اخیرا پژوهشگران دانشگاه تبریز با همکاری دانشگاه علوم پزشکی تبریز با استفاده از مواد زیست سازگار به ساخت نانوحاملی در فاز آزمایشگاهی دست یافتند که علاوه بر جنبه درمانی، قابلیت تصویربرداری از سلول‌های سرطانی را دارد.
به گزارش ایسنا، پریناز نژادمختاری از محققان این طرح هدف از انجام این مطالعات را سنتز نانو حاملی بر پایه نقاط کوانتومی کربنی و بررسی قابلیت آنها در تصویربرداری سلولی و حمل داروی ضد سرطان "متاتروکسات" دانست.
وی متاتروکسات را یکی از داروهای مؤثر ضد تومور توصیف کرد که به طور گسترده برای درمان سرطان‌هایی نظیر سرطان لنفی، سرطان‌های ریه و همچنین سرطان‌های استخوانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نژادمختار خاطر نشان کرد: مواد پایه کربنی که با نام نقاط کوانتومی کربنی یا کربن دات‌ها نیز شناخته می‌شوند، به دلیل خواص منحصر به فردی نظیر زیست سازگاری بالا، عدم سمیت و حلالیت بالا در محیط‌های آبی قابلیت این را دارند که بدون هیچ نگرانی برای کاربردهای داروسانی و همچنین تصویربرداری زیست‌پزشکی مورد استفاده قرار گیرند.
این محقق اضافه کرد: به همین دلیل در این طرح اقدام به بارگذاری نقاط کوانتومی کربنی در نانوذرات پلیمری زیست سازگاز به نام نانوذرات ژلاتینی جهت بهبود خواص داروشناختی این نقاط کوانتومی شد.
نژادمختاری با اشاره به نتایج به دست آمده این تحقیق، یادآور شد: بر اساس نتایج به دست آمده در مطالعات برون‌تنی (in-vitro)، نانوحامل سنتز شده با قابلیت دارورسانی هدفمند از اثرات جانبی و مخرب داروهای ضدسرطان بر روی بافت‌های سالم اطراف تومور کاسته و اثربخشی دارو را نیز افزایش داده است.
به گفته وی از سوی دیگر به دلیل دارا بودن خواص فلورسانسی امکان ردیابی دارو و تصویربردادری سلولی نیز وجود دارد.
این محقق در مقایسه کار انجام شده با پژوهش‌های قبلی یادآور شد: در کارهای پژوهشی قبلی از نقاط کوانتومی بر پایه فلزی نظیر "تلورید کادمیوم" و "سلنید کادمیوم" که سمی و گران قیمت هستند، جهت فلورسنت کردن نانوذرات ژلاتین استفاده شد؛ اما در این مطالعات هدف جایگزینی این نقاط کوانتومی با نقاط کوانتومی بر پایه کربنی با خواص زیست سازگاری مطلوب، پایداری بالا و سمیت پایین‌تر و مطالعه قابلیت آنها در حمل دارو و امکان تصویربرداری زیستی است.
وی با اشاره به نحوه سنتز این نانوحامل گفت: برای ساخت این نانوحامل، ابتدا نقاط کوانتومی کربنی بر پایه سیتریک اسید به روش هیدروترمال تهیه شده و در ادامه در نانوذرات ژلاتین به روش رسوب‌دهی بارگذاری شدند. سپس میزان بارگیری و آزادسازی داروی ضد سرطان متاتروکسات در شرایط متفاوت pH و دمای محیط مورد بررسی قرار گرفت.
محقق این طرح اضافه کرد: در انتها نیز اثربخشی سامانه تولید شده در رده ﺳﻠﻮل ﺳﺮﻃﺎن پستان اﻧﺴﺎﻧﯽ MCF-7 مورد ارزیابی قرار گرفت.
این طرح از سوی پریناز نژادمختاری دانش آموخته کارشناسی ارشد شیمی و دکتر ناصر ارسلانی از اعضای هیأت علمی دانشگاه تبریز، دکتر مرجان قربانی پژوهشگر پسا دکتری و دکتر حامد همیشه کار عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز اجرایی و نتایج آن در Journal of Materials Science با ضریب تأثیر 2.993 منتشر شد.
انتهای پیام
