خط نيوز - از چه سنی به فکر پیشگیری از آلزایمر باشیم؟

تحقیقات علمی نشان می‌دهد در سنین ۶۰ الی ۶۵ سالگی احتمال ابتلا به آلزایمر ۵ درصد است در حالی که در سنین بالای ۸۰ سال این آمار به ۴۰ درصد افزایش پیدا می‌کند به این معنا که در هر ۱۰ سال آمار ابتلا به دو برابر افزایش پیدا می‌کند.

به گزارش خط نیوز به نقل از روزنامه ایران، گرد فراموشی، از یاد بردن، سؤالات پی در پی، رفتارهای غیرقابل باور و گاهی کودکانه خاطراتی است که بیش از ۱۳ سال ذهن معصومه صالحی را درگیر کرده است، همان روزهایی که به دلیل شغل پرستاری پی برده بود ذهن مادرش در دام مرگ تدریجی گرفتار شده است و باید به فکر راه چاره‌ای می‌افتاد تا اطرافیان را که از وجود این بیماری آگاهی چندانی نداشتند توجیه کند.

عمر مادر کفاف گذر این سال‌ها را نداد، اما حالا ۱۳سال از زمانی که او داوطلبانه خود را وقف مرکز آلزایمر ایران کرد، می‌گذرد و یاری رساندن به تمام سالمندان این مرکز را موهبتی می‌داند که خداوند به او عطا کرده است و تنها چیزی که اعماق وجودش را می‌خراشد این است که مادر نیست تا با وجود همه مشکلات در کنارش حضور داشته باشد. با مؤسس انجمن آلزایمر ایران که تمام سالمندان این مرکز را همچون پدر و مادر خود می‌داند و دغدغه فراهم کردن شرایط بهتر برای آنها تمام ابعاد زندگی‌اش را تحت‌الشعاع قرار داده به گفت‌وگو نشسته ایم.

هدف از گرامیداشت روز جهانی آلزایمر چیست؟
۳۰ شهریور ماه برابر با ۲۱ سپتامبر در تمام دنیا روز جهانی آلزایمر شناخته شده است و به همین خاطر مردم ۸۴ کشور دنیا دست به دست هم داده‌اند تا ملل مختلف صدای خاموش این بیماران را به گوش تمام مردم جهان و مسئولان برسانند.
به قول پروفسور مجید سمیعی که می‌گوید: «ذهن این بیماران آسیب دیده است اما هنوز زندگی در وجودشان جریان دارد» از این رو باید به احترام زندگی پر از فراز و نشیبی که داشته‌اند، به احترام تلاشی که برای تربیت فرزندان این آب و خاک به کار بسته‌اند و به احترام شکیبایی و محبتی که در تمام این سال‌ها هدیه داده‌اند گام‌هایی استوار برداریم

از آخرین آمارها در مورد بیماری آلزایمر بگویید؟
آمارهای جهانی این بیماری تکاندهنده است چراکه طبق گزارش‌های اخیر، در هر ۴ ثانیه یک نفر در جهان و در هر ۷ دقیقه یک نفر در ایران به دمانس و بیماری آلزایمر مبتلا خواهد شد.

مهم‌ترین عوامل برای فزونی این آمار کدامند؟
متأسفانه در سطح جامعه استفاده از فست فودها، روغن‌های اشباع، نوشابه و سایر مواد غذایی ناسالم از عوامل خطرزا به حساب می‌آیند، مضاف بر اینکه برنامه‌های تلویزیونی، ماندن ساعت‌های طولانی در ترافیک و اتفاقات روزمره زندگی‌های پیچیده امروزی مانعی برای مطالعه که بسیار گرهگشا است، می‌شود. ارتباطات میان افراد کمتر شده و آلودگی‌های زیست محیطی، آلودگی‌های غذایی، استفاده از تلفن همراه و... همه به عنوان موضوعاتی مطرح می‌شوند که ضمن مسائل اساسی مانند سن بالا و ژن باعث افزایش خطر می‌شوند و پیشگیری از این مسائل در مصون ماندن از بیماری آلزایمر مؤثر است. باید خاطرنشان کرد، یکی از ریسک فاکتورهای اصلی در ابتلا به آلزایمر، دوره سالمندی است اما اگر این بیماری در حال حاضر به یک بیماری جوان تبدیل شده تنها به دلیل عواملی است که در بالا به آنها اشاره شده است.

با وجود این بهترین روش‌ها برای پیشگیری از این بیماری چیست و باید از چه سنی به کار گرفته شوند؟
استفاده از رژیم غذایی مدیترانه‌ای، سبزیجات، میوه، گوشت سفید، انجام حرکات ورزشی یوگا و پیاده روی در این راستا کمک‌کننده است. علاوه بر این یادگیری دانسته‌های جدید، آموزش دو زبان، حفظ اشعار، خواندن قرآن، مسافرت‌های گروهی و شرکت در سخنرانی‌های خصوصی نیز مواردی است که برای پیشگیری از بیماری راهگشا است و افرادی که در رده سنی ۴۵ الی ۵۰ سالگی قرار دارند باید بیشتر به این موارد توجه داشته باشند تا در کمین این بیماری قرار نگیرند.

آیا فاکتور مهم دیگری هم وجود دارد که در افزایش این آمار دخیل باشد؟
سازمان بهداشت جهانی و انجمن جهانی آلزایمر اعلام کرده است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر در بین افراد سیگاری ۴۵ درصد بیش از کسانی است که از دخانیات استفاده نمی‌کنند، ضمن اینکه ۱۴ درصد از مبتلایان به آلزایمر به دلیل مصرف سیگار به این عارضه مبتلا شده‌اند علاوه بر این دود ثانویه سیگار هم در این خصوص مؤثر است.

