خط نيوز - چند نکته درباره یک شورای عالی مهم و ناموفق

وضعیت فضای مجازی کشور به گونه ای است که حتی گاهی اوقات، از بدیهیات مدیریت و حکمرانی فضای مجازی دور شده ایم! به طور کلی، هم در زمینه تصویب قانون، هم در زمینه اجرای سیاستگذاری ها و قوانین موجود مربوط به فضای مجازی و هم در زمینه نظارت، خلأ اساسی وجود دارد.

به گزارش خط نیوز به نقل از جهان نيوز: هفدهم اسفند 1390 (یعنی دوازده سال پیش) رهبر معظم انقلاب، حکم تشکیل شورای عالی فضای مجازی را صادر کردند. ایشان در ابتدای این حکم فرمودند: «گسترش فزاینده‌ فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی بویژه شبکه‌ی جهانی اینترنت و آثار چشمگیر آن در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، و لزوم سرمایه‌گذاری وسیع و هدفمند در جهت بهره‌گیری حداکثری از فرصت‌های ناشی از آن در جهت پیشرفت همه جانبه کشور و ارائه خدمات گسترده و مفید به اقشار گوناگون مردم و همچنین ضرورت برنامه‌ریزی و هماهنگی مستمر به منظور صیانت از آسیب‌های ناشی از آن اقتضا می کند که نقطه‌ی کانونی متمرکزی برای سیاستگذاری، تصمیم‌گیری و هماهنگی در فضای مجازی کشور بوجود آید. به این مناسبت شورای عالی فضای مجازی کشور با اختیارات کافی به ریاستِ رئیس جمهور تشکیل می گردد و لازم است به کلیه‌ی مصوبات آن ترتیب آثار قانونی داده شود». در واقع، در زمانی که هنوز فضای مجازی تا این اندازه در عرصه های گوناگون کشور اثرگذار نبود و پیامرسان ها و شبکه های اجتماعی نیز مانند امروز در تار و پود زندگی مردم نقش نداشتند، رهبر انقلاب در اقدامی حکیمانه، دستور تشکیل این شورا را صادر فرمودند. در پیوست این حکم هم - که به طور رسمی منتشر نشده - نکات بسیار دقیق و حیاتی را خطاب به اعضای شورا بیان کردند. همچنین رهبر انقلاب در سال 94 و در حکم انتصاب اعضای جدید شورای عالی فضای مجازی نیز نکات و دستوراتی را بیان فرمودند. از جمله، اشاراتی به این موضوعات داشتند: «ارتقای جمهوری اسلامی ایران به قدرت سایبری در طراز قدرت‌های تأثیرگذار جهانی و برخورداری از ابتکار عمل و قدرت تعامل با دیگر کشورها در جهت شکل دهی به قواعد و قوانین مرتبط با فضای مجازی در عرصه جهانی با رویکرد اخلاق ‌مدار و عادلانه». «اهتمام ویژه به سالم‌سازی و حفظ امنیت همه‌جانبه فضای مجازی کشور و نیز حفظ حریم خصوصی آحاد جامعه و مقابله مؤثر با نفوذ و دست ‌اندازی بیگانگان در این عرصه». ترویج هنجارها، ‌ارزش‌ها و سبک زندگی اسلامی ایرانی و ممانعت از رخنه‌ها و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی در این عرصه و مقابله مؤثر با تهاجم همه‌جانبه فرهنگی» «تدوین و تصویب نظام‌های امنیتی، حقوقی، قضایی و انتظامی مورد نیاز در فضای مجازی». نکته قابل توجه دیگر این است که در کنار برخی اعضای حقوقی و حقیقی این شورا، روسای قوه مجریه، مقننه و قضائیه نیز از اعضای این شورا محسوب می شوند و این یعنی ظرفیت بسیار خوبی برای هماهنگی و برنامه ریزی دستگاه ها و نهادهای کشور در زمینه مدیریت و حکمرانی فضای مجازی وجود دارد. با وجود این همه ظرفیتی که در شورای عالی فضای مجازی وجود داشت، اکنون پس از 12 سال باید گفت که متاسفانه در مجموع، این شورا نمره قابل قبولی نگرفته است و اساساً اولین جایی که باید پاسخگوی وضعیت نابسامان و افسارگسیختگی فضای مجازی کشور باشد، همین شورای عالی فضای مجازی است. البته این را هم باید بگوییم که این شورا 8 سال زیر نظر حسن روحانی مدیریت شده است و ضربات عمیقی که روحانی و وزرات ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت روحانی به فضای مجازی کشور وارد کرد، قابل فراموش شدن نیست، اما باید در نظر داشت که اکنون بیش از 2 سال است که دیگر حسن روحانی رئیس شورای عالی فضای مجازی نیست و دولت سیزدهم چاره ای ندارد مگر اینکه عقب ماندگی های گذشته را با کمک اعضای شورا هر چه زودتر جبران کند. با توجه به اینکه فضای مجازی، بعدی از زندگی حقیقی ما محسوب می شود، این انتظار وجود دارد که آنجا نیز براساس قانون اساسی و سایر قوانین کشور و همچنین در شأن جمهوری اسلامی مدیریت شود. وضعیت فضای مجازی کشور به گونه ای است که حتی گاهی اوقات، از بدیهیات مدیریت و حکمرانی فضای مجازی دور شده ایم! به طور کلی، هم در زمینه تصویب قانون، هم در زمینه اجرای سیاستگذاری ها و قوانین موجود مربوط به فضای مجازی و هم در زمینه نظارت، خلأ اساسی وجود دارد. در هر صورت، ما دچار یک عقب ماندگی در عرصه فضای مجازی هستیم و به خلاف برخی عرصه ها که در دنیا حرف برای گفتن داریم، متأسفانه در عرصه فضای مجازی در سطح کشورهای قدرتمند این حوزه نظیر چین و آمریکا نیستیم و در برخی زمینه ها فرسنگ ها با آنها فاصله داریم.