«مردم باور نمی‌کردند که ممکن است چنین سیلی رخ دهد و به همین دلیل نیز علیرغم اعلام هشدار، توجهی به آن نکردند» این جمله‌ایست که رئیس سازمان مدیریت بحران درباره چرایی جانباختگان ۲۲ تن در سیل استهبان استان فارس برزبان آورده و نشان می‌دهد که باید توصیه‌ها و هشدارهای سیل از سوی تمام مردم جدی گرفته شود.
به گزارش ایسنا، روز جمعه گذشته بود که وقوع سیلاب در استهبان استان فارس منجر به مرگ ۲۲ تن شد. سیلی که به گفته رئیس سازمان مدیریت بحران کشور پیش‌بینی شده و حتی درباره آن هشدار هم داده شده بود، اما با توجه به آسمان آفتابی محل وقوع سیل، کسی هشدارها را جدی نگرفته و باور نکرده بود که ممکن است، سیلی در این منطقه جاری شود.
حالا باز هم هواشناسی هشداری جدید صادر و نسبت به تشدید فعالیت رگبارهای موسمی و وقوع رگبار و رعدوبرق شدید و رخداد سیلاب در جنوب کشور هشداری قرمز داده است. هشداری که بالاترین سطح هشدار است و در آن پیش‌بینی می‌شود که یک پدیده جوی خسارت‌های وسیعی به دنبال داشته باشد. بر اساس پیش‌بینی هواشناسی فعالیت رگبارهای موسمی و رگبار و رعد و برق شدید توام با وزش باد شدید و رخداد سیلاب روز سه‌شنبه سیستان و بلوچستان، کرمان، شرق و شمال هرمزگان را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد و در روز چهارشنبه نیز سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان و نیمه جنوبی فارس را متاثر از خود خواهد کرد. همچنین فعالیت این سامانه در روز پنج‌شنبه در کرمان، دامنه و ارتفاعات در سیستان و بلوچستان و نیمه جنوبی فارس پیش‌بینی شده است.
پیش‌بینی هواشناسی البته صرفا محدود به همین چهار استان نیز و با سطح هشداری پایین‌تر یعنی نارنجی و زرد برای چند استان نیمه شمالی و غربی کشور از جمله تهران، خوزستان، کرمانشاه، ایلام، سمنان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، گیلان، مازندران، گلستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، البرز، یزد، قزوین، قم و ... نیز پیش‌بینی شده است. در همین راستا نیز مدیریت بحران استان تهران نیز هشدارهایی را به شهروندان تهران ارائه و با توجه به احتمال بالا آمدن آب رودخانه‌ها از مردم خواسته بود که از توقف در حاشیه رودخانه‌ها پرهیز کنند.
با سیل تفریح و خودنمایی نکنید
نقشه هشدار هواشناسی از مخاطرات جوی
بر اساس پیش بینی‌های سازمان هواشناسی احتمال بالا آمدن آب رودخانه‌ها، آب گرفتگی معابر، جاری شدن روان آب در مسیل‌ها، از روز چهارشنبه پنج مردادماه تا اواخر وقت جمعه ۷ مردادماه ۱۴۰۱ در استان تهران وجود دارد و وقوع رگبار باران، رعد و برق، و احتمال بارش تگرگ در ارتفاعات شمال شرقی به ویژه نیمه شمالی و ارتفاعات و مناطق مستعد بارش پیش بینی شده است.
سیل پیش‌بینی شده اما در مناطقی از چهار استان جنوبی کشور رخ داده است، سیلی که تصاویری از آن نیز در فضای مجازی منتشر شده و نشان می‌دهد که مردم همچنان توجه چندانی به سیل و مخاطرات آن ندارند تا جایی که برای تصویر برداری از آن تا لبه دیواره سیل‌بند نیز رفته‌اند. این قبیل اقدامات نشان می‌دهد که برخی از مردم قدرت سیلاب را دست‌کم گرفته‌اند و همین امر نیز سبب غافلگیری آنان در برابر حادثه‌ای می‌شود که بر خلاف زلزله قابل پیش‌بینی است.
در جریان جاری شدن سیل در برخی از نقاط چهار استان سیستان و بلوچستان، فارس، هرمزگان و کرمان از روز گذشته تا کنون به ۳۰۴ نفر امدادرسانی شده و ۱۰۳ نفر نیز اسکان اضطراری اسکان داده شدند. همچنین یک نفر به مرکز درمانی منتقل شده و خوشبختانه تاکنون مورد مفقودی یا فوتی گزارش نشده است.
