به گزارش خط نیوز به نقل از جام نیوز، روز گذشته نمایندگان مجلس شورای اسلامی با درخواست دوفوریت طرح اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام مخالفت کردند اما به یک فوریت این طرح رأی مثبت دادند.
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی پس از تصویب یک‌فوریت طرح مذکور آن را به کمیسیون مربوطه ارجاع داده از کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی خواست تا هرچه سریع‌تر نتیجه بررسی کلیات و جزئیات طرح مذکور را به صحن علنی گزارش دهند.
اما همزمان با بررسی «برجام» در کمیسیون ویژه ای که در این خصوص در مجلس شورای اسلامی تشکیل شد، جام نیوز در گفتگویی با حجت الاسلام احمدی به بررسی روند تشکیل و فعالیت این کمیسیون پرداخته است.
حجت الاسلام وحید احمدی، نائب رئیس کمیسیون برجام، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و رئیس کمیته روابط خارجی این کمیسیون در مجلس است. وی که نمایندهٔ مردم حوزه انتخابیه کنگاور، صحنه و هرسین در استان کرمانشاه در نهمین دوره مجلس است، سابقه حضور در دوره سوم پارلمان را نیز داشته و حضور در دستگاه دیپلماسی را نیز تجربه کرده و به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران در مغرب نیز مشغول به خدمت بوده است.
در ادمه گفتگوی جام نیوز را با معاون کمیسیون برجام می خوانید:
جناب احمدی از لطف شما ممنونم، این روزها مخالفت یا موافق بودن با برجام و حتی مذاکرات به لایه های اجتماعی کشیده شده و برخی به عنوان طفدار جریانات سیاسی و دوره های ریاست جمهوری و مذاکره کنندگان، مواردی را نقد هم مطرح می کنند. در فضای فعلی بیشترین نقدها متوجه دولت تدبیر و امید است و البته حمایت ها هم کم نیست، ارزیابی خودتان را از این موضعگیری ها بفرمائید:
من اصلا خیلی دوست ندارم که تعابیر این چنینی چه در رابطه با تیم گذشته صورت بگیرد چه در رابطه با تیم جدید. همانطورکه فرضا عنوان می شود تیم فعلی می خواهد همه چیز را به نام خودش تمام کند. این نوع نگاه به اعتقاد من نگاه دقیق و درستی نیست.
ما در دوران های مختلف شیوه های متفاوتی را برای مذاکره انتخاب کرده ایم. به عنوان مثال یک بار آمده ایم با تئوریکای اتحادیه اروپا نشسته و مذاکره کردیم و بخشی از محدودیت ها را همان زمان خودمان پذیرفتیم. حدود دوسال مسئولیت کار با آقای دکتر لاریجانی بود و بعد از آن آقای جلیلی به مدت ۶ سال هدایت این مجموعه را برعهده داشته و بعد از آن تیم جدید دیپلماسی به سرپرستی آقای ظریف حدود دوسال روی این موضوع کار کرده است.
ضمن اینکه ما اگر این نکات را مورد توجه قرار دهیم، ذهن ها به سمت چنین نگاه هایی نمی رود. اولا همه این ها تصمیمات نظام در مقاطع مختلف بوده است و دولت ها تنها مجری این تصمیمات بوده اند. این یک نکته ای است که باید به آن توجه کنیم، یعنی چه در زمانی که سه کشور اروپایی به عنوان تئوریکای اتحادیه اروپا با ما مذاکره کردند، چه بعد از آن و چه بعدتر در چهار مقطع، نظام تصمیماتی داشته است که دولت های مختلف با رویکردهای متفاوت و با شیوه های متنوع موضوع را دنبال کرده اند.
نکته دیگر، به اعتقاد من تمام این مباحث به نوعی مرتبط با هم و به نوعی لازم و ملزوم یکدیگر بوده اند. به عنوان مثال در مقطعی که ما با تئوریکای اتحادیه اروپا مذاکره داشتیم، کار به جایی رسید که آن ها عهدشکنی کردند و به آنچه که گفته بودند، پایبند نماندند، این تجربه، اگر چه تجربه مفیدی برای ما نبود اما تجربه لازمی بود. یعنی ما چون این رویکرد را از آن ها دیدیم دریافتیم که نمی شود به آن ها اعتماد و به حرف شان اعتناء کرد.
هر چند که در آن مقطع، ضرر هم کردیم و زمان را از دست دادیم اما به اعتقاد من لازم بود چون پس از آن، با همتی جدی تر و عزم راسخ تری مسیر خود را که تکمیل کردن چرخه سوخت هسته ای صلح آمیز بود و زیر نظر آژانس هم بودیم، ادامه دادیم.
