خط نيوز - بهشت مالیاتی بچه پولدارها

احتمالاً ماجرای بچه پولدارهایی که در برخی شبکه های اجتماعی به فخرفروشی و نمایش ثروت مشغول بودند را شنیده اید. بچه پولدارهایی که از قصرهای باشکوه و خودروهای میلیاردی تا ساعت های جواهرنشان خود را در یک رقابت تهوع آور به رخ یکدیگر می کشیدند. قطعاً افرادی که با زحمت و تلاش شخصی خود به ثروت رسیده اند چنین فخرفروشی نمی کنند. این کار فقط از نو کیسه ها برمی آید. کسانی که ثروت هنگفت والدینشان به سادگی به آن ها رسیده است و آن ها بی محابا این ثروت را خرج می کنند.

حکایت اقتصادی که متکی بر فروش ثروت های زیرزمینی و معدنی است بی شباهت به این بچه پولدارها نیست. بچه پولدارهایی که مولد نیستند و از ثروت خود کسب درآمد نمی کنند پس از مدتی عیش و نوش با ثروت بادآورده، به تدریج دارایی های خود را از دست می دهند. اقتصادی که ثروت زیرزمینی و منابع خود را بی محابا خرج می کند و آن را تبدیل به محصول باارزش افزوده نمی کند، شبیه همان بچه پولدارهایی خواهد شد که خرج های آن چنانی آن ها را به خاک سیاه می نشاند.

می توان اقتصاد را بر پایه فروش ذخایر عظیم نفت و گاز پیش برد. می توان (با فرض رفع تحریم ها و افزایش تولید نفت و گاز) ثروت ملی را تا سال ها استحصال و خرج کرد و از درآمد آن منتفع شد اما همه حرف بر سر این است که این روند بچه پولداری ملی تا کجا ادامه خواهد یافت.

آن هم در شرایطی که همین سایه سنگین نفت اجازه نمی دهد کشورهای متکی به درآمد نفتی از توزیع درآمد مناسب، تورم اندک و ساختار اقتصادی سالم برخوردار باشند، حکایت اقتصاد ایران حکایت بچه پولداری است که مثل بچه پولدارها هزینه می کند اما به جای استفاده از رفاه ناشی از هزینه کردهای خود، تورم و بیماری هلندی آن را نوش جان می کند و استعدادهای سرشار علمی و فناوری خود را در زیر سایه سنگین نفت پنهان می کند. استعدادهایی که اگر شکوفا شود فراتر از نفت درآمدزا خواهد شد و حتی می تواند خام فروشی نفت را به فروش فرآورده های نفتی و پتروشیمی تبدیل کند.

در این میان آن چه می تواند اقتصاد ایران را از تنبلی نفتی به شکوفایی غیرنفتی رهنمون سازد، تقویت اقتصاد دانش بنیان و ارتقای نظام مالیاتی است. اقتصاد دانش بنیان مجموعه اقتصاد را از خام فروشی نفت بی نیاز و ارتقای نظام مالیاتی دولت را از وابستگی به درآمد خام فروشی نفت نجات می دهد. آن چه در این مجال بیشتر مورد نظر نگارنده است تأمل در ارتقای نظام مالیاتی است. نظامی که با برخی اصلاحات صورت گرفته در قانون و طرح جامع مالیاتی که در آستانه اجرا قرار گرفته است، اثربخشی بیشتری در اقتصاد ایران را نوید می دهد. در این میان به نظر می رسد دولت و مجلس باید ارتقای نظام مالیاتی را جدی تر بگیرند و از تصمیماتی که می تواند شفافیت نظام مالیاتی و کارکرد همه جانبه آن در رصد جریان های مالی و مهار سوداگری را مورد خدشه قرار دهد اجتناب کنند.

غفلت از مالیات عایدی سرمایه و به ویژه مسکن از یک سو و اظهارات گاه و بیگاه مقامات ارشد دولت مبنی بر بررسی نکردن حساب های بانکی، همان تصمیماتی است که می تواند جامعیت تحول مالیاتی را مورد خدشه قرار دهد. به ویژه درموضوع بررسی حساب های بانکی که پیش از این در برخی یادداشت ها متذکر شده بودیم هیچ دلیل منطقی مبنی بر نظارت دولت بر جریان نقدینگی در اقتصاد و گردش آن در حساب های بانکی وجود ندارد. قطعاً وضعیت حساب های بانکی مردم برای افراد غیرمسئول محرمانه است اما دولت به عنوان ارائه دهنده خدمات یارانه ای و اخذ کننده مالیات باید بتواند مشمولان مالیات را تشخیص دهد. برنده این حرف های شبه روشنفکری درباره بررسی نکردن حساب های بانکی که حتی در کشورهای پیشرفته نیز کاملاً بر خلاف آن عمل می شود فقط همان بچه پولدارهایی هستند که فارغ از رصد مالیاتی و دور از چشمان ناظری که می تواند از طریق بررسی حساب های بانکی شان ثروتشان را برآورد کند، به عیش و نوش مشغول هستند و بازنده این ماجرا قشر متوسطی هستند که تنها منبع درآمدشان که حقوق و مزایایشان است برای نظام مالیاتی شفاف است.بازنده دیگر نیز اقشار فقیری هستند که به جای یارانه نقدی، بهداشتی و کالایی بیشتر تماشاگر بلعیدن یارانه نقدی توسط ۱۰ میلیون ثروتمندی هستند که روزی شناسایی شده بودند و امروز ناگهان ناشناس شدند!

بازنده نهایی این حرف های شبه روشنفکری اقتصادی است که به جای تکیه بر درآمدهای مالیاتی باید همچنان به شیر نفت وصل باشد، نفتی که اعتیادآور است و اجازه نمی دهد اقتصاد شفاف و کارآمد متکی بر دانش جای اقتصاد رانتی و ناکارآمد نفتی را بگیرد.
*خراسان