خط نیوز ; نمايندگان جمهوري اسلامي ايران و آمريکا، هفته گذشته روزهاي پنجشنبه و جمعه، مذاکرات دو جانبه خود را در سطوح سياسي و کارشناسي در شهر ژنو سوئيس برگزار كردند تا از اختلافات خود در راه رسيدن به توافق جامع هسته ای بکاهند و پرانتزهايي را که در پيش نويس متن توافقنامه هست بردارند. اختلافاتي که به نظر مي رسد بيشتر بر سر موضوعاتي نظير ميزان غني سازي، مدت زمان توافق جامع، نحوه لغو تحريم ها، تاسیسات آب سنگین اراک و فردو بوده است.
بدون شك مهمترين عامل اختلاف برانگيز در مذاكرات هسته اي با كشورهاي گروه ۱+۵، كم و كيف غني سازي در ايران و مدت زمان توافق جامع است.
در همين راستا بود كه پایگاه خبری المانیتور به نقل از یک مقام ناشناس ایرانی مدعی شد ایران با کاهش سانتریفیوژهای خود از ۱۰ هزار دستگاه به ۷۰۰۰ دستگاه موافق است اما بلافاصله اين خبر با تكذيب مقامات ايراني روبه رو شد.
ابتدا خبرگزاري ها به نقل از یک منبع نزدیک به تیم مذاکره کننده هسته‌ای كشورمان حصول هرگونه توافق در خصوص تعداد سانتریفیوژها را تکذیب و سپس بهروز کمالوندی، معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی نيز تأکید كرد كه در حال حاضر هیچ بحثی درباره تعداد سانتریفیوژها مطرح نیست. كمالوندي در ادامه عنوان كرد: كه ایران و ۱+۵ پیشنهاداتی را درباره میزان غنی سازی مطرح کرده‌اند و ما نیز گفته‌ایم که میزان غنی سازی باید براساس نیاز عملی ما باشد و مقامات کشور از جمله مقام معظم رهبری نیز نیاز عملی کشور را اعلام کرده‌اند.
درباره زمان توافق جامع هسته اي نيز آمريكا هميشه خواهان اين بوده كه این زمان حتما دو رقمي و حداقل ۱۰ ساله باشد اما ايران عنوان كرده زمان یک رقمی کفایت می‌کند.
همچنين طرفين در قبال نحوه لغو تحریم ها نظرات متفاوتي دارند. همان گونه كه ظريف چند وقت پيش گفته بود ايران خواهان اين است كه توافق منجر به مراجعه به شورای امنیت (مانند سازوکار تصویب تحریم ها) شود و کشورهای تحریم کننده با همراهی سایر کشورها، قطعنامه ای را به تصویب برسانند که تحریم ها لغو شود. همچنين به نوشته ‹‹ايران هسته اي››، تهران معتقد است تحریم‌های یک جانبه اعمال شده از سوی آمریکا حداکثر تا پایان دولت باراک اوباما بايد از سوی کنگره لغو شود اما آمریکا جدول زمانی بلندتری را پیشنهاد می دهد.
با توجه به مختصات ارائه شده از دستور كار مذاكرات به نظر مي رسد مقاومت مذاكره كنندگان ايران و زیاده خواهی های غرب، رسیدن به توافق جامع را با مشکل و چالش روبه رو کرده است.
آن چنان كه حتي پیتر جنکینز، سفیر سابق انگلیس در آژانس بین المللی انرژی اتمی و ریچارد دالتون، سفیر سابق انگلیس در ایران در مقاله ای برای موسسه سلطنتی امور بین الملل نيز به اين موضوع اشاره و عنوان مي كنند كه برخی از درخواست های كشورهاي ۱+۵ غیر واقعی است و دیپلمات های امریکا و اروپا در مذاکره با ایران برسر برنامه هسته ای یا باید درخواست های خود را محدود کنند یا این که خطر از دست رفتن فرصت های بدست آمده برای این توافق را به جان بخرند.
جنکینز و دالتون در این گزارش گفته اند: این خطر وجود دارد که شش کشوری که سرگرم مذاکره با ایران هستند، به علت تلاش برای اعمال محدودیت بر فعالیت های غنی سازی ایران که با احساس هویت شدید آن به عنوان کشوری مستقل مغایرت دارد، امکان دستیابی به راه حل را از دست بدهند.
در كل به نظر مي رسد یکجانبه‌گرایی آمريكا و تلاش براي اعمال محدويت هاي راهبردي عليه برنامه هسته اي ايران و عدم رفع تحريم ها طبق يك جدول زماني محدود و مشخص، دستیابی به نتایج مشخص در جهت رسيدن به توافقنامه جامع را با مشکل روبه رو كرده است.
قرار است ۲۰ شهريور (۱۱ سپتامبر) در وين دور بعدي ديدارهاي دوجانبه ميان ايران و سه کشور اروپايي انگليس، فرانسه و آلمان در سطح معاونان وزيران خارجه برگزار شود. همچنين مذاکرات بعدي ايران و ۱+۵ ،۲۷ شهريور (۱۸ سپتامبر) به مدت دو روز در نيويورک و پيش از نشست مجمع عمومي سازمان ملل برگزار شود.
به نظر مي رسد حالا همه نگاه ها به جلسات حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل باشد كه اگر در آن ديدارها اتفاق خاصي نيافتد، احتمالا مذاکرات با عدم حصول به نتيجه در نهايت روبه رو خواهد شد اگر چه برخي تحليل گران معتقدند در آخرين لحظه طرفين با كوتاه آمدن از خواسته هاي خود به توافق مي‌رسند.
* الف
