خبرگزاري رويترز در خبري مدعي شد که آلمان، فرانسه و انگليس تصميم گرفته‌اند براي حل‌وفصل اختلافات موجود در برجام، مکانيسم حل اختلاف پيش‌بيني شده. در توافق هسته‌اي را فعال کنند.اين مکانيسم روندي است که در صورت طي کردن کامل مراحل، به بازگرداندن تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران منتهي خواهد شد.با اين حال ديپلمات‌هاي اروپايي مدعي هستند که هدف اين تصميم حفظ توافق هسته‌اي از طريق بحث و رايزني با ايران است و نه
باز اعمال تحريم‌هاي سازمان ملل.به گزارش «رويترز»، بوريس جانسون، نخست‌وزير انگليس اعلام کرد که اگر قرار است از دست برجام خلاص شويم، پس بياييد آن را با توافق پيشنهادي ترامپ جايگزين کنيم. اين گامي بزرگ روبه جلو خواهد بود.
نخست‌وزير انگليس در ادامه گفت: «من خواهان درگيري نظامي بين خودمان، ايالات‌متحده و ايران نيستم. بياييد اين پيشنهاد را بررسي کنيم.»
کشورهاي اروپايي عضو توافق هسته‌اي با ايران (انگليس، فرانسه و آلمان) امروز سازوکاري در برجام به نام «سازوکار حل‌وفصل اختلافات» را فعال مي‌کنند که مي‌تواند به احياي تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران منجر شود.مکانيسم حل‌وفصل اختلافات، يکي از بندهاي توافق هسته‌اي برجام است، اما به سبب آن‌که فعال‌سازي آن مي‌تواند در روندي چندماهه به بازگشت همه تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران منجر شود به «مکانيسم ماشه» معروف شده، به آن معنا که طرف‌هاي غربي عضو توافق هسته‌اي همواره مي‌توانند با رجوع به اين بندها، «ماشه» برگشت تحريم‌ها عليه ايران را بچکانند.ايران از مدتي پيش در اعتراض به کم‌کاري کشورهاي اروپايي در عمل کردن به تعهدات خود ذيل برجام و تأمين منافع اقتصادي ايران ذيل اين توافق هسته‌اي در پنج مرحله از تعهدات خود کاسته است. کاهش تعهدات ايران طبق بندهاي توافق هسته‌اي صورت گرفته که به هر يک از طرف‌ها اجازه مي‌دهد در صورت عمل نکردن طرف مقابل به تعهداتش، از تعهدات خود بکاهد.
شوراي امنيت سازمان ملل متحد، سپس ظرف حداکثر ۳۰ روز قطعنامه‌اي را براي بازگرداندن تحريم‌ها عليه ايران به رأي مي‌گذارد. روسيه و چين امکان وتوي اين قطعنامه و جلوگيري از بازگشت تحريم‌ها عليه ايران را نخواهند داشت، زيرا طبق برنامه‌ريزي‌هاي طرف قبلي، آن‌چه در شوراي امنيت به رأي گذاشته مي‌شود «ادامه لغو تحريم‌هاي ايران» است.در تاريخ ۸ مه ۲۰۱۸، دونالد ترامپ رئيس‌جمهور آمريکا خبر خروج واشنگتن از توافقنامه برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را اعلام نمود. اين توافقنامه موجب محدوديت در فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران و جلوگيري از اقدامات يک‌جانبه آمريکا و شوراي امنيت سازمان ملل متحد و اتحاديه اروپا در تحريم‌هاي يک‌طرفه مي‌باشد.در ماه‌هاي اخير تنش‌ها ميان ايران و آمريکا به‌طور قابل‌توجهي افزايش يافت و مقامات آمريکا علاوه بر تشديد تحريم‌ها عليه ايران، تحريم‌هاي شديدي را نيز عليه بخش‌هاي کليدي اقتصاد اين کشور اعمال کردند. واشنگتن هدف خود از اعمال اين تحريم‌ها را تغيير رفتار جمهوري اسلامي اعلام مي‌کند. آمريکا به‌وسيله تحريم‌هاي ثانويه، خريداران نفت ايران را مجبور به توقف خريد نفت از اين کشور کرد.
به دنبال تشديد مواضع ضد ايراني دولت آمريکا و تعلل اروپايي‌ها در اجراي وعده‌ها و تعهدات برجامي آن‌ها، شوراي عالي امنيت ملي ايران همزمان با سالروز خروج آمريکا از برجام با صدور بيانيه‌اي خطاب به کشورهاي عضو اين توافق اعلام کرد که ايران در راستاي صيانت از امنيت و منافع ملي مردم ايران و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهاي ۲۶ و ۳۶ برجام، برخي اقدامات خود در توافق برجام را متوقف مي‌کند.
