به گزارش خط نیوز به نقل از جهان نيوز: بهمن ماه سال گذشته و بعد از سقوط ماهواره ظفر بود که وزیر ارتباطات وعده داد در خرداد ماه سال 99، ماهواره «ظفر 2» به فضا پرتاب خواهد شد. اما بعد از پرتاب موفقت آمیز ماهواره نظامی نور توسط سپاه پاسداران، در اوایل امسال و بعد از گذشت حدود یک ماه از زمان وعده داده شده از سوی وزیر، هنوز خبری از پرتاب ماهواره ظفر 2 نیست.
اما مشکلات و خسارت های ناشی از سوءمدیریت و ضعف عملکرد دولت به اصطلاح تدبیر و امید، گویا تمامی ندارد و حوزه های گوناگون کشور از گزند این دولت در امان نمانده است. یکی از این عرصه ها، حوزه فضایی و پرتاب ماهواره است.
همین چند وقت قبل بود که سید محسن دهنوی نماینده تهران، ری، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی، در روزی که آذری جهرمی به مجلس رفته بود، به نکات مهمی اشاره کرد: «دولت آقای روحانی ما را در صنعت فضایی که جزو ۵ کشور برتر در این حوزه بودیم به پایین‌تر از ۱۵ کشور منتقل کرده است که تمامی این اقدامات به دست وزیر ارتباطات و فناوری انجام شده است».
همچنین او در سخنانی قابل تأمل خطاب به جهرمی گفت: «خیال شما را راحت کنم دورانی که ادامه برجام به دست شما در وزارت ارتباطات و فناوری و در سازمان فضایی دنبال می‌شد، به پایان رسیده، زیرا مجلس یازدهم اجازه نخواهد داد ادامه روند پیشرفت فضایی کشور را متوقف کنید».
وزیر ارتباطات هم در آن جلسه، به جای عذرخواهی از کم کاری های صورت گرفته در این زمینه، تعداد ماهواره های ساخته شده توسط وزارت ارتباطات را در سال 92، سه مورد، تا پایان سال 96، هفت مورد و تا پایان سال 98، پانزده مورد برشمرد و اضافه کرد: «برنامه داریم 18 ماهواره تولید داخل تا پایان سال 99 تولید داشته باشیم».
او تصریح کرد: «مطابق با برنامه تنظیمی، پیشرفت پروژه ماهواره ای 82 درصد است که بودجه اختصاصی در سال 98 به این حوزه با وجود تمامی مشکلات نسبت به کل دوران دولت یازدهم تا 2 برابر افزایش داشته است».
بین برجام و برنامه فضایی کشور ارتباطی بوده است؟
هر چند که در اینجا نیز وزیر ارتباطات اعتراف کرده که بودجه فضایی نسبت به قبل دو برابر شده و این یعنی اینکه در سال های گذشته و مخصوصاً در خلال سال های پر خسارت برجامی، ظاهراً اتفاقات دیگری در حال رخ دادن بوده است و نتایج آن را تا امروز هم مشاهده می کنیم.
اما از دولت و مخصوصاً وزارت ارتباطاتی که هنوز در ابتدایی ترین موضوعات فضای مجازی، مانند تولید و فراگیرکردن پیامرسان ملی درمانده است و وزیری که – به عنوان سکان دار حوزه ICT کشور- هنوز نمی تواند از یک پیامرسان داخلی، نه با مردم سایر نقاط دنیا، بلکه با هموطنان خود ارتباط برقرار کند و همواره از زمین اجاره ای دشمن و از آن سوی مرزها به هموطنان خود اطلاع رسانی می کند، چه انتظاری وجود دارد که ابرپروژه های فضایی را به مقصد خود برساند؟
حوزه ماهواره و فعالیت های فضایی، مانند فضای مجازی نیست که دولت با دوپینگ و کمک از اینستاگرام و تلگرام و ... بتواند ضعف های ساختاری و یا مدیریتی خود را از دیدگان دور کند، بلکه مرهون تلاش، برنامه ریزی منسجم و اقدام جهادی و خود اتکایی است.
اما جالب اینجاست که در این مدت که حوزه فضایی کشور بین زمین و هوا معلق بوده، کشورهایی نظیر اتیوپی و سودان بیکار ننشسته اند و ماهواره پرتاب کرده اند! همچنین بر اساس اخبار منتشر شده، امارات متحده عربی هم قرار است همین روزها یک کاوشگر به مریخ ارسال کند! این در حالی است که این کشورها از نظر علمی به مراتب از ایران عقب تر هستند.