در آن مقطع آن‌ها حاضر نمی شدند که ما حتی یک آبشار ۱۰ سانتریفیوژی برای کار تحقیقاتی داشته باشیم و حتی پا را فراتر گذاشته و گفتند که باید کلاس های درسی که در دانشگاهها مرتبط با دانش هسته ای است را تعطیل کنید. اما وقتی جمهوری اسلامی تصمیم خود را گرفت، استمرار این مسیر موجب شد که ما به نصب ۱۹ هزار سانتریفیوژ برسیم و اینکه حتی غنی سازی ۲۰ درصدی و راکتور آب سنگین و صفحه سوخت و میله سوخت هم داشته باشیم و مسیر کار را به نوعی پیش ببریم که تیم مذاکره کننده ما امروز با دست پر وارد مذاکره شود.
طرف های ما که تغییری نکردند و همان هایی بودند که ابتدا در مذاکرات می گفتند شما اول بروید ۶ قطعنامه ای که شورای امنیت علیه تان تصویب کرده است را اجرا کنید تا بعد بنشینیم با هم صحبت کنیم.
آنچه برای عده ای سوال باقی مانده بحث شورای امنیت ملی است که تقریبا برای مردم باز نشده یا نقش خود مجلس و قضیه کیمسیون برجام. الان سوال عمده این است که نقش کیمیسون ویژه برجام درباره سند برجام چه بود؟
ابتدای تشکیل کمیسیون قرار بر این شد که اعضاء به جزئیات متن برجام ورود نکنند. این مسئله به این دلیل بود که برجام به عنوان یک توافقنامه دو جانبه بین ایران و ۱+۵ قابل کم و یا زیاد شدن نیست.
از طرفی می بایستی یک چارچوبی برای مباحث تعریف می شد چون اگر هر یک از اعضاء مباحث خاصی را دنبال می کردند نوعی تشتت ذهنی در سطح جامعه به وجود می آید که قطعا به مصلحت نیست.
نکته دیگر این که قرار شد هر کدام از اعضاء کمیسیون برجام هر ایده و نگاه سیاسی داشته باشند، این نگاه ها در روند بررسی که یک بررسی کارشناسانه است، اثر گذار نباشد تا به سمت کار کارشناسی با توجه به مصالح و منافع ملی حرکت کنیم. بر همین اساس بود که چارچوبی برای رسیدگی برجام در کمیسیون تعریف شد و آن این بود که از همه افرادی که صاحب نظر هستند و در حدی که بتوانند مجموعه را به اقناع برسانند و به تصمیم گیری نمایندگان کمک کنند برای حضور در کمیسیون دعوت شوند.
این دعوت از کسانی بود که جزء دست اندرکاران و یا منتقدین محسوب می شوند تا نظرات کارشناسی متخصصین از دیدگاههای مختلف اخذ شود و کمیسیون نیز شنونده باشد و احیانا اگر سئوالی داشته باشند، پاسخ ها را بشنوند؛ بدون اینکه هیچ گونه قضاوتی داشته باشند تا پس از این بررسی ها، اعضای خود کمیسیون بنشینند و بر اساس اطلاعاتی که از این جلسات کسب کرده و نظرات مختلفی که شنیده اند تصمیم خود را بگیرند.
حال اگر از من سئوال کنید که آن تصمیم چه خواهد بود؟ پاسخ این است که ما هنوز به تصمیم نهایی نرسیده ایم یا حداقل نتوانسته ایم به عنوان یک نظر قطعی بگوییم که نظر کمیسیون برجام درباره این توافق چیست؟ بنابراین، دوستانی که در کمیسیون حضور دارند، روی این موضوع به توافق رسیدند که نظرات کارشناسی مجموعه های مختلف را بشنوند و سپس به دور از فضای سیاسی تصمیم گیری کنند و نتیجه بررسی خود را در موعد مقرر به مجلس اعلام کنند.
هنوز نمی شود روی ابعاد این موضوع بحث کرد، به دلیل اینکه توافقات دو نوع و با دو کیفیت انجام می شود. توافقاتی که به صورت توافق بین المللی و یا توافق دو جانبه منعقد می شود. در توافقات بین المللی، یک کشور می تواند توافقنامه را بپذیرد اما تحفظات و شرایطی را نیز برای خود مطرح کند و بگوید که من این توافق را می پذیرم اما به عنوان مثال فلان بخش آن را نمی پذیرم و یا نسبت به بخشی از آن تحفظ دارم. این روند نیز در دنیا معمول و پذیرفته می شود، اما در خصوص توافق دو جانبه نمی توان گفت که بخشی از آن را می پذیریم و بخش دیگرش را نمی پذیریم. بنابراین یک "واو" در توافق نامه دو جانبه نمی تواند کم و یا زیاد شود و علی القاعده یا باید به طور کامل رد یا تائید شود.
