی مثل مقوله تفکیک قوا است.
- اگر احزاب در 34سال گذشته به وظیفه کادرسازی می‌پرداختند، الان مدیران برجسته‌تری برای اداره امور کشور داشتیم.
- افراد باید در احزاب آموزش سیاسی ببیند.
- در دوران سازندگی 35 تشکیلات سیاسی و صنفی از وزارت کشور مجوز گرفتند. در دوران خاتمی 135 و در دولت احمدی نژاد 26 حزب مجوز گرفتند در نهیت الان 226 حزب داریم که مجوز دوتا از آنها بعد از سال 88 باطل شد.
- حضور در احزاب باعث فخر و مباهات است.
- آقای سلیمی نمین مقداری از موضوع خارج می‌شوند. اینکه یک نماینده‌ای پشت تریبون گفته و شما می‌توانید در جایی که هستید آن را باز کنید درست نیست، مقداری عمق استراتژیک داشته باشیم.
- نظریه‌ای است که می‌گوید اقتدارگرایی در ذات ایرانی است و برای این نمی‌تواند جمع را به پیش ببرد. البته من نمی‌خواهم با این موافق باشم چرا که می‌بینم والیبال و بسکتبال جهانی شده‌اند.
- در بازی‌های سیاسی جوانان مدیریت می‌کنند، معتقد نیستم اقتدار گرایی ریشه ژنتیک دارد.
- اتفاقا دکتر روحانی اشاره خیلی خوبی به کارکرد جمهوری اسلامی داشت.
- اگر آسیب شناسی روحانی نبود ما در صداوسیما نبودیم.
- آقای سلیمی نمین، از 25 سال پیش به مجموعه ما ارادت داشتید و اینجا فرصتی پیدا کردید. صدا و سیما هم محل این صحبت است.
- ملزم به پاسخگویی نیستم چون صحبت درباره حزب است.
- روزنامه ایران در اواخر دولت احمدی‌نژاد به بولتن خصوصی تبدیل شد.
محمدرضا خباز: اصلاح‌طلب کسی است که علاوه بر اینکه اصولگرا است در دفاع از حقوق شهروندی نیز ادعا دارد/ آقای روحانی برای اینکه اتفاقات گذشته رخ ندهد گروهی را مأمور کرده است تا تعریف جامع و مانعی از اعتدال ارائه دهد.
- اگر تا به حال احزاب در کشور ما رشد نکرده‌اند، طبیعتا باید یک نقیصه‌ای در اجرای امور وجود داشته باشد.
- اصل 26 و 27 اجازه راهپیمایی می‌دهد، چرا این اتفاق تاکنون رخ نداد؟
-گفته روحانی مبنی بر اینکه حزب نداریم، به معنای واقعی درست است. حزب به معنای اسمی داریم، ولی در عمل حزب نداریم.
- مگر می‌شود گفت با وجود مسجد نیاز به حسینیه نداریم؟ هر چیز به جای خویش نیکوست.
- حزب و پارلمان همزاد یکدیگرند؛ تفاوت حزب و جناح این است که جناح پاسخگو نیست اما حزب پاسخگوست.
- برخی دولتمردان ما یا حزب ستیزند یا حزب‌گریز.
- مقام معظم رهبری در سفر به کرمانشاه به تقویت احزاب پرداختند.
- حزبی بودن نه تنها یک عیب نیست، بلکه یک حسن است.
- اسلام سیاست است سیاست بازی است.
- حزب با فرهنگ دینی ما سازگار است برخلاف آنچه که آقای فضائلی گفتند.
- دولت‌های گذشته به نحوی در پیاده کردن اصل 26 قانون اساسی درخصوص اجازه تشکیل و فعالیت احزاب کوتاهی کردند.
- اینکه آقای روحانی می‌گوید دولت فراجناحی یعنی، نگاه نکردن به موضع سیاسی و توجه به مدیریت او، این به معنای عدم اعتقاد به حزب نیست.
- یکی می‌گوید حزب نمی‌خواهیم چون حوزه علمیه و بسیج داریم.
- حزب به معنای واقعی نداریم. حزب فراگیر و موثر نداریم. اگر داشتیم اتفاقات هشت ساله گذشته رخ نمی‌داد.
