خط نيوز - قیام 19دی؛ پرتویی از قیام 15 خرداد

انقلاب اسلامی ایران ، با قیام‌ها و اعتراضات پی در پی مردم ایران رقم خورد و همین ویژگی این انقلاب را از سایر انقلاب‌های دنیا در قرن بیست و یکم متفاوت ساخت.یکی از قیام‌های مهم مردمی در سال‌های آخر عمر حکومت پهلوی، قیام 19 دی ماه است که امام خمینی (ره) آن را قیامی در پرتوی قیام 15 خرداد دانستند.

به گزارش خط نیوز به نقل از ایسنا، در آبان ماه سال 1356،با فوت مشکوک سید مصطفی خمینی، فرزند ارشد امام خمینی(ره)، مراسم‌های متعدد یاد بود وی در سراسر ایران بویژه در حوزه‌ی علمیه قم و بازار تهران برگزار شد. این گردهمایی‌ها که عموما با سخنرانی‌هایی علیه شاه و حکومت پهلوی همراه بود، با مخالفت و خشم نیروهای امنیتی حکومت روبه رو می‌شد . آن‌ها در سراسر ایران تلاش می‌کردند تا با ممانعت از برگزاری این مراسم،ایجاد رعب و وحشت میان مردم، دستگیری علما وایجاد اختلال در مراسم میزان اثر گذاری چنین اجتماعاتی را کاهش دهند. در همین راستا چند ماه بعد از آن گردهمایی‌ها ، برای تخریب چهره‌ی روحانیت و کاهش محبوبیت امام خمینی(ره) در بین افکار عمومی نامه‌ای از طرف دربار به داریوش همایون، وزیر اطلاعات و جهانگردی داده شد.با وجود مخاافت صاحب امتیاز روزنامه که مفاد مقاله را باعث واکنش علما و روحانیون می دانست، اما با خواست وزیر اطلاعات و آموزگار نخست وزیر وقت ، این نامه به چاپ رسید. نامه با نام مستعار احمد رشیدی مطلق درحالی در روزنامه منتشر شد که با بسیاری از اصول اسلامی به تقابل برخاسته بود. در این نامه به ترویج بی حجابی پرداخته شده بود و رعایت حجاب را کهنه پرستی و ارتجاع معرفی می کرد .همچنین این نامه حاوی توهین‌هایی به ساحت مقدس امام خمینی(ره)، بود و نیز قیام 15 خرداد 1342، را توطئه استعمار سرخ و سیاه معرفی کرده بود. بلافاصله بعد از انتشار این نامه اهانت آمیز و ضد اسلامی واکنش‌های علما و مردم کشور نسبت به آن آغاز شد.بیش‌ترین اعتراضات در قم و در 18 دی ماه رخ داد. مدرسین حوزه‌ی علمیه کلاس‌های درس خود را در اعتراض به توهین‌های ذکر شده، تعطیل کردند و طلاب نیز با تشکیل اجتماعی بزرگ به سوی منازل مراجع حرکت کردند. از سوی دیگر بازاریان قم نیز برای همراهی با علما تصمیم گرفتند تا 19 دی مغازه‌های خود در بازار را تعطیل کنند. صبح روز نوزدهم دی ماه ابتدا مردم در مسجد اعظم قم تجمع کردند و بعد به سمت بیوت مراجع و آیات عظام میرزا هاشم آملی، علامه طباطبایی، وحید خراسانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی و آیت الله مشکینی شدند حرکت کردند. اما ساواک و نیروهای شهربانی این قیام خود جوش را بر نتابیدند و در همان روز از تهران به قم رفتند. با اجتماع در اطراف حوزه‌ی علمیه هدف خود را زیر نظر گرفتند و زمانی که مردم در مسیر منزل علما راهپیمایی اعتراض آمیزی خود را شکل می‌دادند و اعتراضات خود را اعلام می کردند به دلیل خروشان شدن این راهپیمایی به مردم حمل کردند. آن ها با تیراندازی به مردم باعث به شهادت رسیدن مردم، طلاب و مجروح شدن تعداد زیادی از معترضین شدند.درگیری بین مردم و آن‌ها از حدود عصر 19 دی ماه ادامه داشت. امام خمینی(ره) در پیامی قیام 19 دی را پرتویی از نهضت 15 خرداد سال 42 دانستند و گفتند: نهضت اخیر که پرتویی از نهضت 15 خرداد است و شعاعش در سراسر کشور نورافکنده، خود کوبندگی خاصی دارد که شاه را از خود بی خود کرده و او و دار و دسته چاقو کشش را به تلاش مذبوحانه واداشته است. جنایات 19 دی 56 نقطه عطفی است به جنایات شاهانه 15 خرداد، شاه خواست ضرب شستی به ملت مسلمان نشان دهد. همچنین ایشان در بخش دیگری از این پیام به مسلسل بستن مرکز تشیع و حوزه فقاهت اسلام در جوار مرقد پاک حضرت فاطمه معصومه(س) را به دلیل نوکری شاه از آمریکا دانسته، و درباره تظاهرات عمومی و تعطیلی سرتاسری دامنه دار و اظهار تنفر ملت از رژیم شاه گفتند: ملت با این کار ثابت کرد که شاه را نمی خواهد و از او و خاندانش بیزار است و بیان می‌کند که این رفراندوم طبیعی در حقیقت خلع او از سلطنت غاصبانه جابرانه است. این واقعه زمینه ساز قیام های اعتراض آمیز دیگری در سراسر کشور شد. همزمان با چهلم این شهدا مردم تبریز نیز دست به تظاهرات زدند و در ادامه اربعین شهدای تبریز،‌ مردم یزد به پا خاستند و بعد از این، اعتراض ها به جهرم، تهران، مشهد و سراسر کشور کشیده شد. بعد از قیام نوزدهم دی ماه جمعی از شاگردان امام به تبعید فرستاده شدند و بسیاری از مردم معترض در تظاهرات‌های مختلف به شهادت رسیدند؛ اما به نظر می رسد تمام این تحرکات و اقدامات رژیم پهلوی در مقابل اعتراضات مردم، معتریضین را به هم نزدیک‌تر و ضعف پهلوی را در مدیریت اوضاع کشور آشکار تر می کرد؛در نتیجه می توان گفت چنین قیام‌هایی چون 15 خرداد و 19 دی انقلاب را روز به روز بیش‌تر به پیروزی نزدیک می کرد.