پلاسمای خون بخش مایعی است که بعد از جداکردن سلول‌های خونی به دست می‌آید و برای درمان انواع بیماری‌های خاص استفاده می‌شود.
در واقع خون ما شامل قسمت‌های مختلفی است؛ رنگ خون ما به دلیل وجود گلبول‌های قرمز سرخ است همه خون قرمزی آن نیست؛ گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید، پلاکت‌ها، بخش سلولی خون و پلاسما که بخش زیادی از خون را تشکیل می‌دهد هر کدام کار مخصوص به خود را دارند. به‌عنوان مثال گلبول‌های قرمز با کمک هموگلوبین مهم‌ترین نیاز بدن یعنی اکسیژن را در سرتاسر آن پخش می‌کنند.
گلبول‌های سفید خط دفاعی ما هستند و در برابر میکروب‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها سپر ایمنی برای بدن درست می‌کنند.
پلاکت‌ها همان بخشی از خون هستند که سبب می‌شوند اگر جایی از بدن دچار خونریزی شود، خون خونریزی نکند یا اصطلاحاً انعقاد خون اتفاق بیفتد.
پلاسما مایع شفاف خون است که 90 درصد آن آب و 10 درصد باقی‌مانده حاوی ترکیبات پروتئینی، چربی‌ها و املاح است.
با پیشرفت علم و تکنولوژی می‌شود بخش پلاسمایی خون را اهدا و از آن داروهای حیاتی تهیه کرد که نیاز مصرف روزانه و هفتگی بیماران خاص است.
تا چند سال گذشته داروهای بیماران خاص از کشورهای خارجی و پلاسمای غیرایرانی تهیه می‌شد؛ اما خوشبختانه چندسالی است که با حمایت تیم نظارت وزارت بهداشت ایران و همچنین با اتکا به متخصصان داخلی مراکز تخصصی اهدای پلاسما در کشور راه‌اندازی شده تا علاوه بر خودکفایی در تأمین داروهای حیاتی برای بیماران هم‌وطن از بروز کمبود این داروها هم جلوگیری شود.
این کار بزرگ از سوی سازمان بهداشت جهانی مورد تأیید و تشویق بوده چرا که از پلاسمای مردم خودمان برای بیماران ایرانی استفاده می‌شود که با این روش از انتقال بیماری‌ها نیز جلوگیری می‌شود.
آغاز به کار مرکز اهدای پلاسما در کرمانشاه
از اول مهرماه جاری نخستین مرکز اهدای پلاسما در کرمانشاه آغاز بکار کرد که محمود احمدلو مدیرعامل بهستان پلاسما دراین‌رابطه به خبرنگار فارس، گفت: تاریخچه صنعت پلاسما در جهان مشهود است. برای اولین‌بار در سال 1940 میلادی در آمریکا ویژگی شفا‌بخش پلاسما در درمان بیماری‌های صعب‌العلاج کشف شد.
وی افزود: 10 سال بعد در سال 1950 در دانشگاه زوریخ سوئیس اولین مرکز جمع‌آوری پلاسما تأسیس و راه‌اندازی شد.
مدیرعامل بهستان پلاسما با بیان اینکه در آمریکا 800 مرکز جمع‌آوری پلاسما وجود دارد، تصریح کرد: سالانه حدود 50 میلیون لیتر پلاسما تولید می‌کند که حدود 20 درصد آن صرف نیاز داخلی خود آمریکا می‌شود و 80 درصد دیگر را به کشورهای مختلف دنیا صادر می‌کنند.
وی در توضیح اهمیت صنعت پلاسما، گفت: اگر بتوانیم در کشور پلاسما جمع‌آوری کنیم می‌توانیم داروی موردنیاز بیماران صعب‌العلاج را در کشور ایران تولید کنیم.
احمدلو با اشاره به اینکه پلاسما در جلوگیری از آلودگی دارویی مؤثر است، اضافه کرد: تحقیقات ثابت کرده داروی تولید شده از پلاسمای هر قومی برای مصرف بیماران آن قوم بر اساس تطابق ژنتیکی سازگاری و اثربخشی بیشتری دارد و سالانه از خروج ده‌ها میلیون دلار ارز از کشور جلوگیری می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: در ایران فرهنگ اهدای پلاسما به‌خاطر مسئولیت اجتماعی گسترده نشده است و امید داریم در آینده این فرهنگ به اوج برسد.
تولید سالانه ۴۰۰ هزار لیتر پلاسما در کشور
احمدلو با بیان اینکه تا اواخر دهه 70 اقدامی برای گسترش صنعت پلاسما صورت نگرفته است، گفت: راه‌اندازی صنعت پلاسما سرویس امری بسیار سخت بود که گاهی با مخالفت‌هایی که ناشی از کمبود خون و عدم اهدای خون مواجهه شدیم.
وی به نیاز سالانه یک میلیون لیتر پلاسما برای تبدیل به دارو مورد نیاز کشور سخن گفت و افزود: هم‌اکنون سالانه 400 هزار لیتر پلاسما در کشور جمع‌آوری می‌شود. البته هدف‌گذاری شده که در سال 1403 جمع‌آوری پلاسما به 500 هزار لیتری برسد.
چگونگی اهدای پلاسما
مدیرعامل بهستان پلاسما در خصوص چگونگی اهدای پلاسما، اظهار کرد: در اولین مراجع به مرکز پلاسما با داشتن یک مدرک شناسایی معتبر عکس‌دار همچون کارت ملی، شناسنامه، گذرنامه، گواهینامه و یا کارت پایان خدمت پذیرش به طور کاملاً رایگان توسط پزشکان مجرب معاینه کامل خواهید شد.
وی اضافه کرد: در صورت تأییدمایعنات بالینی، نمونه‌ای از خون‌گرفته و آزمایش می‌شود تا از سلامت کامل شما اطمینان حاصل شود.
احمدلو تصریح کرد: بعد از گذشت چند روز نتایج آزمایش‌ها آماده و توسط متخصصان مرکز بررسی و در صورت تأیید از فرد برای اهدای پلاسما دعوت می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: با دعوت حضور مجدد در مرکز دوباره روند پذیرش مایعات توسط پزشک انجام و بعد از تأیید این بار وارد سالن اهدا برای جدا کردن پلاسما از خون می‌شوید و پلاسما اهدایی شما جمع‌آوری و از خون جدا می‌شود.
احمدلو یادآور شد: پلاسمای جدا شده به یک کیسه استریل جداگانه منتقل و با پر شدن کیسه مایه زردرنگی قابل روئیت است، و از طرفی خونی که پلاسمای آن جدا شده دوباره به بدن برمی‌گردد. این پلاسما تولید شده برای تولید داروی گران‌بها به یکی از کشورهای خارجی ارسال و با تبدیل به دارو به کشور بازگردانده می‌شود.
