خط نيوز - ۶ توصیه به تیم مذاکره کننده

تجربه نشان داده است طرف مقابل به موازات و بعضا بیش از میزان سرمایه گذاری برای اصل مذاکرات، در مورد ابعاد رسانه ای آن برنامه ریزی می کند بنابراین تدارک پیوست رسانه ای از الزامات فعالیت مذاکره کنندگان کشورمان است.

اولین دور مذاکرات رسمی و جدی تیم جدید مذاکره کننده هسته ای کشورمان با ۱+۵ فردا آغاز می شود؛ مذاکراتی در سطح معاونان وزرای امور خارجه دو کشور در ژنو سوئیس که گر چه دو طرف اعلام کرده اند با پیشنهادات جدید به ژنو می آیند، ولی هنوز هیچ خبر موثقی از محتوای این پیشنهادها در دست نیست. چند توصیه به مذاکره کنندگان کشورمان، موضوع این یادداشت است.

۱) اگر اظهارنظرهای داخلی درباره این مذاکرات را مرور کنیم، دو نگاه خوشبینانه و بدبینانه ماحصل همه آنهاست. خوشبین ها، نرمش ایران را برای انعطاف طرف مقابل وافی به مقصود می پندارند و به شکلی زائد الوصف، از مذاکرات خصوصا بین ایران و آمریکا استقبال می کنند و بدبین ها عمدتا با تکیه بر سوابق و حتی آنچه همین روزها گذشت و می گذرد، انتظار تغییر رفتار از طرف مقابل را بیهوده ارزیابی می کنند و هیچ امیدی به نتیجه بخش بودن مذاکرات ندارند.

توصیه ما اما واقع بینی توأم با احتیاط عاقلانه است و مختصات و اقتضائات این واقع بینی عبارت است از: الف) در نظر داشتن دقیق سابقه موضوع و اعتنای خردمندانه به تجربیات، خصوصا تجربه مذاکرات هسته ای طی ۱۰ سال اخیر.

ب) یافتن پاسخ شفاف برای این پرسش کلیدی که آیا نگرانی طرف مقابل واقعا انحراف فعالیت هسته ای کشورمان از روند صلح آمیز است یا ابراز این مطلب بهانه ای بیش نیست و نگرانی اصلی چیز دیگری است.

ج) یافتن پاسخ شفاف برای این پرسش که آیا طرف مقابل واقعاً به دنبال رفع نگرانی از انحراف احتمالی از طرق پذیرفته شده بین المللی است یا تضمین عینی از نظر آنان کماکان برچیدن تأسیسات هسته ای کشورمان است.

د) آیا طرف مقابل واقعاً حاضر است حقوق ملت ایران در موضوع هسته ای از جمله غنی سازی در کشور را به رسمیت بشناسد یا به هر نحو ممکن در پی سلب این حق است. پاسخ دقیق و آگاهانه به این پرسش ها چشم انداز مذاکرات را روشن خواهد کرد.

۲) دومین توصیه، توجه دادن صریح و مؤکد طرف مقابل به دو نکته است؛ نخست این که مذاکرات اگر درجا بزند و پیشرفتی در آن احساس نشود به ادامه آن نباید امیدوار باشد و دوم این که در هر حال مذاکرات از نظر زمانی نمی تواند نامحدود و فرسایشی باشد بنابراین شاید دست یافتن به یک جدول مذاکراتی برای تعیین موضوعات و زمان پرداختن به آنها جزو مقدم ترین کارها باشد.

۳) چنانچه قبلا نیز متذکر شده ام، واقعیت چیزی است و تصویری که از واقعیت به افکار عمومی منتقل می شود چیز دیگر. تجربه نشان داده است طرف مقابل به موازات و بعضا بیش از میزان سرمایه گذاری برای اصل مذاکرات، در مورد ابعاد رسانه ای آن برنامه ریزی می کند بنابراین تدارک پیوست رسانه ای از الزامات فعالیت مذاکره کنندگان کشورمان است و روشن است که این پیوست قبل، حین و بعد از مذاکرات را باید پوشش بدهد.

از مهم ترین نکات مربوط به این پیوست، خارج کردن موضوع هسته ای از اولویت مسائل کشور است؛ نکته ای که حاصل تجربه پرهزینه سال های نخست شروع این ماجراست!

۴) مدیریت انتظارات چهارمین توصیه به دست اندرکاران این موضوع است. بی توجهی به این مقوله مهم که به افزایش انتظارات می انجامد، جامعه را شرطی می کند که پیامدهای منفی آن بیش از همه متوجه خود دولت خواهد شد. ابعاد این مدیریت متنوع است، اما میزان دخالت و تأثیر حل موضوع هسته ای در مشکلات اقتصادی کشور و احتمال نتیجه بخش بودن مذاکرات و رسیدن به نتیجه برد ـ برد از مهم ترین آنهاست.

۵) چنانچه از نام گروه ۱+۵ پیداست، این گروه متشکل از شش کشور است و تیم مذاکره کننده ایرانی باید تلاش کند از همه ظرفیت موجود در این گروه برای پیشبرد مذاکرات بهره ببرد. خلاصه شدن در یک عضو یعنی آمریکا علاوه بر این که گذاشتن همه تخم مرغ ها در یک سبد است، آمریکا را به امتیازخواهی بیشتر تشویق می کند و به آمریکا کمک می کند با کارت ایران، اعتبار رو به کاهش خود را ترمیم کند.

۶) باید بپذیریم در جریان سفر نیویورک دو امتیاز بسیار ذی قیمت به آمریکا داده شد، بدون آن که مابه ازای مشخصی داشته باشد؛ نخست گفت وگوی تلفنی دکتر روحانی با اوباما و دوم مذاکره نیم ساعته ظریف با کری. تیم مذاکره کننده کشورمان باید تلاش کند اولا ما به ازای این دو امتیاز را بگیرد و ثانیا مراقبت کند هیچ امتیاز دیگری به طرف مقابل ندهد مگر آن که امتیاز همسنگ و همترازی دریافت کند.