- وقتی اصلاح طلبان بر سر کار بودند زمینه کار برای اصولگرایان ایجاد نمی‌کردند و بالعکس آقای روحانی می‌خواهد از همه ظرفیت‌ها استفاده کند.
- آن کسی که سه هزار میلیارد تومان پول مملکت را بالا کشید اصولگرا بود یا اصلاح طلب؟ در کدام دولت این اتفاق افتاد؟ آن شخص از اصولگرایی سوء استفاده کرد.
- اصلاح طلب کسی است که علاوه بر اینکه اصولگرا است در دفاع از حقوق شهروندی نیز ادعا دارد.
- بی دلیل و بی جهت برای کسی پرونده نسازید.
- جریان دانشجویی یا تعبیری که آقا داشتند ظرفیت ارزشمندی نهفته است به دلیل شور و نشاطی است که در جریان دانشجویی است.
- تفاوت مهمی بین جریان دانشجویی و حزبی وجود دارد اینکه جریان دانشجویی به دنبال کسب قدرت نیست و آرمانگرا است و جریان باصفا است که هرجا اشکال داشته باشد رامی تواند قبول میکند.
- ما چون مسلمانیم باید میانه رو باشیم.
- منظور از میانه‌روی یعنی عمل به مر اسلام و اینکه نه بی دلیل داغ شویم و نه بی دلیل سرد.
مهدی فضائلی: رسانه‌های اصلاح‌طلب حتی امام را زیر سوال بردند/ اینکه تکرار کنیم قبل از سال 84 همه چیز گل و بلبل بود و به یکباره با آمدن دولت احمدی‌نژاد همه چیز بهم ریخت، درست نیست.
- از چند بعد می‌توان حزب را مورد بررسی قرار داد، یک بعد شرعی، یک بعد قانونی. برخی از افراد حزب را شرعی نمی‌دانند.
- احزاب نه با استقبال مردم و نه نخبگان در ایران دایر شدند.
- عدم استقبال یکی از دلایل آن ناسازگاری آن با جامعه ما است، زیرا حزب همزاد دموکراسی غربی است.
- یکی از دلایل مهم عدم استقبال ناسازگاری با فرهنگ دینی جامعه ما است.
- ما به موازات اینکه مسائل روز را حل و فصل می‌کنیم، نخبگانمان باید به فکر این باشند که الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت آن را دنبال می‌کنیم احزاب را چگونه تعریف کنیم.
- معمولا مدافعان احزاب فقط محاسن را می‌گویند اما چه بسا که چندین عیب می‌توان شمرد.
- افرادی که حزبی بودن را نقد می‌کنند برای این است که نه نخبگان و نه افراد جامعه را مثبت تلقی نمی‌کنند.
- یکی از آسیب‌ها و نگرانی‌ها این است که اگر کسی بیاید و بگوید می‌خواهم از همه نیروها استفاده کنم با فلسفه حزب نمی‌گنجد.
- برای معایب و پیامدهای منفی تحزب چه راهکاری وجود دارد؟
- حزب را از غرب می شناسیم مگر اینکه تعریف جدیدی از حزب داشته باشیم. حزب در غرب تمام تلاشش این است که به دنبال تصاحب قدرت است.
- رهبر معظم انقلاب در کرمانشاه گفتند اگر حزب به عنوان یک مسیر و کانال دیدگاه در جامعه باشد خوب است. اما اگر صرفا به دنبال قدرت باشند خوب نیست.
- دولت احمدی‌نژاد در کنار محاسن ایراداتی هم داشت اما اینگونه تصور کنیم که قبل از سال 84 همه چیز گل و بلبل بود و به یکباره با دولت احمدی‌نژاد همه چیز بهم ریخت، درست نیست.
- مردم شاهد بودند و اینکه از نظر اقتصادی مشکلی نداشتند و همه چیز خوب بود اینطور نبود.
- آنقدر حرکات سیاسی در آن دوران سرد شد.
- رهبری فرمودند: "خدا لعنت کند افرادی را که دانشگاه را غیر سیاسی می‌خواهند".
