به گزارش خط نیوز ، همانطور که پیش‌بینی می‌شد پخش برنامه تلویزیونی «به روایت دربار» در دهه فجر امسال بدون حاشیه نماند. اما این حاشیه خلاف آنچه تصور می‌شد نه از سوی مصاحبه شونده‌ها یا رسانه‌های معاند که از طرف یکی از دست اندرکاران تولید این برنامه پرمخاطب و پربیننده کلید خورد.
«حسین دهباشی» که با عنوان «مدیر مرکز تاریخ شفاهی و تصویری ایران» به نوعی مجری تولید این مجموعه عظیم طی چندین سال بوده است، بعد از پخش مجموعه «به روایت دربار» از صدا و سیما، انتقادات تند و تیزی را متوجه رسانه ملی و مدیران آن نمود.
دهباشی در گفتگویی که پانزده بهمن ماه روی خروجی خبرگزاری کتاب ایران قرار گرفت اقدام صدا و سیما در گزینش بخشهایی از مصاحبه‌های صورت گرفته با مسئولان دوره پهلوی و تدوین آنها و پخششان از تلویزیون را مصداق «دزدی» دانست و از اینکه از منابع تحقیقی و تصویری وی بدون کسب اجازه یا مشورت، یک مجموعه تلویزیونی گزینش شده است انتقاد کرد.
او در بخشی از گفتگوی خود توضیح داد: «پروژه تاریخ شفاهی ایران در عصر پهلوی دوم، سه ضلع دارد که این پروژه عمارتی است که بر این سه ضلع ساخته شده است که اگر این اضلاع نبودند این عمارت ساخته نمی شد. اگرچه این پروژه اضلاع مختلفی دارد که این سه ضلع نقش بیشتری داشته است. این سه ضلع از کتابخانه ملی، سازمان صداو سیما و حسین دهباشی و همکارانش (از جمله حسام الدین آشنا، مجید تفرشی، حسن بهشتی پور و...) تشکیل شده است.»
وی افزوده بود: «در این چارچوب هیچ کدام از این اضلاع به تنهایی نمی‌توانند مدعی این بشوند که مالکیت پروژه تاریخ شفاهی عصر پهلوی دوم را به عهده دارند. در طول ۱۴ سال گذشته با وجود اینکه بنده در آغاز پیشنهاد دهنده این پروژه بودم و آن‌را با سرمایه شخصی شروع کردم اما از آن بهره‌برداری شخصی نکردم.»
دهباشی با بیان این توضیحات و برخی امور دیگر نهایتاً از اینکه صدا و سیما راساً اقدام به گزینش، تدوین و پخش این مجموعه کرده بود، انتقاد و سخنان تندی را درباره وجاهت رسانه ملی یا مقبولیت آن در ایران بر زبان آورده بود.
متن کامل سخنان دهباشی را می‌توانید در
اینجا بخوانید.
اما امروز روابط عمومی صدا و سیما با انتشار جوابیه‌ای پاسخ سخنان وی را داد تا مشخص شود ادعاهای دهباشی از نظر حقوقی فاقد کوچکترین وجاهت است. روابط عمومی صدا و سیما در این جوابیه با توضیح سیر انعقاد پروژه مذکور و برشمردن برخی تعهدات دهباشی مشخص کرده بود که دهباشی تنها مجری این پروژه بود و خلاف آنچه ادعا کرده است اساساً هیچ حق مالکیتی نسبت به آن ندارد.
در بخشی از این جوابیه آمده است:
«آقای حسین دهباشی ارائه دهنده طرح برنامه «رازها و دروغ‌ها»، در سال ۱۳۸۸ با ارائه طرح مذكور، پس از تصویب این طرح در شبكه ۴ سیما، تهیه‌كنندگی آن را طبق قرارداد منعقده بین شبكه و ایشان عهده‌دار شد. رقم تعیین شده در قرارداد بیش از یك میلیارد تومان بوده است كه مجری می‌بایستی طرح را در ۲۶ قسمت تهیه و ارائه كند. ایشان خوب می‌دانند كه چه مواردی را در قرارداد متعهد شده‌اند، از جمله اینكه؛ حق واگذاری موضوع قرارداد را بدون اجازه كتبی سازمان كلاً یا جزاً به غیر ندارند و یا اینكه متعهد هستند كه طرح و موضوع قرارداد به هیچ یك از شبكه‌های تلویزیونی و رسانه‌های صوتی و تصویری و اشخاص غیر واگذار نشود و مهمتر آنكه، از تاریخ امضاء قرارداد، طرف دوم هیچگونه مالكیت بر اثر مورد قرارداد نخواهند داشت و كلیه حقوق اثر متعلق به سازمان صدا و سیما خواهد بود. همچنین متعهد شده‌اند كه سازمان به صورت انحصاری مالک موضوع قرارداد است و ایشان مكلف هستند كه از موضوع قرارداد تنها یك نسخه بتاكم و VHS تهیه كنند و آن را در اختیار سازمان قرار دهند و نامبرده حق داشتن حتی یك نسخه و كپی از اثر تولید شده و بهره‌برداری از آن را به هر نحو نخواهند داشت.
