خط نيوز - نام‌خانوادگی چگونه در ایران اجباری شد؟

30 مرداد مصادف با اجباری شدن نام خانوادگی در ایران است و از ۳۰ مرداد ۱۳۱۳ خورشیدی با تصویب قانون مدنی و بنیانگذاری ثبت احوال برگزیدن نام خانوادگی برای تمام اتباع ایران اجباری شد.

به گزارش خط نیوز به نقل از جهان نيوز، تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۱۳ خورشیدی با تصویب قانون مدنی و بنیانگذاری ثبت احوال و اجباری کردن برگزیدن نام خانوادگی و صدور شناسنامه در استفاده از القاب گذشته منسوخ و انتخاب نام خانوادگی برای تمام اتباع ایران اجباری شد. در نراق از قرن‌ها پیش که نام خانوادگی رایج نشده بود عده‌ای از مردم از جمله مجتهدین، علما، شاعران، نویسندگان، بزرگان، خوانین و... از نام خانوادگی نراقی بهره‌گیری می‌کردند. مولانا کمال‌الدین علی نراقی فرزند میر احمد نراقی متخلص به محتشم، مولانا حاج میرزا محمدتقی نراقی متخلص به مخلص نراقی، علامه حاج ملا محمد مهدی نراقی فرزند ابی ذر نراقی، علامه حاج ملا احمد نراقی و تمام فرزندانش که به خاندان نراقی منسوب هستند، رئیس التجار حاج محمدرضا نراقی، عمده التجار حاج محمد نراقی و ده‌ها نراقی دیگر نمونه‌هایی هستند از افرادی که از نام خانوادگی نراقی بهره می بردند. در این دوران، افرادی به عنوان مامور ثبت به مناطق مختلف فرستاده می‌شدند تا نام خانوادگی برای هر طایفه مرجع قانونی داشته باشد، گزینش نام خانوادگی نیز، معمولا از چند روش پیروی می‌کرد که یکی از آنها پیشه نیاکان در یک قوم است. محل اسکان قوم و نام یا شهرت بزرگ خاندان (پدر، پدربزرگ، جد)، از دیگر شیوه‌های متداول انتخاب نام خانوادگی بود. گاهی هم یک نام خانوادگی بر اساس شغل یا حرفه (همچون دباغ، پینه دوز، مُکاری، چهارپاداران، طبیب، عصاری، پنبه زن، شبان، سلمانی و ...) یا یک ویژگی بدنی یا فیزیکی (خوش‌چهره، ذی نفوذ، خان) بازمی‌گشت. بر اساس قانون، سرپرست خانواده باید برای خانواده خود نام‌خانوادگی انتخاب می‌کرد و نام خانوادگی تخصیص یافته از سوی وی به سایر افراد خانواده‌اش هم اطلاق می‌شد و از آن زمان تاکنون ایرانیان به این نام‌های خانوادگی خوانده می‌شوند. تصویر شناسنامه فاطمه باقری فرزند باقر اهل شهر نراق متولد ۱۲۸۵ که سِجل یا شناسنامه‌اش تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۱۶ صادر شده مورد توجه قرار گرفت. نکته قابل توجه در عکس متعلق به بانو فاطمه پوشش بسیار مناسب اوست که بازگوکننده قدمت دیرینه حجاب در ایران است.