از سوي ديگر، «کنستانتين کاساچف» سناتور ارشد روس از بيانيه مشترک تروئيکاي اروپايي که در آن از ايران خواسته‌اند به همه تعهدات خود ذيل برجام بازگردد و در برابر اقدامات آمريکا سکوت پيشه کرده‌اند شديدا انتقاد کرد.رئيس کميته خارجي شوراي فدراسيون روسيه گفت: «در بيانيه مشترک آلمان، فرانسه و انگليس اين سه کشور به تعهدات خود در برجام تأکيد کرده‌اند. اين خبر خوب است. اما خبر بد اين است که پاريس، برلين و لندن از ايران خواسته‌اند که به تعهدات خود عمل کند. چرا اين بد است؟ به خاطر اين‌که بيانيه فاقد درخواست‌ها و مطالبات مشابه از ايالات‌متحده آمريکاست.»
به گفته کاساچف، «با خروج يک‌جانبه از توافق هسته‌اي، آمريکا تعهداتش را به‌عنوان يک‌طرف معاهده و يک عضو دائم شوراي امنيت سازمان ملل نقض کرده است.»
وي تأکيد کرد: «با منطق غربي، مهم نيست که چه اتفاقي براي برجام رخ داده و چرا به اين روز افتاده است، فقط ايران بايد به تعهداتش پايبند باشد و اگر آن را رعايت نکند تنها طرفي است که بايد مورد سرزنش قرار گيرد. اين منطق مشکوک است. آمريکا آشکارا در حال استفاده از اين جهان کمي قطبي است که خودش آن را خلق کرده و از آن لذت مي‌برد.»
«آنگلا مرکل»، صدراعظم آلمان، «امانوئل ماکرون» رئيس‌جمهور فرانسه و «بوريس جانسون» نخست‌وزير انگليس روز يک‌شنبه در بيانيه‌اي وقيحانه خواستار پايبندي کامل ايران به توافق هسته‌اي شدند.در اين بيانيه که توسط دفتر رئيس‌جمهور فرانسه منتشر شده، آمده است: «ما از ايران مي‌خواهيم تا تمامي اقدامات ناسازگار با توافق را بازگردانده و به پايبندي کامل (به برجام) بازگردد.»در ادامه اين بيانيه آمده است: «ما از ايران مي‌خواهيم تا از اقدام خشونت‌آميز
خودداري کرده و آماده تعامل با ايران درباره اين دستورالعمل بوده تا ثبات در منطقه حفظ شود.»
لازم به ذکر است که بندهاي ۳۶ و ۳۷ برجام به موضوع نقض عهد طرفين در اجراي برجام و موضوعات اختلافي برمي‌گردد. بر اساس متن برجام هر يک از اعضاي گروه ۱+۵ به‌تنهايي مي‌توانند ظرف مدت ۷۵ روز همه تحريم‌هاي ايران را بازگردانند بدين شکل که يکي از اعضا (مثلا فرانسه) ادعا مي‌کند که ايران به‌صورت مخفيانه در حال ساخت سلاح هسته‌اي است. اين ادعا نياز به هيچ‌گونه دليل و مستندي ندارد. بعد از اين ادعا ظرف مدت ۱۵ روز کميته‌اي مشترک از کارشناسان (در سطح معاونين وزرا) موضوع را في‌مابين حل مي‌کنند! در صورتي که کشور شاکي قانع نشود (هيچ‌گونه داوري در کار نيست) موضوع ظرف مدت ۱۵ روز در اجلاس وزيران امورخارجه
۷ کشور بررسي مي‌شود. اگر طرفين قانع شوند که نقض فاحش برجام رخ نداده موضوع فيصله پيدا مي‌کند ولي اگر کشور شاکي به هر دليلي بر ادعاي خود اصرار بورزد که نقض فاحش برجام صورت گرفته است (باز هم داوري در کار نيست) موضوع به شوراي ۳ نفره‌اي متشکل از کشور شاکي، ايران و يک عضو مستقل ارجاع داده مي‌شود و اين شوراي ۳ نفره بيانيه غير الزام‌آوري را صادر مي‌کنند. بعد از اجلاس شوراي
۳ نفره ظرف مدت ۳۰ روز اگر قطعنامه‌اي صادر نشود و ادامه لغو و يا تعليق تحريم‌ها را تمديد نکند همه تحريم‌هاي قبلي بازمي‌گردد.