از این رو با توجه به اینکه رئیس بخش روانی سازمان بهداشت جهانی هم خاطرنشان کرده است که با وجود نبود درمان قطعی برای دمانس، مداخلات پیشگیرانه عمومی مانند کنترل عوامل خطر از جمله سیگار بسیار کارساز است باید به این نکته اشاره کرد که سیگار بزرگترین تهدید برای بهداشت عمومی به حساب می‌آید.

آیا می‌توان از سنین کودکی به فکر مصون بودن از این بیماری افتاد؟

آنچه باید در قالب پیشگیری به آن توجه شود این است که در سن کودکی استفاده از کلاه ایمنی هنگام انجام بازی‌های خاص فراموش نشود و پدر و مادرها نیز مراقب تغذیه و فعالیت‌های فرزندانشان باشند و با دور کردن آنها از تلفن همراه و رایانه به پویایی ذهن شان کمک کنند.

در دوره نوجوانی چطور؟

در دوره نوجوانی لازم است فست فودها از دسترس نوجوانان دور شود و مصرف سیگار که به این دوران کشیده شده و قبح استفاده از آن شکسته است ممنوع شود و ورزش کردن جایگرین آن شود. جوانان بدانند کار همیشگی است اما زندگی خیر و لازم است تفریحی سالم، پیاده روی، حل جدول، مطالعه و شرکت در امور خیریه که به واسطه آن موجبات شادی درونی فراهم می‌شود را به برنامه زندگی شان بیفزایند.

بهتر است دوره میانسالی را با رعایت چه فاکتورهایی سپری کرد؟
در دوره میانسالی هم باید علاوه بر توجه به تغذیه صحیح به اعداد برگه آزمایش خون هم دقتی ویژه داشت چراکه کلسترول، فشار خون، چربی و قند خون بالا از ریسک فاکتورهای ابتلا به آلزایمر به حساب می‌آید و علاوه بر این لازم است تست حافظه و افسردگی در این سنین انجام شود تا از سلامت مغز هم مانند سلامت جسم مطلع بود.

رسیدن به مرز سالمندی نیازمند چه تدابیری است؟
سن ۶۰ سالگی و رسیدن به مرحله بازنشستگی هم به منزله دست از دنیا شستن نیست بلکه کوله باری از تجربه بر دوش فردی در این دوره سنی است که شرکت در فعالیت‌های اجتماعی داوطلبانه و بخش‌های آموزشی، فرهنگی و افزایش ارتباطات دوستانه و خانوادگی به منزله اهمیت دادن به سلامت است و مانعی برای ابتلا به این بیماری خواهد بود.

سیر حرکتی این بیماری در دوره سالمندی به چه صورت است؟
تحقیقات علمی نشان می‌دهد در سنین ۶۰ الی ۶۵ سالگی احتمال ابتلا به آلزایمر ۵ درصد است در حالی که در سنین بالای ۸۰ سال این آمار به ۴۰ درصد افزایش پیدا می‌کند به این معنا که در هر ۱۰ سال آمار ابتلا به دو برابر افزایش پیدا می‌کند.

پیش‌بینی در مورد آمارهای آتی آلزایمر به چه صورت است؟
در کشور ما دوره‌های متفاوتی تجربه شده است، از بحران شیر خشک گرفته تا هجوم پر استرس متقاضیان پشت سد کنکور. اما اکنون این دوران سپری شده و نوبت به بحران رشد سالمندی رسیده است که سیری صعودی به خود گرفته و جای نگرانی دارد.
در سال ۱۳۸۰ جمعیت سالمندان کشور ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بود، در حالی که در آخرین آمار به ۷ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر افزایش پیدا کرده و بر همین اساس تخمین زده می‌شود تا سال ۱۴۲۰، ۲۵ درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل دهند.
اما خوشحالم که زمانی تعداد متخصصان در حوزه سالمندی از تعداد انگشتان یک دست تجاوز نمی‌کرد اما حالا در دانشگاه رشته‌ای به این منظور و واحدهای درسی به آن اختصاص داده شده و امیدوارم در سطح جامعه طرح‌هایی اجرا شود که به هموار شدن مسیر مربوط به این بیماری کمک شود.

چه تمهیداتی برای هموار شدن مسیر این بیماری در کشور اندیشیده شده است؟
به عنوان نمونه به همکاری با سازمان بهزیستی می‌توان اشاره کرد و قرار است از طریق سازمان بهزیستی طرح‌های غربالگری آغاز شود و برنامه‌ای به اجرا درآید که به دنبال آن شرم از ابراز بیماری آلزایمر از بین رود و مراقبان بیمار از مطرح کردن این مشکل احساس خجالت و شرم نداشته باشند ضمن اینکه از بیمار مراقبت بهتری به عمل آید، داروهایش راحت‌تر تهیه شود این امکان برای مراقب به وجود آید که هم از خودش و هم از بیمار بخوبی مراقبت کند. به دنبال اجرایی کردن این مهم هستیم که به مبتلایان یارانه تعلق گیرد تا در تأمین هزینه‌های مربوط به این بیماری و بیماری‌های دیگری که با آلزایمر توأم می‌شود فشار اقتصادی کمتری را متحمل شوند ضمن اینکه تلاش بر این است تا این بیماری به عنوان یک بیماری خاص شناخته شود تا بیماران از حمایت‌های بیشتری برخوردار شوند.