شکست، جزئی از پیشرفت
هر چند اخیراً پرتاب چند ماهواره از سوی کشورمان با موفقیت همراه نبوده، اما در هر صورت شکست بخش جدا نشدنی و انکار ناپذیر هر پروژه صنعتی و علمی و مخصوصاً حوزه فضایی محسوب می شود و اساساً شکست در این حوزه ها بی معناست. اگر یک کشور قدرتمند در عرصه فضایی، ادعا کرد که بدون شکست، برنامه فضایی خود را پیش برده است، بدانید قطعاً دروغ می گوید.
از طرفی، حوزه هوافضا مانند انرژی هسته ای، نانو فناوری، فناوری زیستی و ... جزو مسائل راهبردی و حساس کشورهای پیشرو در دنیای امروز قرار دارند. بنابراین برنامه ریزی ها و اقدامات مربوط به این حوزه ها باید خارج از بازی های سیاسی و رسانه ای تعریف شود.
وقتی سخن از حیاتی بودن و راهبردی بودن یک حوزه می شود، نحوه اطلاع رسانی و مانور بر روی آن نیز بسیار حیاتی است و همه جوانب باید درنظر گرفته شود. یعنی نه باید عجول، و نه متأثر از فضای مجازی و لایک بازی و ... بود و درعین حال باید به موقع، به میزان نیاز و به دور از افراط و تفریط اطلاع رسانی کرد. امروز می بینیم که پیشرفته ترین موشک ها و پهپادها در ایران تولید می شوند. اما آیا از روز اول بدون هیچ گونه شکستی به اینجا رسیده ایم؟ قطعاً جواب منفی است.
اما آنچه که مردم مشاهده می کنند و به آن می بالند، نتیجه یک برنامه حساب شده است که با دیدن آن احساس غرور می کنند، نه آنکه با دستپاچگی و ایجاد شوآف های رسانه ای چند بار حس ناتوانی و ناامیدی به مردم تزریق شود و زمینه برای تمسخر بیگانگان فراهم شود.
باید قبول کرد که آذری جهرمی، وزیر ارتباطات، مدت هاست که نقش وزارت خود را به صورت مبتذل به یک شاخ مجازی یا سوپرمن پلاستیکی تقلیل داده است. سال ها خبری از پرتاب ماهواره نبود، اما جای تعجب اینجاست که هر چقدر کشتی سوراخ شده برجام بیشتر غرق شد، از آن طرف هم دولت، با توییت بازی های جهرمی، فاز فضایی و قهرمان بازی بیشتری به خود گرفت!
واکنش نماینده لیست امید در مجلس دهم به اظهارات جهرمی
روایتی از ضربه دولت به برنامه های فضایی کشور
رهبر انقلاب، مهر ماه سال 95 در دیدار بیش از هزار نفر از نخبگان و استعدادهای برتر علمی، گزارش‌های موجود درباره‌ی کُند شدن یا توقف طرح‌های کلان تحقیقاتی در عرصه‌های مهمی همچون هوافضا، ماهواره، هسته‌ای و برخی زمینه‌های دیگر را مایه‌ی نگرانی خواندند و تأکید کردند: « مسئولان توجه کامل کنند که این‌گونه طرح‌های مهم مطلقاً نباید کُند، نیمه‌تعطیل یا متوقف شود، زیرا با ایجاد خسارت علمی، دانشمندان جوان را مأیوس می‌کند و این خطر بسیار بزرگی است.»
در اواخر همان سال یکی از فرماندهان عالی رتبه نظامی کشور گفت: «برای ما تردیدآمیز است که موشک ماهواره بر که دارای اهداف غیرنظامی است با تشر آمریکا به انبار برود! تا کی باید باج دهیم و کوتاه بیاییم. ما اگر راهبردمان را تغییر ندهیم و به دستورات برخی از خواص که به گل نشسته‌اند عمل کنیم، روز به روز وضعیتمان خراب تر می‌شود».
همچنین دکتر امی، رئیس پژوهشگاه هوافضا، طی مصاحبه ای در سال 95 اظهار کرد: «در برنامه ما بود که در این سه سال، هفت تست انجام دهیم».
باید توجه داشت که تغییرات چندین باره در سازماندهی، کاهش بودجه و تعطیلی کامل پرتاب ها در بازه زمانی طولانی، قطعاً کیفیت کار را شدیداً کاهش می دهد. این را هم اضافه کنید که چقدر نیروهای جوان و نخبه هوافضا از وضعیت به وجود آمده در سال های گذشته ناامید و خسته شدند. این نوع عملکرد، زمینه را برای فرار مغزها از کشور فراهم می کند و قطعاً کشورهای دیگر هم بیکار نمی نشینند و پیشنهادهای وسوسه انگیز به آنها می دهند.