در یكی دیگر از مفاد قرارداد آمده است: طرف دوم متعهد می‌شود كه حق رایت، چاپ و هرگونه تكثیر و كپی‌برداری و حتی كپی بر روی هارد دیسك كامپیوتر و توزیع داخلی و خارجی، حق شركت دادن برنامه در جشنواره‌های داخلی و خارجی متعلق به سازمان صدا و سیما می‌باشد و طرف دوم و یا عوامل تولید حق هیچگونه ادعایی در این خصوص ندارند. مواردی نیز در برخی صورتجلسات ذكر شده است كه اشاره به این مطلب دارد، صدا و سیما به هر نحوی كه صلاح بداند از اثر استفاده خواهد كرد و همچنین تهیه‌كننده متعهد است از اطلاعات پروژه ظرف مدت ۱۰ سال هیچ استفاده‌ای نكند.
در نهایت، آنچه كه از مفاد این قرارداد استنباط می‌شود، این است كه حقوق این اثر متعلق به صدا و سیماست و لذا این رسانه می‌تواند برای پخش آن و بر مبنای تشخیص خود كه از چه شبكه‌ای، چگونه و در چه مقطعی پخش شود، اقدام نماید و لذا آنچه كه تاكنون انجام شده بر همین تشخیص بوده است و مجری طرح، حقی بر اعتراض نسبت به چگونگی پخش آن از سیما ندارد.»
متن کامل جوابیه صدا و سیما را می‌توانید در
اینجا بخوانید.
حسین دهباشی در سخنان خود اتهامات دیگری را نیز متوجه صدا و سیما کرده بود که پاسخ آنها را می‌توانید در متن کامل جوابیه صدا و سیما بخوانید اما آنچه در بالا گفته شد مشخص می‌کند که مهمترین ادعای دهباشی مبنی بر مالکیت هم‌اندازه و هم‌عرض وی بر برنامه مذکور کذب و نادرست است.
حال باید از مسئولان صدا و سیما (خاصه مدیران سابق آن) پرسید که چرا تاکنون هیچ استفاده‌ای از این تصاویر ضبط شده نمی‌کردند؟ چرا طی این سالها خروجی تصویری مناسبی از یک پروژه پر هزینه روی آنتن نفرستاده بودند.
یکی از دلایلی که دهباشی را در این جایگاه قرار داده تا چنین ادعاهای نادرست و زیاده‌خواهانه‌ای داشته باشد همین اقدام مدیران وقت صدا و سیما بوده است. وگرنه کسی که پولی قابل توجه را برای اجرای پروژه‌ای گرفته است چرا باید به خود اجازه دهد که خلاف مفاد قراردادش ادعای مالکیت کند و صدا و سیما را بخاطر استفاده از تصاویری که هزینه‌اش را داده بازخواست نماید و حتی استفاده نکردن مدیران سابق از آنچه مالکیت آن را در اختیار داشته‌اند سندی بر حقانیت ادعاهای خود بداند.
تعلل و اهمال رسانه ملی در استفاده بجا و مناسب از آنچه با هزینه بیت‌المال تهیه شده بود علاوه بر اینکه سالها آگاهی مردم از گوشه‌ای از پلیدی‌های حکومت پهلوی را به تاخیر انداخت موجب شد تا فردی چون دهباشی که چهره‌ای متعلق به جریان شبه روشنفکری است همانند همه هم‌قبیله‌ای های شبه روشنفکر خود نمک بخورد و بعد نمکدان بشکند و در جایگاه مدعی قرار گیرد.
/رجا نیوز