ضرورت توجه به آموزش همگانی در موضوع سیل
اما دلیل جدی گرفته نشدن سیل از سوی برخی از مردم چیست؟ پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال احمر کشورمان در این‌باره می‌گوید: «متاسفانه بسیاری از افرادی که در حوادثی چون سیل آسیب می‌بیند افرادی‌اند که با حوادث آشنایی ندارند بنابراین با توجه وظایف جمعیت هلال احمر در حوزه آموزش و تاب‌آوری جامعه، موضوع آموزش همگانی موضوع بسیار مهم و اولویت داری است که باید بیش از بیش برای آن برنامه‌ریزی شود.»
در همین راستا نیز مهدی ولیپور، رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر در گفت‌و گو با ایسنا درباره نحوه مواجهه با سیل و آبگرفتی گفت: آمادگی در برابر سیلاب نیازمند این است که اطلاعاتی در این خصوص داشته باشیم. باید بدانیم که حین وقوع سیل با چه نوع از حادثه‌ای طرف هستیم و باید برای کاهش خسارت‌های ناشی از آن و حفظ جان و مال خود چه کنیم.
در حاشیه رودها و مسیل‌ها توقف نکنید
وی ادامه داد: اولین نکته‌ای که اغلب از سوی سازمان‌های امدادی و افراد فعال در حوزه حادثه و ایمنی ذکر می‌شود، توقف نکردن در حاشیه رودخانه و مسیل‌هاست، با این وجود همچنان شاهدیم که برخی با این تصور که با خودرو می‌توانند از سیلاب عبور می‌کنند یا به سرعت خود را از محل نجات دهند در این محدوده توقف می‌کنند. باید بدانید که جریان آب با ارتفاعی تا مچ پا، گاهی توانایی جابجایی یک خودروی سواری را هم دارد. برخی هم تصور می‌کنند که چون خودرویشان آفرود یا کمک دار است، می‌توانند از سیل عبور کنند. این‌ها تصورات غلطی است که متاسفانه می‌تواند به قیمت جان افرادی تمام شود که چنین باوری داشته و در هنگام سیل رفتاری غلط از خود بروز می‌دهند.
رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر با بیان اینکه باید حتما آخرین اخبار در خصوص وقوع سیلاب را از رسانه ملی و خبرگزاری‌ها و رسانه ها دنبال کرد گفت: لازم نیست برای اطلاع از اخبار مربوط به سیل حتما در محل حاضر شویم. اگر در خصوص وقوع سیلاب اطلاع و آگاهی داشته باشیم بیشتر برای مقابله با آن آماده خواهیم بود.
وی با اشاره به اینکه گاهی نیاز است به صورت اضطراری خانه و محلی که در آن حضور داریم تخلیه شود گفت: ۱۵ سانتی متر آب در حال حرکت تعادل انسان را بر هم می‌زند، به این دلیل است که با این وجود که تصور می‌کنیم جریان آب تاثیری بر حرکت ما ندارد اما گاهی در برابر سیلاب ناتوان می‌شویم. در شرایط تخلیه محل زندگی نیز حتما باید با نیروهای امدادی همکاری لازم را انجام دهیم تا با سرعت بیشتری اقدامات لازم انجام شود. همچنین در این زمان باید ورود خروج کودکان از خانه کنترل شود تا اگر هشداری اعلام شد بتوان محل حضور کودکان را مدیریت کرد تا در مسیر وقوع سیلاب حضور نداشته باشند.
از سیل فیلم و عکس نگیرید
ولیپور با تاکید بر اینکه باید از تماشای سیل و رودخانه‌های خروشان پرهیز شود گفت: دیده می‌شود که برخی به تماشای رودخانه‌های خروشان می‌پردازند و حتی به آن نزدیک می‌شوند تا از محل فیلمبرداری کنند. این اقدام جان آدم‌ها را به خطر می اندازد و گاهی با شدید شدن سیلاب، خود آنان نیز در جریان آب گرفتار می‌شوند. متاسفانه چندسال پیش فردی که در حال انداختن عکس سلفی با سیل بود، به داخل آب افتاده و جان خود را از دست داد.
خودرو جانتان را در برابر سیل نجات نمی‌دهد
ولیپور با بیان اینکه خودروها در برابر سیلاب ایمنی ایجاد نمی‌کنند، گفت: برخی تصور می‌کنند که اگر با خودرو در مسیر سیل حرکت کنند می‌توانند خود را نجات دهند و به راحتی عبور کنند. در واقع تصور می‌کنند چون به صورت مستقیم با آب در تماس نیستند، سیل این قدرت را ندارد که خودرو آن‌ها را جابه‌جا کند؛ این در حالی است که حدود ۳۰ سانتی متر آب اغلب خودروها را شناور می کند و حدود ۶۰ سانتی متر آب می تواند اغلب خودروها را با خود ببرد. همچنین حدود ۱۵ سانتی متر آب می‌تواند حرکت خودرو را مختل کند و موجب متوقف شدن آن شود. به همین دلیل با خودرو نیز باید از آب‌های در حال حرکت دوری کرد.
رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر گفت: اگر در محلی حضور داشتیم که امکان وقوع سیلاب وجود داشت و راه فراری نبود حتما باید به نواحی مرتفع تر برویم تا در مسیر سیلاب نباشیم.
وی با بیان اینکه معمولا در سیلاب‌های این فصل بیشتر شاهد آسیب‌های انسانی هستیم که اغلب به دلیل توجه کافی نداشتن به هشدارها است اظهار کرد: باید بیش از پیش به توصیه ها و هشدار ها در رابطه با سیلاب توجه کرد.
همچنین سید جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران نیز در گفت‌وگو با ایسنا گفت: سیل مانند زلزله نیست و معمولا از پیش، هشداری در خصوص وقوع آن اعلام می‌شود. در این شرایط اولین اقدام رفتن به مکان‌های مرتفع است و باید به این موضوع دقت داشت که زمان کافی برای این کار نداریم و باید به سرعت انجام شود. در برخی از مواقع که نیروهای امدادی از شهروندان تقاضا می‌کنند خانه‌های خود را تخلیه کنند با تعلل آن‌ها مواجه می‌شوند که این می‌تواند موجب ایجاد خسارت بسیاری شود.
هنگام پیش‌بینی سیل به کوهنوردی هم نروید
ملکی اضافه کرد: همچنین در زمانی که چنین هشدارهایی صادر می‌شود، لازم است شهروندان از انجام کوهنوردی و ... نیز پرهیز کنند. بارش در ارتفاعات می‌تواند منجر به وقوع سیل شود. از این رو ممکن است افرادی که به کوهنوردی رفته‌اند نیز گرفتار باران شدید یا حتی پیامدهای ناشی از آن مانند رانش زمین و ... شوند.
وی با بیان اینکه باید برای جلوگیری از آسیب زدن سیل به خانه ها نیز اقداماتی انجام داد گفت: چیدن کیسه‌های شن متناسب با ارتفاع سیلاب یا دیوارکشی کردن اطراف خانه که البته باید از پیش صورت گیرد، از جمله اقداماتی است که می‌توان برای جلوگیری از ورود سیلاب به خانه انجام داد. همچنین باید دقت کرد که در این مواقع وسایل برقی به جریان برق متصل نباشد.
بیشتر بخوانید: تجارب و عبرت‌های یک سیل در میانه تابستان
سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران گفت: حتی از جریان‌های آب به ظاهر آرام نیز باید دوری کرد چرا که در شرایط هشدار برخی آب‌های آرام نیز ممکن است سیلابی شوند. همچنین اگر فردی مجبور بود از جریان آبی عبور کند که بیش از ۱۵ سانتی متر است، پیشنهاد می‌شود که از یک چوب دستی برای حفظ تعادل خود استفاده کند چرا که جریان آب به سرعت تعادل افراد را بر هم می‌زند. حتما برای عبور از یک جریان آب نیز عمق آب را باید با یک چوب دستی بررسی کرد، گاهی روی زمین چاله‌هایی وجود دارد که از وجود آن مطلع نیستیم و اگر برای مسیریابی از یک چوب دستی کمک گرفته شود خطر سقوط در چاله‌ها کمتر افراد را تهدید می‌کند.
وی اضافه کرد: سیل محلی برای خودنمایی و قدرتنمایی نیست، عقل حکم می‌کند که از سیل فاصله بگیریم و این موضوع ربطی به قدرت بدنی یا شهامت افراد ندارد. وقتی سیل می‌توان خانه‌ای را ویران کرده و با خود ببرد، آن وقت دیگر فرقی بین انسان ۶۰ کیلوگرمی با ورزشکار ۱۲۰ کیلوگرمی وجود ندارد. البته در هنگام سیل حتما باید توجه بیشتری به کودکان، سالمندان، معلولان و زنان باردار شود. اما معنایش این نیست که خطر سیل فقط برای این افراد است. برخی تصور می‌کنند که چون شنا بلدند سیل برایشان خطری ندارد که این هم تصوری غلط است. در یک کلام باید بگویم که با سیل نباید تفریح، خودنمایی و قدرتنمایی کرد، با آگاهانه با آن مواجه شده و مواجهه آگاهانه نیز یعنی توجه به هشدارها و دوری از سیل.
انتهای پیام