سه روز یک پرتاب هم دیر است!
رئیس پژوهشگاه هوافضا در بهمن ماه سال 1394 با حضور در برنامه زنده تلویزیونی ثریا، سخن قابل تأملی به زبان آورد: «سه روز یک بار هم دیر است، ما هر روز اگر پرتاب کنیم یک گام به جلو است»!
در واقع برنامه فضایی پروسه ای بدون توقف است که هر ساله نیاز به تزریق بودجه کافی، تربیت نیروی انسانی، کارهای تحقیقاتی و البته از همه مهمتر پرتاب های متعدد دارد. اگر به کشورهای قدرتمند در حوزه فضایی نظیر چین، روسیه و آمریکا توجه کنیم، این موارد برای ما بیشترآشکار خواهد شد.
ماهواره هایی که دولت قبل هم در آن نقش داشت!
جالب است که تیم سازنده ماهواره پیام امیركبیر، بعد از ناموفق بودن پرتاب این ماهواره در نامه ای خطاب به رئیس جمهور می گویند: «تیم فنی و اجرایی پروژه ماهواره پیام امیركبیر در ده سال گذشته مشغول توسعه و پیاده‌سازی این ماهواره بوده و بیش از 65 درصد پیشرفت فیزیكی آن در دولت‌های یازدهم و دوازدهم اتفاق افتاده است».
و این یعنی در سال 1397 و بعد از گذشت بیش از 5 سال از فعالیت دولت اعتدال!، اصل برنامه پرتاب این ماهواره و همچنین 35 درصد از پیشرفت این ماهواره مربوط به دولت قبل بوده است!
در مورد ماهواره «ظفر» که اخیراً پرتاب آن ناموفق بوده است، باید گفت که در بهمن 1389 از آن رونمایی شد – هر چند در نمونه پرتاب شده اخیر، تغییراتی ایجاد شد و ویژگی های جدیدی پیدا کرد- و برنامه پرتاب آن برای سال 1391 عنوان شده بود که محقق نشد. طبق برنامه قرار بوده که نمونه پرتابی ظفر تا ابتدای تابستان سال 1392 آماه تحویل باشد و در همین سال به فضا پرتاب شود، اما آماده نبودن سیمرغ و عدم بهره‌برداری از پایگاه امام خمینی(ره) که به‌گفته مسئولین وقت باید تا سال 1392 آماده بهره‌برداری می‌بود، باعث تأخیر در پرتاب ظفر شد. بعدها نیز از میان مصاحبه برخی مسئولین فضایی کشور از جمله مصاحبه رئیس وقت سازمان فضایی در مهر 1395 این‌طور برداشت شد که تغییراتی در مأموریت ماهواره ظفر اعمال شده و از این رو برخی بخش‌های این ماهواره دستخوش تغییر شده که طبعاً نیازمند تکرار تمامی فرایندهای آزمایشی پیش از پرتاب است.
از فروماندن در مشکلات دم دستی تا فرستادن انسان به فضا!
فارغ از بحث های فنی، وقتی مدیریت غربگرایان در کشور نشان داده است که آنها نمی توانند مشکلات معمولی و دم دستی مردم را در همین زمین خودمان حل کنند، چه انتظاری وجود دارد که انسان به فضا بفرستند و فضا را تسخیر کنند! در کنار شکست های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، این شکست ها هم قابل پیش بینی بود.
لزوم خروج صنعت هوافضا از زیرمجموعه وزارت ارتباطات
چرخ فناوری هسته ای و نانو فناوری با ورود مقام معظم رهبری به جریان افتاد و هم اکنون تمام دنیا از پیشرفت های ایران با وجود تحریم های ظالمانه انگشت به دهان مانده اند. حوزه هوافضا نیز مستثنی از این قاعده نیست. انتظار شق القمر کردن از دولت، آن هم زمانی که بخش هوافضا از زیر نظر ریاست جمهوری خارج و در حد یک معاونت وزارت ارتباطات تقلیل یافته، زهی خیال باطل است.
وزارت ارتباطات حتی نمی تواند همان فضای مجازی و از آن پایین تر، شبکه های اجتماعی -که بخش کوچکی از فضای مجازی است- را هم سر و سامان دهد و هم اکنون به یک فضای اشغال شده و وابسته به دشمن می نازد، چه برسد به اینکه بتواند ابرپروژه ها را مدیریت کند!
