خط نيوز - در مذاکرات هسته‌ای نیویورک چه می‌گذرد

مذاکرات هسته‌ای نیویورک بین ایران و شش قدرت هسته‌ای در حالی پیش می‌رود که سیر تحولات پس از تمدید مذاکرات حاکی از افزایش گمانه‌زنی‌ها نسبت به پیشرفت مباحث بود اما حضور مقامات ارشد و مذاکرات چند روز گذشته اندکی خوشبینی به فضا افزوده است

به گزارش خط نیوز ، روز گذشته (جمعه) مذاکرات بین ایران و شش قدرت هسته‌ای پس از وقفه‌ای تقریبا دو ماهه ادامه یافت. این در حالی است که دیپلمات‌های ایرانی و غربی از اهمیت روزهای آتی برای دستیابی به توافق نهایی هسته‌ای تا ۳ آذر (۲۶ نوامبر) خبر داده‌اند.

مذاکرات بین ایران و گروه ۱+۵ (پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و آلمان) در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار می‌شود و امکان پیوستن وزرای خارجه به این مذاکرات و حتی گفتگوی رؤسای جمهور کشورهای طرف مذاکره برای دستیابی به پیشرفت وجود دارد، البته هیچ یک از این موارد تاکنون تأیید نشده‌اند.

دیپلمات‌های ارشد کشورمان امیدوار هستند که در نیویورک بتوانند اختلافات را غربی‌ها کاهش دهند تا با دستیابی به توافقی نهایی ضمن تداوم برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز کشورمان تحریم‌ها نیز به صورت کامل برداشته شوند. سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد کشورمان، پس از پایان مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ در روز گذشته (جمعه) گفت: "اختلافات ما در موضوعات وجود دارد ولی هم فضا خوب و سازنده است و هم اراده و جدیت لازم در همه طرف ها وجود دارد." وی همچنین ابراز امیدواری کرد که در روزهای آتی یک جمع بندی به دست آید و در صورت امکان "پیشرفتی را در مذاکرات شاهد بود."

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، نیز به دستیابی به پیشرفت در این دور از مذاکرات که برای دستیابی به توافق نهایی تا ۳ آذر حیاتی خواهد بود، امیدوار است. وی گفت: "در صورتی که طرفهای مقابل در مذاکرات هسته‌ای برای یک تصمیم گیری دشوار آمادگی داشته باشند، امکان رسیدن به توافق جامع حتی قبل از سوم آذر نیز وجود دارد."

مذاکرات نیویورک در حالی آغاز شد که امید چندانی به پیشرفتی محسوس در این دور از گفتگوها وجود نداشت. طرفین نتوانستند تا ضرب‌الاجل ۲۰ جولای (۲۹ تیر) به توافق نهایی دست یابند و مذاکرات دو جانبه‌ای که پیش از نیویورک بین ایران و آمریکا در جریان بود به گفته دیپلمات‌هایی که با وال‌استریت ژورنال صحبت کرده بودند پیشرفت چندانی نداشته است. از سوی دیگر هفته‌های اخیر شاهد اعتراض شدید طرف ایرانی به تحریم چندین فرد و شرکت از جانب دولت آمریکا بود.

با این حال دیپلمات‌هایی که پیش از این نسبت به گفتگوهای نیویورک ابراز بدبینی کرده بودند اکنون، پس از گذشته چند روز، با دید مثبت‌تری به همتایان خود می‌نگرند. یک مقام ارشد آمریکایی روز گذشته گفت: "من فکر می‌کنم که بسیاری از ما [به این مذاکرات] خیلی خوشبین نیستیم. اما صراحتاً طی دیدارهای دو روز گذشته هم با ایران و هم با همکاران در ۱+۵ و اتحادیه اروپا مشخص شد که همه به این جا آمده‌اند تا کاری بکنند."

اختلاف نظرها در برخی موارد شامل رژیم بازرسی‌ها از تأسیسات هسته‌ای ایران، بازطراحی رآکتور هسته‌ای اراک و همچنین تأسیسات هسته‌ای فردو برخی کمتر شده‌اند اما هنوز به توافق نهایی درباره این موارد دست یافته نشده است. عراقچی در این باره گفت: "در خصوص اراک و فردو نیز اختلاف نظر داریم ولی گزینه‌های مختلفی مطرح و بحثهای خوبی انجام و مواضع طرفین خیلی دقیق و روشن شده است."

با این حال دو طرف درباره مسائلی چون توضیحات ایران به آژانس درباره ابعاد نظامی احتمالی و فعالیت‌های هسته‌ای گذشته، مدت زمان توافق نهایی و همچنین چگونگی و جدول زمانی لغو تحریم‌های ایران دارای اختلافات زیادی هستند. البته وزیر امور خارجه کشورمان درباره تحریم‌های آمریکا، که بخش قابل توجهی از تحریم‌های ضد ایرانی را تشکیل می‌دهند گفت: "ما محدودیت هایی که پرزیدنت اوباما برای وادار کردن کنگره به لغو تحریم ها با آن مواجه است را درک می کنیم و همانطور که ما نمی‌پذیریم آنها از ما امری غیرممکن را بخواهند، ما هم از آنها نمی خواهیم که اقدامی غیرممکن انجام دهند... ما در امور داخلی امریکا دخالت نمی‌کنیم، اگر اوباما به ما قول می دهد که کاری بکند، ما آن را می‌پذیریم و به قولش احترام می‌گذاریم."

اما بزرگترین مانع پیشبرد مذاکرات اصرار غربی‌ها بر اعمال محدود‌یت‌های شدید بر توان غنی‌سازی ایران است. در حالی که تهران بارها اعلام کرده نیاز عملی کشور ایجاب می‌کند ظرفیت غنی‌سازی ایران در حد صنعتی باشد یعنی طی سال‌های آتی بیش از صد هزار سانتریفیوژ نوع اول و یا تعداد کمتری سانتریفیوژ پیشرفته‌تر اما با همین بازده را داشته باشیم طرف‌های مذاکره خواهان محدودیت ظرفیت ایران در سطح نمایشی و ویترینی هستند.

مذاکرات امروز (شنبه) با دیدارها در سطح کارشناسی و همچنین گفتگوهای دو جانبه بین دیپلمات‌ها ادامه خواهد داشت. حضور مقام‌های ارشد کشورهای طرف مذاکره یکی از نکات بارز این دور از مذاکرات است که شاید بتواند گشایشی در فضای مذاکرات پدید آورد اگرچه که تاکنون دیدار در سطح وزرا قطعی نشده و ملاقات بین رؤسای جمهور مهمترین بازیگران یعنی ایران و آمریکا نیز تقریبا منتفی است.

در سوم آذر سال گذشته ایران و شش قدرت هسته‌ای به توافقی دست یافتند که بر اساس آن بخش‌های پیشرفته و بسیار حساس برنامه هسته‌ای ایران در مقابل تهسل جزئی برخی از تحریم‌ها متوقف می‌شد. بر اساس این توافق موقت با عنوان "برنامه مشترک اقدام" طرفین می‌بایست تا یک سال پس از آن به توافقی جامع و نهایی درباره برنامه هسته‌ای تهران دست یابند. مذاکرات در اولین ضرب‌الاجل (۲۹ تیر) به نتیجه‌ای نرسید تا دیپلمات‌ها مذاکرات را تا چهار ماه دیگر (۳ آذر) تمدید کنند.
/تسنیم