البته اینکه گفته می شود برجام باید در مجلس تصویب شود نیز اشتباه است و خیلی ها به این نکته توجه ندارند. چرا که در این گونه موارد، مسئله تصویب کردن توافق نامه نیست بلکه به عنوان مثال ما به عنوان مجلس به دولت مجوز می دهیم که اجازه عمل کردن به تعهدات خود در توافق صورت گرفته را دارد.
در جریان بررسی این متن، برای بستن راه های نفوذ طرف مقابل و همچنین در مواردی که ممکن است آن ها در مسیر اجرا و پس از اجرا بازی در بیاورند، باید این مسائل در کمیسیون برجام شناسایی کرده و دولت را توجه دهیم که موافقت نامه ای که می خواهد عمل کند، با فرض اینکه مجوز آن از سوی مجلس صادر شود، در این بخش ها باید این الزامات را رعایت کرد.
پاسخ شما به استدلال برخی که می گویند برجام نیازی به بررسی مجلس ندارد چیست؟ خروجی که می خواهید از برجام ارائه بدهید چیست و آیا مجلس می خواهد بر اساس رسالت قانون گذاری وارد عمل شود یا رسالت نظارتی؟
با تصریحی که مقام معظم رهبری در دیدار شان با مجلس خبرگان داشتند، تکلیف کار را روشن کردند که مصلحت نیست مجلس کنار گذاشته شود و اینکه مجلس در این زمینه اظهارنظر کند، نظر صریح ایشان بود.
وقتی قانون اساسی می گوید که هر گونه قرار داد و معاهده ای که متضمن تعهد برای کشور باشد، مجلس باید درباره آن اظهار نظر کند، پس توافقی که تعهدی برای کشور ایجاد کند، به طور قطع و یقین باید نظر مجلس را داشته باشد و ما معتقدیم که این اتفاق می افتد. برای اینکه، نه تنها این دولت بلکه اگر بخواهیم بر اساس محتوای برجام به موضوع نگاه کنیم، بعضی از این تعهدات برای ۱۰ تا ۲۰ سال آینده است. اگر عین همین متن اجرا شود ما برای ۶ دولت آینده تعهد ایجاد می کنیم و ۶ دولت دیگر هم که در آینده می آیند، باید به این تعهدات عمل کنند، پس این تعهد وجود دارد و چون تعهد هست، پس نظر مجلس را هم می خواهد.
اینکه بعضی از افراد استدلال می کردند که برجام نیاز به بررسی در مجلس ندارد، این استدلال متکی بر مبانی حقوقی نیست. اینکه عنوان می شد این توافق چیز جدیدی نیست و دنباله تعهدی است که ما به عنوان عضو ان پی تی داشته ایم، اصلا نمی توانست استدلال قوی ای باشد، چرا که اگر این گونه بود پس ضرورتی هم نداشت که طی ۲۲ ماه مذاکره، صفحات متعددی از تعهدات متقابل برای یکدیگر تعریف کنیم.
در پاسخ به کسانی که عنوان می کردند که اصلا برجام نباید به مجلس برود چون در این صورت، برای ما تعهداتی ایجاد می شود و دیگر راه گریزی از آن نیست باید گفت که مگر همین الآن هم دولت در مقابل برجام تعهد ندارد؟
در صورت پذیرش آن، قطعا تعهد خواهد داشت، چون در آن جا قید شده است که ایران چه کارهایی را باید انجام دهد و دیگران باید چه اقداماتی را انجام دهند. بنابراین همه استدلال هایی که به دنبال این بود تا مجلس به توافق هسته ای ورود نکند، استدلال های قوی و متکی به مبانی حقوقی نبود بلکه بالعکس، به موجب اصولی از قانون اساسی همچون اصول ۷۷ و ۱۲۵، هر نوع قرارداد، توافقنامه و معاهده با کشوری که متضمن تعهد برای جمهوری اسلامی ایران باشد، نیازمند اظهار نظر مجلس است.
البته اظهار نظر مجلس در رابطه با معاهده‌ها و توافق نامه‌ها اینگونه نیست که بگوییم دولت باید متن برجام را در قالب لایحه به مجلس بفرستد و بعد مجلس بنشیند از اول تا آخرش را بالا و پایین کند، نه اینگونه نیست. بلکه بررسی موافقت نامه ها به این کیفیت است که دولت موافقت نامه را به ضمیمه ماده واحده ای برای مجلس ارسال نموده و مجلس پس از بررسی محتوای موافقت نامه و ماده واحده، نظر خود را پس از طی مراحل تعریف شده درآئین نامه مجلس به دولت مبنی بر اجازه و یا عدم اجازه اعلام می نماید.
البته فعلا وارد این بحث نمی شوم چون ما هنوز به جمع بندی نرسیدیم، که بگوییم این متن ۱۰۰ درصد تائید می شود یا ۱۰۰ درصد رد می شود.
