خط نيوز - نگاهی به سفرهای احتمالی رئیس‌جمهور به آسیای مرکزی

نگاهی به سفرهای احتمالی رئیس‌جمهور به آسیای مرکزی

پیش‌بینی می‌شود از ۱۲ الی ۱۶ ژوئن، دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهوری کشورمان به منظور شرکت در نوزدهمین نشست سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای و پنجمین نشست سیکا به تاجیکستان و قرقیزستان سفر کند.

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، هم‌زمان با تشدید تنش‌های ایالات متحده آمریکا و اقدامات خصمانه آن علیه جمهوری اسلامی ایران، کشورمان سیاست نگاه به همسایگان را در حوزه‌های سیاسی، امنیتی و به‌ویژه اقتصادی در پیش گرفته است. در همین راستا، وزیر امور خارجه کشورمان سفرهای متعددی را به کشورهای همسایه از جمله برخی جمهوری‌های آسیای مرکزی صورت داد. با این حال به نظر می‌رسد تداوم این بازسازی و توسعه روابط جمهوری اسلامی ایران با همسایگان در آسیای مرکزی با سفرهای احتمالی آتی رئیس‌جمهوری کشورمان همچنان ادامه دارد. در این راستا طی روزها و هفته‌های آتی دو سفر به آسیای مرکزی برای دکتر روحانی پیش‌بینی می‌شود. تاجیکستان به نظر می‌رسد یکی از این مقاصد سفرهای رئیس‌جمهور باشد. طی ماه‌های اخیر تهران و دوشنبه تلاش‌های قابل توجهی برای بازسازی روابط صورت داده‌اند. در این راستا، سراج‌الدین مهرالدین، وزیر امور خارجه تاجیکستان چندی پیش در سفری به تهران، با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه و دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهوری کشورمان دیدار و گفت‌و‌گو کرد. یکی از موضوعات مهمی که در این دیدارها مطرح شد، برنامه‌ریزی سفر رئیس‌جمهوری کشورمان به تاجیکستان در آینده‌ای نزدیک است. پس از آن بود که رسانه‌ها خبر از سفر دکتر روحانی به تاجیکستان در تاریخ 14 ژوئن، در چارچوب شرکت در کنفرانس تعامل و اعتماد سازی در آسیا (سیکا) به دوشنبه سفر خواهد کرد. سیکا در سال 1992 در چهل و هفتمین جلسه مجمع عمومی سازمان ملل متحد بنا بر پیشنهاد نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور سابق قزاقستان به منظور توسعه تعاملات و اعتمادسازی میان کشورهای آسیایی شکل گرفت. پنجمین اجلاس این کنفرانس قرار است 15 ژوئن به میزبانی دوشنبه، پایتخت تاجیکستان برگزار شود. دستور کار پنجمین نشست سیکا به صورت بسیار کلی بحث و تبادل نظر در خصوص مسائل آسیا و ارتقاء مکانیزم‌های همکاری و تعامل در راستای اعتمادسازی در چارچوب برنامه جهانی 2030 سازمان ملل متحد مطرح شده است. علاوه بر آن، هنوز مشخص نیست به جز چین که خبر از سفر شی جین‌پینگ در سیکا را داده، چه کشورهای دیگری در سطح رئیس‌جمهوری در این اجلاس شرکت خواهند کرد. با این حال به نظر نمی‌رسد که هدف اصلی سفر دکتر روحانی به دوشنبه شرکت در سیکا باشد. دیدار با همتای تاجیکی و آب شدن بیش از پیش یخ روابط چند ساله شاید مهم‌ترین دلیل و عامل این سفر در نظر گرفته شود. این موضوع در حالی است که علی‌رغم تلاش‌های دو کشور برای بازسازی روابط، دولت تاجیکستان همچنان بر ادعاهای پیشین خود تاکید می‌کند. با این حال، خبر وزارت امور خارجه تاجیکستان مبنی بر دست‌یابی به یک توافق سیاسی و امنیتی در سفر مهرالدین به تهران، ممکن است بیان‌گر نوعی تغییر موضع در این زمینه باشد. به هر ترتیب بازگشت دکتر روحانی از تاجیکستان، دستاوردهای احتمالی و مهم‌تر از همه رفتار دولت تاجیکستان است که آینده روابط دو کشور را با برداشتن مهم‌ترین گام سیاسی از سوی جمهوری اسلامی ایران مشخص می‌کند. سفر دومی که گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر حضور رئیس‌جمهوری کشورمان در آن می‌رود، قرقیزستان است. نوزدهمین نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای قرار است 13 و 14 ژوئن در بیشکک، پایتخت قرقیزستان برگزار شود. ولادیمیر نوروف، دبیرکل این سازمان پیش از این گفته بود که علاوه بر سران کشورهای عضو، کشورهای ناظر و سازمان‌های بین‌المللی نیز در این نشست شرکت خواهند کرد. به گفته او امضای چند سند همکاری به منظور تقویت و توسعه همکاری‌ها و تعاملات، تقویت زمینه‌های مبارزه با قاچاق مواد مخدر، همکاری در فناوری‌های اطلاعاتی و محیط زیست از جمله‌ مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در این نشست خواهد بود. حل و فصل مساله افغانستان نیز موضوع ویژه نشست حاضر به شمار می‌رود. اگرچه بحث ارتقاء عضویت ناظر ایران به عضویت دائم از جمله موضوعات کلیدی این نشست عنوان نشده است، اما این موضوع می‌تواند یکی از مهم‌ترین زمینه‌های حضور ایران در نشست مذکور به شمار رود. پیش از این نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه در امور سازمان همکاری‌های شانگهای در خصوص عضویت کامل ایران در این سازمان گفته بود: در حال حاضر عملاً هیچ مخالفتی با عضویت کامل ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای وجود ندارد. البته مواضع کشورها با یکدیگر اختلافاتی دارد، یکی ممکن است امروز بگوید نه و فردا نظرش عوض شود. پیش از این گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر اینکه تنها تاجیکستان مخالف عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای بوده است، وجود داشت. تداوم سردی روابط دو کشور نیز در ادامه مانع از ثمربخشی تلاش‌های دیگر تهران برای عضویت در این سازمان بود. اکنون که دو کشور در آستانه بازسازی روابط پیشین خود هستند، حضور در این نشست می‌تواند معنای دیگری داشته باشد. به ویژه در بازه کنونی که تنش‌های جمهوری اسلامی ایران با ایالات متحده به بالاترین سطح خود رسیده و با پایان ضرب‌العجل 2 ماهه اروپایی‌ها، این احتمال می‌رود که تنش‌های مذکور تشدید هم شود، عضویت دائم ایران در یک بلوک سیاسی و امنیتی قدرتمند همچون سازمان همکاری شانگهای، که 2 عضو کلیدی مذاکرات برجامی ایران، یعنی چین و روسیه از بازیگران کلیدی این سازمان هستند، می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد.