گزارش عارف چراغی / این تنها خبری هست که شاید بتواند حال‌مان را خوب کند. تولید واکسن ویروس کرونا و بهره‌برداری از آن؛ طبق آنچه در رسانه‌های معتبر جهان منتشر شده‌است کشورهای مختلفی ساخت واکسن را دنبال می‌کنند و تاکنون میلیون‌ها دلار برای آن بودجه درنظر گرفته شده است. با وجود اینکه کرونا یک بحران جهانی است اما احتمال اینکه این واکسن به‌دلیل تحریم‌های دارویی به ایران نرسد زیاد است، به همین دلیل از مدت‌ها قبل دانشمندان ایرانی مطالعه برای تولید این واکسن را آغاز کرده است. واکسنی که حالا آزمایشات پیش بالینی خود را سپری می‌کند و چشم امید خیلی‌ها به آن است.
این روزها همه ما درگیر هستیم؛ درگیر مهمان ناخوانده‌ای که کووید19 نام گرفته و جای خودش را به‌زور درلابلای زندگی‌مان بازکرده‌است. مهمان هراس‌انگیزی که نقل محافل و ذکر لب‌مان شده و می‌خواهد بعد از این همه راه پرحادثه و خستگی بسیاری که در سال98 داشته‌ایم، لذت آخرین ماه‌های قرن چهاردهم را نیز از ما دریغ کند. همه نگران و دلواپس، نگران برای خودمان یا عزیزان‌مان، نگران سرانجام این ماجرا؛ ماجرایی که نه فقط زندگی ما را که زندگی کل مردم جهان را تغییر داده است هستیم.
اگرچه می‌توان شیوع ویروس کرونا را از طریق قرنطینه و دیگر تدابیر فاصله‌گذاری اجتماعی کاهش دهیم، اما به نظر می‌رسد تنها راه رهایی از آن تولید واکسن یا داروی آن است. این روزها دانشمندان در سراسر جهان در حال ساخت داروهایی برای درمان بیماری کووید۱۹ هستند، اما باید دید این تلاش‌ها چقدر مثمرثمر خواهد بود.
دنیا برای ساخت واکسن چه می‌کند؟
مسابقه برای ساخت واکسن کرونا در جهان مدت‌هاست که آغاز شده است. دولت‌ها و محققان در تلاشند تا ظرف هجده‌ماه از میلیاردها دلار بودجه‌ای که دریافت کرده‌اند واکسنی را تأمین کنند که البته در نوع خودش بی‌سابقه است. محققان از سراسر جهان برای تولید یک واکسن در برابر کووید19 ساخت بیش از 150واکسن را در مرحله آزمایش دارند که از طرف سازمان جهانی بهداشت پیگیری می‌شوند. البته واکسن‌ها به‌طور معمول نیازمند سال‌ها آزمایش و زمان اضافی برای تولید در مقیاس بزرگ هستند اما دانشمندان امیدوارند که واکسن ویروس کرونا را در عرض یک سال تا یک سال‌و‌نیم بسازند.
روند ساخت واکسن کرونا چگونه است؟
در مرحله پیش بالینی، واکسن کرونا را به حیوانات می‌دهند تا ببینند که آیا واکسن واکنش ایمنی حیوان را تحریک می‌کند یا نه؛ پس از آن در مرحله۱ از آزمایش بالینی، واکسن کرونا به گروه کوچکی از افراد داده می‌شود تا مشخص کند که آیا این واکسن ایمن است یا خیر و بیشتر در خصوص پاسخ ایمنی که بدن به واکسن می‌دهد اطلاعات کسب کنند. در مرحله۲، واکسن کرونا به صدها نفر داده می‌شود تا دانشمندان بتوانند درباره ایمنی و میزان مصرف آن اطلاعات دقیق‌تری کسب کنند. در مرحله۳، واکسن کرونا به هزاران نفر داده می‌شود تا ایمنی، عوارض جانبی و اثربخشی خود را به‌طور کامل تأیید کنند. این آزمایش‌ها شامل یک گروه کنترلی است که به آن‌ها ماده شبه‌دارو داده می‌شود.