در این مورد مجلس باید بررسی ها و ملاحظات خود را انجام دهد و ممکن است که توصیه هایی به دولت داشته باشد و در قالب اقتضائات قانونی برای دولت تکلیف کند که مثلا این موارد را باید مد نظر قرار دهید. به عنوان مثال فرض کنید که به دولت تکلیف می کند که در حوزه دفاعی، تحت هیچ شرایطی نبایستی توان دفاعی کشور شود متوقف و یا تقلیل پیدا کند.
بنا بر این سند برجام جزء موافقت نامه های دو جانبه است و شما نمی توانید یک واو از آن را کم یا زیاد کنید و اگر بخواهید این کار را انجام دهید باید بروید با آن شش کشور بنشینید و بگویید که ما نظرمان این است. این اتفاق ممکن است در تفاهم های دوجانبه رخ دهد اما در برجام این موضوع پیش بینی نشده است. البته بندی در آخرین صفحه برجام پیش بینی شده است که وزرای خارجه ایران و ۱+۵ هر دو سال یک بار یا کمتر از آن بتوانند با هم بنشینند و با یکدیگر مسائل را مرور و رصد کنند تا اگر احیانا بحثی باشد با هم به تفاهم برسند اما این موضوع مربوط به بعد از اجراست و نه قبل از اجرا و شرایط موجود.
اگر بحث رد و تائید برجام مطرح شود این اتفاق باید به صورت لایحه باشد؟ یعنی آن چه که مجلس رد یا تائید می کند لایحه ای است که از سوی دولت فرستاده می شود؟
ممکن است دولت لایحه ندهد اما در صورت ضرورت، نمایندگان در قالب طرحی این کار را انجام دهند و این احتمالات وجود دارد. ولی ما فعلا ورود به این بحث نمی کنیم برای اینکه هنوز به طور قطع، مشخص نیست.
با توجه به دغدغه های مقام معظم رهبری در خصوص راه های نفوذ دشمن از طریق برجام، آیا مجلس بررسی های لازم را انجام داده است؟
قطعا مجلس این کار را انجام داده و گلوگاه های نفوذ دشمن را بررسی و مسدود می کند و در واقع مجلس این روزنه ها را شناسایی کرده و پس از بررسی نهایی به صورت یک طرح دو فوریتی دولت را ملزم خواهد کرد که اگر خواهان اجرای برجام است به عنوان مثال در حوزه دفاعی یا در حوزه اقتصادی با ملاحظه یک سری موارد و خط قرمزها قادر به توافق خواهد بود.
آیا این گفته شما مرحله اجرایی برجام را به تاخیر نمی اندازد؟
خیر زیرا ما قبل از اتمام مهلت نود روزه بررسی برجام، تکلیف را مشخص می کنیم.
ضمانت پذیرش خواسته مجلس از طرف دولت چیست ؟
این یک قانون است و دولت ملزم به اجرای قانون است.
حضرتعالی کاندیدای ریاست کمیسیون ویژه برجام بودید و با اختلاف یک رای به عنوان معاون این کمیسیون انجام وظیفه می کنید. نظرتان درباره آقای زاکانی و مدیریت ایشان در این کمیسیون چیست؟
آقای زاکانی نیروی متعهد و از برادران خوب مجلس هستند البته قطعا در مدیریت ها هر کسی مدیریت خاص خودش را دارد و بنده زمانی که خود را کاندیدای ریاست برجام کردم یک چارچوبی برای خودم تعریف کردم و به اعتقاد من تا اینجا عملکرد آقای زاکانی عملکرد خوبی بوده البته در مسیر کار هم اگر برخی اتفاقات پیش نمی آمد بهتر بود یا اگر برخی کارها انجام می گرفت بهتر بود ولی در مجموع ایشان زحمات زیادی کشیدند و در مسیری پیش رفتند تا حقایق مشخص شود.
نگرانی که این روزها از سوی دلسوزان انقلاب مطرح می شود این است که موافقت ها و مخالفت ها با مذاکرات یا اجرای برجام به مسائلی تبدیل شود که به نفع کشور نباشد، نظر شما در این خصوص چیست؟
بنده معتقد هستم که بحث هسته ای ما یک بحث ملی است و همانطور که رهبری معظم فرموده اند این مباحث نباید موجب انشقاق در جامعه شود و اصل قصه حمایت از حق مردم است که باید حفظ شود و ما باید وحدت و انسجام خود را حفظ کرده و خودمان را برای مبارزه با استکبار آماده نگه داریم تا برخی فکر نکنند که با حل مشکل هسته ای، دشمنی ما با آمریکا و دشمنی آمریکا با ما هم حل می شود. استکبار استکبار است و ماهیت جمهوری اسلامی هم مشخص است و این دو ماهیت هیچ گاه نمی توانند با همدیگر کنار بیایند.
