خط نيوز - نچرخید - نسخه قابل چاپ

رکود در مقابل رونق و شکوفایی است، همان اصطلاحی که مردم بعضاً در مورد کسب و کارشان می‌گویند: «نمی‌چرخد!» یعنی همان چیزی که در بازار، به‌خصوص بازار مواد غذایی در جریان است؛ با وجود این رکود افزایش قیمت بعضی از مواد غذایی ادامه دارد.

به گزارش خط نیوز به نقل از خبرگزاری تسنیم، در رکود، تمامی اجزا از نقطه شروع تا تولید محصول، حمل و نقل، بازار، عرضه و تقاضا و بازگشت پول و نقدینگی ارتباط هماهنگ خود را از دست می‌دهند، یا یکی از حلقه‌های این زنجیره پیوسته خوب کار نمی‌کند، مثلاً کالا تولید شده ولی در بازار کسی به‌قیمت نمی‌خرد یا مواد اولیه آن‌قدر گران است که تولید صرفه ندارد و کارخانه، مزرعه، واحد مرغداری، دامداری، آبزی پروری و... تعطیل و نیمه‌تعطیل می‌شود و یا اینکه با تمام ظرفیت خود کار نمی‌کند. بازار اقلام مصرفی مردم، یکی از بازارهایی است که این روزها در سایه دو موضوع رکود و تورم، قرار گرفته است و به‌زعم بسیاری از کارشناسان این موضوع به این دلیل رخ داده که مردمی که تا دو سال پیش به‌واسطه وجود تحریم‌ها و اتخاذ برخی سیاست‌های اقتصادی، تورم گاه تا سالانه 32 درصد را تجربه می‌کردند، با توجه به تصویب برجام در مجلس با لغو تحریم‌ها و بازگشت پول به کشور، اکنون منتظر کاهش قیمت‌های اقلام مورد نیاز خود هستند و به همین دلیل برای خرید اقدام نمی‌کنند. رکود، به‌دلیل عدم کارآیی در فرآیند تولید موجب تورم می‌شود ولی تورم الزاماً موجب رکود نمی‌شود، چه‌بسا اقتصادهایی بوده‌اند که در یک مقطع زمانی دچار تورم شدید شده‌اند ولی نه تنها رکود در صنعت و کشاورزی به وجود نیامده بلکه رونق و شکوفایی اقتصادی نیز به‌دنبال داشته است. متأسفانه چند هفته‌ای است که رکود سنگینی بر بازار ارزاق عمومی حاکم شده است و همه فروشندگان در بازار از این موضوع گلایه دارند. حسین یکی از فروشندگان مواد غذایی در غرب تهران در این باره به خبرنگار اقتصادی تسنیم گفت: یکی از دلایل رکود موجود در بازار این است که نقدینگی در دست مردم کم شده است و همین مسئله سبب شده است تا مردم کمتر به‌سمت خریدهای فراوان روی بیاورند؛ با وجود اینکه فروش تا 40 درصد کاهش یافته، اما قیمت‌ها افزایش پیدا کرده است. به‌خلاف هفته‌های گذشته که قیمت مواد خوراکی در مسیر نزولی بود در هفته منتهی به هشتم آبان ماه، قیمت نیمی از مواد خوراکی افزایش یافت و قیمت نیمی دیگر ثابت ماند. بانک مرکزی قیمت خرده‌فروشی 11 قلم کالایی را در هفته منتهی به هشتم آبان ماه سال جاری منتشر کرد. براساس این گزارش، در هفته مورد بررسی قیمت 45 درصد کالاها افزایش یافته و قیمت 45 درصد دیگر ثابت مانده است. تنها یک قلم کالایی کاهش قیمت را تجربه کرده است. بر این اساس به نظر می‌رسد در بازار مواد غذایی میان افزایش و ثبات قیمت‌ها جدالی وجود دارد. به گزارش تسنیم، لبنیات، گوشت قرمز، قند و شکر، چای و روغن نباتی پنج محصولی بودند که در هفته گذشته قیمت آنها ثابت مانده بود. در مقابل سبزی‌های تازه (4.2 درصد )، حبوبات (1.7 درصد )، میوه تازه (1.4 درصد)، تخم‌مرغ (0.5 درصد) و برنج (0.1 درصد) از جمله کالاهایی هستند که افزایش قیمت داشته‌اند. گوشت مرغ هم برای چندین هفته متوالی کاهش قیمت داشت و در هفته مورد بررسی این کاهش 2.5 درصد بود، اما این وضعیت برای مقایسه با هفته پیش از این گزارش بود و وضعیت در جدول مقایسه قیمت‌ها با هفته مشابه ماه قبل کمی متفاوت است. لبنیات، گوشت قرمز و چای از جمله کالاهایی بودند که قیمت آنها هیچ‌گونه تغییری نداشت. حبوبات (4.4 درصد)، برنج (3.3 درصد)، سبزی تازه (2.2 درصد) و قند و شکر (2.8 درصد) افزایش قیمت داشتند و تخم‌مرغ (5.9 درصد)، میوه‌های تازه (15.7 درصد )، گوشت مرغ (11.8 درصد) و روغن نباتی (0.1 درصد) هم کاهش قیمت داشتند. بسیاری از فعالان بازار مواد غذایی اذعان می‌کنند، سایه کسادی بر بازارشان سایه افکنده و مثل گذشته چندان رونقی ندارد و از مشتری خبری نیست. با گشت و گذاری در فروشگاه‌های سطح شهر و به‌ویژه فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای، نوشته‌ها و بنرهای «تخفیف» آن هم با رنگ و لعابی خاص اولین چیزی است که نظر هر مراجعه کننده‌ای را به خود جلب می‌کند که حکایت از آن دارد که فروشندگان تلاش می‌کنند در بازار بدون مشتری، کالاهایشان را هر طوری شده به فروش برسانند. محبی، یکی از فروشندگان فروشگاه  زنجیره‌ای در شهر به خبرنگار ما می‌گوید: میزان فروش کالاها کاهش یافته و دیگر مثل گذشته مشتریان زیاد خرید نمی‌کنند و فقط به‌اندازه ضرورتشان آن هم با احتیاط فراوان این کار را انجام می‌دهند. وی به سبدهایی که برخی از مشتریان به‌سمت صندوق فروشگاه حمل می‌کنند، اشاره می‌کند و می‌گوید: شما با دیدن آنها و مقدار کالایی که درون این سبدها قرار گرفته می‌توانید وضعیت فروش این فروشگاه را حدس بزنید. محمد آقاطاهر رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی با اشاره به ثبات قیمت مواد گفت: قیمت اکثر موادغذایی به‌جز چند مورد ثابت مانده و تغییری نکرده است. مردم انتظار دارند پس از رفع تحریم‌ها، قیمت‌ها کاهش بیابد که البته انتظار به‌جایی است. وی به این نکته نیز اشاره کرد: با توجه به اینکه پس از رفع تحریم‌ها، کرایه کشتی و هزینه بیمه‌ها کاهش می‌یابد، پیش‌بینی می‌کنیم قیمت موادغذایی 20 تا 25 درصد کاهش بیابد. مردم سبد متنوعی از کالاها و خدمات را مصرف می‌کنند، اما یک دسته از کالاها حیاتی‌تر هستند که طبعاً نمی‌توان از آنها گذشت از جمله محصولات کشاورزی که در مجموع بحث غذا را شامل می‌شوند لذا در عرصه رکود ضربه کمتری می‌خورند ولی به هر حال رکود و تورم که دامنگیر تمامی بخشهای اقتصاد می‌شود به این حوزه نیز سرایت می‌کند، یعنی چرخ می‌چرخد اما نه به‌خوبی و مانند گذشته. هنگامی که رکود به ضروریات مردم تسری می‌یابد به‌معنای عمق رکود است. برای اینکه رونق در اقتصاد اتفاق بیفتد، راهی جز به‌کار انداختن چرخ تولید وجود ندارد که اگر این اتفاق بیفتد، اشتغال هم افزایش پیدا می‌کند و به‌تبع آن تقاضا نیز بیشتر خواهد شد. کارشناسان در مجموع سه عامل برای اتفاقات رخ‌داده در سمت تقاضا بیان می‌کنند، به‌گفته آنان این سه عامل با توجه به مختصات شاخه‌های مختلف تولیدی اثرگذار است. بر اساس این تحلیل، در حوزه کالاهای مصرفی بادوام نیز گفته می‌شود که در حال حاضر با توجه به کاهش نرخ تورم و انتظار پایین آمدن قیمت، مصرف‌کنندگان تقاضای خود را به تعویق می‌اندازند. عرضه‌کنندگان نیز به‌دلیل کاهش تقاضا، قیمت‌ها را پایین می‌آورند که چرخه‌ای شکل می‌گیرد که موجب کاهش قیمت توأم با کاهش تقاضا می‌شود. در خصوص مصرف کالاهای کم‌دوام نیز گفته می‌شود، چون سطح رکود و تورم در سال‌های قبل بالا بوده است، مصرف‌کنندگان به اولویت‌بندی خرید کالاهای مورد نیاز پرداخته‌اند، برای نمونه در روزهای منتهی به تعطیلات سال جاری، مصرف‌کنندگان در این زمینه دست به انتخاب زدند و متناسب با نیازهای فصلی اقدام به خرید کردند، اما عامل دومی که در ماه‌های اخیر موجب کاهش مصرف مردم شده است، جذاب شدن سپرده‌گذاری و پس‌انداز است. در حال حاضر نرخ حقیقی سود بانکی در مقایسه با روندهای گذشته و نرخ تورم انتظاری مثبت شده است. در دوره اخیر نرخ تورم نقطه به نقطه به حدود 12 درصد رسیده است. بنابراین جذابیت سپرده‌گذاری با نرخ سود بالای 20 درصد برای سپرده‌گذاران مزیت است و هزینه فرصت بالا رفته است. عامل سوم در زمینه افول شاخه‌های تولیدی، به رکود موجود در بخش ساختمان و مسکن مربوط می‌شود. این بخش به‌دلیل «کاهش سرمایه‌گذاری در سال‌های گذشته» و همچنین «کاهش بودجه عمرانی دولت»، به‌طور طبیعی با نزول سطح تقاضا مواجه شده است. وجود انگیزه برای سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان و میزان بودجه عمرانی دو موتور محرک این بخش هستند که در حال حاضر، وضعیت این دو متغیر به‌گونه‌ای نیست که حجم تقاضا را افزایش دهد. علی اصغر ملکی رییس اتحادیه فروشندگان گوشت گوسفندی با اشاره به ثبات قیمت گوشت در بازار گفت: عرضه دام کمی کاهش یافته اما کمبود تقاضا موجب شده تا قیمت گوشت افزایش نیابد. همچنین مهدی یوسف‌خانی رییس اتحادیه فروشندگان پرنده و ماهی با اشاره به نوسان قیمت مرغ در بازار می‌گوید: قیمت مرغ تابع عرضه و تقاضا است و در ابتدا و انتهای هفته که تقاضا بیشتر است قیمت مرغ افزایش می‌یابد، اما در اواسط هفته قیمت مرغ کمی کاهش می‌یابد. بر اساس این گزارش؛ این‌طور که به نظر می‌رسد الگوی خرید مردم متفاوت شده و به‌اندازه نیاز خود خرید می‌کنند حتی برخی از فروشگاه‌ها در ساعاتی از شبانه‌روز مانند اواخر شب کالای خود را با تخفیف بیشتر عرضه می‌کنند و جالب اینکه مردم نیز این ساعات را برای دریافت تخفیف بیشتر برای خرید انتخاب می‌کنند. به‌هرحال این روزها بازار کنار اقتصاد در حال دگرگونی است و قابل پیش‌بینی نیست، با توجه به رکود بازار، افزایش قیمت هم وجود دارد؟