ساخت واکسن در جهان
یک مجله پزشکی در آمریکا پس از بررسی‌های دقیق نوشت: تحقیق و توسعه یک واکسن جدید می‌تواند ۱میلیارد دلار هزینه داشته باشد. طبق گفته نویسندگان این مطالعه، در این واکسن‌ها پس از ماه‌ها آزمایش، ۹۴درصد احتمال شکست وجود دارد. به همین دلیل، تولیدکنندگان واکسن اغلب بودجه دولتی را می‌پذیرند که به دولت این امکان را می‌دهد تا نظر خود را در مورد قیمت‌گذاری آن اعلام کند. دولت آمریکا از جمله کشورهایی است که تاکنون ۱میلیارد دلار برای تحقیق در مورد واکسن کرونا ویروس تعهد داده‌است.
واکسن ایرانی کرونا کجای راه است؟
دکتر یحیی ابراهیمی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «صبح‌نو» درباره آخرین وضعیت ساحت واکسن کرونا در کشور گفت:« ساخت واکسن کرونا همچنان در مراحل بالینی قرار دارد و محققان ایرانی مشغول آزمایشات لازم بر روی آن هستند اما تاکنون هیچ خبری مبنی بر تولید قطعی واکسن یا داروی کرونا در ایران به دست ما نرسیده است.»
وی در خصوص تأییدیه‌های لازم این واکسن ادامه داد:« اگر واکسن ایرانی کرونا هم تولید شود ؛ نیاز به تأییدیه‌های جهانی دارد و صرف تأیید شدن در ایران نمی‌توان آن را به تولید انبوه رساند. این روند نه فقط برای این واکسن بلکه برای تمام داروها طی می‌شود.»
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان در خصوص خرید واکسن‌های خارجی اظهار کرد:« اگر واکسنی درهر کشوری از جهان تولید شود و سازمان جهانی بهداشت نیز آن را تأیید کند، ما نیز برای خرید آن پیشقدم خواهیم شد، چرا‌که با توجه به شرایط فعلی کشور، سلامت مردم عزیز ایران در اولویت مجلس و دولت است.»
پیش از این نیز دکتر سیما‌سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت درباره واکسن ایرانی کرونا اعلام کرده بود:« پروسه تولید واکسن پروسه‌ای طولانی است و به همین دلیل هم بزودی و قطعاً تا یک سال آینده واکسنی تولید نخواهد شد. اما در مجموع در زمینه ساخت واکسن کرونا پا‌به‌پای دنیا مجهزیم، جلو می‌رویم و عقب‌تر از دنیا نیستیم. شخص وزیر بهداشت نیز بر این موضوع نظارت مستقیم دارند وجزییات موضوع در هر مرحله از سوی شخص وزیر اعلام می‌شود.»
چالش گران بودن!
موضوعی که بعد از تولید واکسن کرونا اهمیت پیدا می‌کند،این است که این واکسن به‌راحتی در دسترس همه مردم قرار بگیرد. در واقع باید اطمینان پیدا کرد که هزینه واکسن ویروس جدید کرونا به‌گونه‌ای باشد که تهیه آن برای شهروندان، مشکلی ایجاد نکند. با این‌حال، کشورهایی که اقتصاد آن‌ها مبتنی بر اقتصاد آزاد است، توانایی کنترل قیمت واکسن جدید را ندارند؛ زیرا سرمایه‌گذاری در این زمینه نیازمند ورود بخش خصوصی است. با این حال اگر دولت‌ها هزینه تولید این واکسن را تقبل کنند، همه می‌توانند از عهده خرید آن بربیایند. دولت‌ها می‌توانند واکسن را با قیمت کمتری در اختیار افراد بیمه‌شده و همچنین کسانی که بیمه نیستند قرار دهند.