- تعبیر بهتری می‌توان برای دولت روحانی به کاربرد "دولت بین‌جناحی" است تا "فراجناحی".
- افرادی که شناسنامه‌دار هستند آمده‌اند و کار می‌کنند.
- با بخشی از صحبت‌های آقای سلیمی موافق نیستم.
- درست است که باید از دولت فراجناحی تعریف داشته باشند اما باید به ایشان فرصت داد تا کار کنند.
- در این فرصت نباید از ایشان انتظار داشت که دولت و کابینه را مشخص کنند و هم تئوری‌پردازی کنند.
- در تعریف اصولگرا همه چیزهایی که آقای حبیبی گفتند را قبول دارم.
- اصلاح‌طلبی و روزنامه‌هایی که داشتند و حضرتی می‌گوید رئیسش اینجا نیست واقعا معتقد بودند؟
- حتی امام را زیر سوال بردند.
عباس سلیمی‌نمین: آقای هاشمی اصلا میانه نبود عملگرا بود/ ما تجربه آقای احمدی‌نژاد و هاشمی را داریم که به نتایج بدی انجامید پس به عنوان دلسوز باید به آقای روحانی بگوییم شما نیروی فراجناحی نیستید
- قطعا در جاهای مختلفی می‌بایست در ارتباط با احزاب کارکردی می‌داشتند.
- روحانی زمانی که خودشان دست‌اندر کار حزب بودند چنین موضعی نداشتند.
- من منظور فراجناحی را نمی‌فهمم، مگر دولت می‌شود فراجناحی باشد؟ ارتش و سپاه می‌گوید نمی‌تواند نظر دهد چون فراجناحی است.
- با دادن دو سمت به افرادی چون ناطق نوری و هاشمی این فراجناحی نیست.
- با نقد چپ و راست نمی‌توانیم بگوییم فراجناحی است.
- یک باند پنهان و خطرناک در زمان احمدی‌نژاد به جود آمد و این به دلیل نقد زیاد احمدی‌نژاد به احزاب پدید آمد.
- سخنان روحانی در باره حزب سخره گرفتن احزاب است.
- حزب جمهوری اسلامی به دلایلی در مسائل اجرائی درگیر شد و به سوی فرصت‌طلبی رفت.
- سخنان حسن روحانی را نقد می‌کنم که حداقل حزب جمهوری را در ابتدا موفق و در انتها ناموفق بود.
- برای مردم قبل از رسیدن به قدرت تشکیل حزب دادن کار خوبی است.
- خیلی از احزابی که داریم کارکرد حزبی ارائه نمی‌دهند؟ آقای روحانی وقتی در حزب بودند از کارکرد حزب بهره می‌بردند اما حالا نمی‌خواهند به همه آنچه که حزب به آن تن می‌دهد، تن دهند.
- خیلی از احزاب کنونی، حزب نیستند گروه‌های فرصت طلبند.
- مشارکت هنوز حزب درست نکرده، گفته جبهه هستیم تا از آن نخواهیم که بگو تفکرت و اساسنامه‌ات چیست.
- صدا و سیما پشت پرده معرفی کاندیداها را جرات نکرد نمایش بدهد؛ زد و بندهای پشت پرده نمایندگان با دولت را نمایش ندادید.
- آقای روحانی به جای اینکه مشخص کند از کدام جریان است، می‌آید می‌گوید جریان نیستیم، فراجناحی هستیم. این به انحراف می‌انجامد.
- ما تجربه آقای احمدی نژاد و هاشمی را داریم که به نتایج بدی انجامید، پس به عنوان دلسوز باید به آقای روحانی بگوییم شما نیروی فراجناحی نیستید.
- نیروی فراجناحی نیروهای نظامی و شورای نگهبان است نه یک دولت؛ دولت یک جناح است.
- من به حزب موتلفه انتقادات تندی دارم.
- اعتدالگرایی باید تعریف بشود. نباید با گفتن فراجناحی هستم از تعریف این موضوع فرار کرد.
- آقای هاشمی اصلا میانه نبود عملگرا بود.
- هاشمی کسی بود که در مجلس ششم و در سال 84 رای نیاورد.
